AN ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN BODY AND PERSONALITY IN SERVET-İ FÜNÛN NOVEL

Yıl 2009, Sayı: 2, 57 - 73, 31.12.2009

Salim Çonoğlu

Öz

This study is an attempt to analyze the relationship between the body and personality in some (Mai ve Siyah and Aşk-z Memnu of Halit Ziya Uşaklıgil and Eylül of Mehmet Rauf) Servet-i Fünûn novels. The authors in those novels are consistent in describing the characters of the novels. The characters that had bad personalities were described in a similar manner in even different novels. The characters that had positive personality were portrayed as having good facial expressions and naive attitudes while the bad characters were portrayed as having satanic but enticing appearance, strange facial features or depreciated outfits. This common portrayal shows both perception of the novelists, the society and the intellectuals. It is thought that a comprehensive study on cultural roots of the relationship between the body and personality in Servet-i Fünûn novelists would take us to important conclusions.

Anahtar Kelimeler

Between body, personality, Servet-i Fünûn novel

SERVET-İ FÜNÛN ROMANINDA BEDEN YAPISI, BEDENSEL DAVRANIŞLAR VE KİŞİLİK İLİŞKİLERİ ÜZERİNE BİR ÇÖZÜMLEME

Öz

Bu çalışmada Servet-i Fünun edebiyatının romanlanna (Halit Ziya Uşaklıgil'in Mai ve Siyah ve Aşk-ı Memnu, Mehmet Rauf'un Eylül) roman karakterlerinin beden yapısı,bedensel davranışları ve bunlarla ilişkilendirilebilecek kişilik ilişkileri açısından bakılmaktadır. Bu romanlardaki kişi tasvirlerinden, beden yapısına has karakteristik bazı noktaları ve ruh ile beden arasındaki korelasyonu tespit etmek mümkün olabilmektedir. Psikiyatri alanında yapılan çalışmalar, beden yapısı ile psikoloji arasında kesin ilişkilerin bulunduğunu ispatlamıştır. Bu bağlamda, Servet-i Fünûn romancısı, psikolojik tahlillere geniş şekilde yer vererek roman karakterlerinin ruh durumlanm ayrıntılı bir şekilde ortaya koymugtur. Örneğin olumlu ya da olumsuz kişilik özelliklerine sahip olanların bedensel özellikleri, farklı romanlarda bile birbirine benzemektedir. Olumlu tipler, yüzlerindeki haI ve davranışIarındaki masumiyet ile ön plana çıkarken olumsuz tipler, ya şeytansı ama cezbedici görüntüIeri ya da tuhaf yüz hatları ve küçümsenen giyinişleri ile öne çıkmaktadir. Romanlardaki bu benzer tutum, hem yazarlarm ve anlatıcılarının bakış açılarının hem de toplumun ve entelektüelin beden ve kişilik ilişkisi hakkındaki algısını gösterebilmektedir. Bu makalede de birtakım bilimsel sonuçlardan yararlanarak karakteristik olan Servet-i Fünûn kahramanlarının beden-ruh ilişkilerine dair birtakım yorumlarda bulunulacak ve bu karakteristiği belirleyen nedenler ortaya konulmaya çalışıIacaktır.

Anahtar Kelimeler

Beden yapısı, karakter, Servet-i Fünûn romanı

Kaynakça

• Andı, Fatih, Roman ve Hayat, Kitabevi, İstanbul, 1999.
• Çıkla, Selçuk, Roman ve Gerçeklik Bağlamında Kültür Değişmeleri ve Servet-i Fünun Romanı, Akçağ Yayınları, Ankara, 2004.
• Belge, Murat, Edebiyat Ostüne Yazılar, YKY, İstanbul, 1994.
• Çavuşoğlu, Ali, Kıyafetnameler, Akçağ Yayınları, Ankara, 2004.
• Huyugüzel, Ömer Faruk, Halit Ziya Uşaklıgil, Hayatı, Eserleri, Eserlerinden Seçmeler, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1995.
• İleri, Selim, Aşk-ı Memnu ya da Uzun Bir Kışın Siyah Günleri, Bilim/Felsefe/Sanat Yayınları, İstanbul, 1985.
• Kaplan, Mehmet, Tevfik Fikret, Devir-Şahsiyet-Eser, Dergah Yayınları, İstanbul, 1987.
• Kaplan, Mehmet, Türk Edebiyatı Ozerinde Araştırmalar, Dergah Yayınlan, İstanbul, 1992.
• Kerman, Zeynep, Yeni Türk Edebiyatı İncelemeleri, A:kçağ Yayınları, Ankara, 1998.
• Korkmaz, Ramazan, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara, 2004.
• Kretschemer, Emest, Beden ve Karakter, (çev. Mümtaz Turhan), Maarif Matbaası, Ankara, 1942.
• Mehmet Rauf, Eylül, (hzl. Selami İzzet Sedes), İstanbul, 1946.
• Moran, Berna, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-! Ahmet Mithat'tan A. H. Tanpınar'a, İletişim Yayınları, 5. bs., İstanbul, 1995.
• Okay, Orhan, Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, Dergah Yayınları, İstanbul, 2005.
• Önertoy, Olcay, Halit Ziya Uşaklıgil ve Romanımızdaki Yeri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1995.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi, Edebiyat Ozerine Makaleler, (hzl. Zeynep Kerman), Dergah Yayınları, İstanbul, 1992.
• Tarım, Rahim, Mehmet Rauf, Akçağ Yayınları, Ankara, 2000.
• Törenek, Mehmet, Hikaye ve Romanlarıyla Mehmet Rauf, Kitabevi, İstanbul, 1999.
• Uşaklıgil, Halit Ziya, Aşk-ı Memnu, İnkılap ve Aka Kollektif Şirketi, İstanbul, 1963.
• Uşaklıgil, Halit Ziya, Mai ve Siyah, İnkılap ve Aka Kollektif Şirketi, İstanbul, 1963.
• Üner, Melda; Roman ve Musiki, Tanzimat ve Servet-i Fünun Romanında Musiki Teması, Simurg Yayınları, İstanbul, 2006.