THE THEME OF MOTHERLAND IN TURKISH POEM FROM THE TANZİMAT ERA UNTIL TODAY

Yıl 2009, Sayı: 1, 105 - 137, 30.06.2009

Ali Kurt

Öz

The feeling of motherland is as old as the history of humanity. However,the idea of motherland was used in today’s meaning in Turkish poems after Tanzimat with Namık Kemal. In the period from Tanzimat to the Republic, we see that poets wrote poems about the theme of motherland that would rouse the nation to action intensely and call them for struggle.Those ones were the poets of a government which had lost lands with the wars; which had defended consistently; had tried to protect what it had; had had to withdraw to the motherland and besides, which had come to a progress to lose it. At the end of the National War for Independence, the independence was gained, the Turkish Re- public was founded, the progress of Anatolia and the country was emphasized with a new mood. In this atmosphere, in the period between 1923 and 1940, the poems, in which motherland was used as a theme or a sub-theme, were written with a romantic point of view.These poems narrated the victories, the greatness of Mustafa Kemal Atatürk, the beauty of Anatolia that had been neglected for centuries, and the diligence of Anatolian people. At the same period, together with the poems, which dealt with the theme of the motherland by accepting Marxism and Nationalism as ideologies and the poems that dealt with the motherland with a mystical point of view, were also seen. After the 1940’s, a lot of important changes and developments which could be considered as a turning point for our country took place in many aspects. The developments and changes naturally effected poems. For instance, Turkish Republic started to use multiparty system, the second World war came to an end and the era of the Cold War began, Turkey spread to the West by being a member of NATO and the United Nations and therefore a struggle occured between the groups that considered the Western World imperialist and wanted freedom by showing communism as an alternative; and the groups that opposed those kinds of ideologies and that were nationalist and conservative. In addition to those events the world and our country started to a new process with the consequence of collapsing of the Soviet Union. And in this period, as a theme or a subtheme motherland was used in poems sometimes with a romantic and sometimes with a realistic point of view.

Anahtar Kelimeler

Motherland, Anatolia, Turkish poems, theme

TANZİMAT’TAN GÜNÜMÜZE TÜRK ŞİİRİNDE VATAN TEMİ

Öz

Vatan duygusu insanlık tarihi kadar eskidir. Ancak vatan fikri Tanzimat sonrası Türk şiirinde Nâmık Kemal’le bugünkü anlamıyla kullanılmaya başlamıştır. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e kadar olan dönemde girdiği savaşlarla toprak kaybeden, sürekli müdafaa eden, eldekini korumaya çalışan, anavatana çekilmek zorunda kalan, hatta orasını bile kaybetme aşamasına gelen bir devletin şairlerinin yoğun bir şekilde milleti gayrete getirecek, onları mücadeleye çağıracak vatan temini işle- yen şiirler yazdığını görüyoruz. Kurtuluş Savaşı sonunda artık bağımsızlık elde edilmiş, Türkiye Cumhuriyeti kurulmuş, yeni bir ruhla Anadolu ve ülkenin kalkınması ön plana çıkarılmıştır. Bu atmosfer içinde 1923-1940 arası dönemde, kazanılan zaferlerin ve Mustafa Kemal Atatürk’ün büyüklüğünü, yüz yıllardır ihmal edilen Anadolu’nun güzelliğini ve Anadolu insanının çalışkanlığını anlatan romantik bir bakış açısıyla vatanın tem veya alt motif olarak kullanıldığı şiirler yazılmıştır. Aynı devirde Marksizmi ve milliyetçiliği idealizm olarak kabul ederek vatan temini işleyen şiirlerin yanında vatanı mistik bir bakış açısıyla ele alan şiirler de görülmektedir. 1940’lı yıllardan sonra ülkemizde pek çok açıdan dönüm noktası sayılabilecek önemli değişme ve gelişmeler meydana gelmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin çok partili sisteme geçmesi, İkinci Dünya Savaşı’nın bitmesi ve soğuk savaş dönemine girilmesi, Nato’ya ve Birleşmiş Milletler’e üye olmakla Türkiye’nin Batı’ya açılması, dolayısıyla da Batı’yı emperyalist olarak gören ve komünizmi alternatif olarak göstererek özgürlük isteyen gruplarla bu ideolojiye karşı çıkan milliyetçi, muhafazakâr grupların mücadelesi, Sovyetler Birliği’nin çökmesi sonucunda dünyanın ve ülkemizin artık yeni bir sürece girmesi gibi gelişme ve değişmeler doğal olarak şiirde yankısını bulmuş ve bu dönemde vatan, tem veya alt motif olarak şiirlerde bazen romantik bazen de realist bir bakış açısıyla işlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vatan, Anadolu, Türk şiiri, tema