Toplumsallaşma ve Kimlik Kazanma Bağlamında Ahilik Teşkilatının Sosyolojik Boyutu

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 147 - 161, 31.12.2020

Betül Ok Şehitoğlu

Öz

Toplumsallaşma ve kimlik edinme bir süreçtir. Her şeyin ilkece sosyolojik olması, insan hayatında yer edinen olay ve olgular üzerine yorum yapabilmeyi olanaklı kılmaktadır. Toplumsallaşma ve kimlik kazanma, bireye özgü bir kavramdır ve çeşitli değişkenler sayesinde gerçekleşebilir. Kimlik/kimlikleşme, arka planda tarihsel süreç ve gerçeklikleri barındırır. Bireyler; gündelik, siyasi, ekonomik, psiko-sosyal, dini, kültürel ilişkiler içerisinde karşılıklı etkileşim süreciyle birlikte toplumsallaşırlar. Sembolik etkileşimcilerin toplumsallaşma kavramını açıklarken dile getirdikleri toplumsal etkileşim ve bireyin önemi kavramı, modern dünyada karşılık bulduğu gibi geçmiş zamanlarda da kimlikleri şekillendiren bir gerçeklik olmuştur. 13. yüzyılda temelleri atılan Ahilik teşkilatı hem insana hem de topluma dair ayrıntılar taşır ve tarihi, toplumların sosyolojik boyutunu inceleyebilmek açısından kayda değer bilgiler içerir. Teşkilatlanma içerisindeki bireyin kimliklenmesi, toplumsallaşma süreçleri, cemiyet yapısı, dönemin şartlarını, yaşam tarzlarını yansıtması açısından Ahilik sosyolojik boyutları olan bir toplumsal yapılanma biçimidir. Ahilik teşkilatı, belirli özelliklere sahip olan, olması gereken ve belirli bir düşünce-inanç yapısına dahil olan kişilerden oluşmaktadır. Bu çalışmada; Ahilik teşkilatının sosyolojik boyutu göz önünde bulundurularak toplumsallaşma ve kimlik kazanma ilişkisi, Ahilik teşkilatı örneği üzerinden somut hale getirmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsallaşma, Kimlik, Ahilik Teşkilatı, Sosyolojik Boyut

Sociological Dimension of the Ahi Organization in the Context of Socialization and Identity Development

Öz

Socialization and identity development are a process. The fact that everything is sociological in principle allows interpretation on the events and phenomena that gains a ground in human life. Socialization and identity development are individual-specific concepts and they can be realized through various variables. Identity/identification contains historical processes and realities in the background. Individuals socialize through a process of mutual interaction within daily, political, economic, psycho-social, religious and cultural relations. The concept of social interaction and importance of individual expressed by the symbolic interactionists when explaining the concept of socialization has found response in modern world and was a reality in the past that shaped identities. The Ahi organization, founded in the 13th century, bears both human and social details and contains remarkable information to enable study of history and sociological dimension of societies. Ahi organization is a social way of structuring with sociological dimensions as it reflects the identity development of individuals within the organization, socialization processes, community structure, conditions and life styles of its time period. Ahi organization consists of people with certain characteristics and with a certain structure of thought-belief. The present study attempts to objectify the relation between socialization and identity development over the example of Ahi organization by taking its sociological dimension into consideration

Anahtar Kelimeler

Socialization, Identity, Ahi Organization, Sociological Dimension

Kaynakça

• Akarsu, B. (1998), Dil-kültür bağlantısı, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Akın, M. H. (2011), Toplumsallaşma sözlüğü, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Akın, M. H. (2013), Siyasallığın toplumsal inşası, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Bayram, M. (1991), Ahi Evran ve Ahi teşkilatının kuruluşu, Konya.
• Berger, P & Luckmann, T. (2008), Gerçekliğin sosyal inşası bir bilgi sosyolojisi incelemesi, Çev: Vefa Saygın Öğütle, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Child, I. L. (1954), Socialization. Erişim adresi: https://psycnet.apa.org/record/1955-03817-001
• Çağatay, N. (1974), Bir türk kurumu olarak Ahilik, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Demirci, M. (2011), Selçuklu Anadolu’sunda bir insaniyet mektebi: Ahilik. Mehmet Altay Köymen Armağanı, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, (5), ss. 121-126.
• DİB, (2014), Ahilik ansiklopedisi, Cilt II, Ankara: Atalay Matbaacılık.
• Dunn, R. E. (2004), İbn Battuta’nın dünyası, Çev: Yeşim Sezdirmez, 14. Baskı, İstanbul: Klasik Yayınları.
• Ekinci, Y. (2011), Ahîlik, Ankara: Sistem Ofset Yayıncılık.
• Eren, H. (1998), Türkçe sözlük, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
• Eryiğit, S. (1989), Ahi birliklerinde yönetim ve işletme fonksiyonlarının temel yapısı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
• Gülerman, A., & Taştekil, S. (1993), Ahi teşkilatının Türk toplumunun sosyal ve ekonomik yapısı üzerindeki etkileri, (16). Kültür Bakanlığı.
• İbn Battuta. (2004), İbn Battûta seyahatnamesi, Çev: A. Sait Aykut, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• İbn Battuta. (2015), İbn Battûta seyahatnamesi, Çev: A. Sait Aykut, 4. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• İbn Haldun (1990-1991), Mukaddime I, II, III, Çev: Zakir Kadiri Ugan, İstanbul: MEB Yayınları.
• Karakaş, M. (2015), Modernlik küreselleşme ve türkiye’nin kimlikler evreni, İstanbul: Küre Yayınları.
• Köprülü, O. F. (1991), Baciyan-ı Rum, TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/baciyan-i-rum , Erişim tarihi 25.12.2020
• Köseoğlu, N. (1998), Türk kimliği ve Türk dünyası, İstanbul, Ötüken Yayınları.
• Ok, B. (2014), Sosyolojik bir imgelem olarak ağıt, III. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, C.1, ss: 67-78, Sakarya.
• Parmaksızoğlu, İ. (1971), İbn Battûta seyahatnamesinden seçmeler, İstanbul: MEB Yayınları.
• Slattery, M. (2011), Sosyolojide temel fikirler, İstanbul: Sentez Yayınları.
• Şeker, M. (1993), İbn-i Battuta’ya göre anadolu’nun sosyal, kültürel ve iktisadi hayatı ile Ahilik, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Tireli, M. (2011), Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde ahiler ve ahilik. TYB, 1/(2), SS.157-175.
• Tökel, D. A. (2005). İbni Battuta seyahatnamesi ve Evliya Çelebi seyahatnâmesi’nin İstanbul bölümüne göre Ahiler ve Ahilik, Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu (1), ss. 885-897.
• Turner, J. H. ve Diğ. (2010). Sosyolojik teorinin oluşumu, Çev. Ümit Tatlıcan, İstanbul: Sentez Yayınları.
• Ünalan, Ş. (2005), Dil ve kültür, Ankara: Nobel Yayınları.
• Wittgenstein, L. (2003), Tractatus, Çev: Oruç Aruoba, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Yücedağ, İ. (2014). Bir sentez girişimi olarak gerçekliğin sosyal inşâsı/the Social Construction of Reality as an Attempt to Synthesize. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2).
• Yüksel, a. N., & Göksel, A. Bölgesel kümelenme örneği olarak Ahilik teşkilatı. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 794-812.
• Zijderveld, A. C. (2007), Sahnelik toplum: Sosyolojinin yeniden tanımlanması, Çev: Kadir Canatan, İstanbul: Pınar Yayınları.