REFLECTIONS OF BOSNIAN WAR ON TURKISH POETRY IN THE CONTEXT OF WAR-LITERATURE RELATIONSHIPREFLECTIONS OF BOSNIAN WAR ON TURKISH POETRY IN THE CONTEXT OF WAR-LITERATURE RELATIONSHIP

Yıl 2011, Sayı: 5, 29 - 52, 30.06.2011

Sezai Coşkun

Öz

The Balkans, which broke apart from Ottoman realm to a great extent as of Second Constitutional Period, were taken up in Turkish literature with various aspects. The Balkan societies, one of the basic issues in the Second Constitutional Period press, were paid closer attention by the Ottoman intellectuals due to the migrations to Istanbul. The fact that the Balkans broke apart froın Ottoman realm paved the way for a nuınber of poets and authors, especially ones popular in the region, to write on the geography. That geography sustained its existence as a basic theme in Republican period literature. The Bosnian War became an effect to increase the gradually declining interest; various poets/writers carried the tragedies in the war to their poems/writings. In this study, focusing on the Bosnian war, consideration of Bosnia in New Turkish poetry will be examined in the context of war-literature relationship.

Anahtar Kelimeler

Turkish literature, Turkish poetry, war-literature, Bosnian War

SAVAŞ-EDEBİYAT İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA BOSNA SAVAŞI'NIN TÜRK ŞİİRİNE YANSIMASI

Öz

II. Meşrutiyet'ten itibaren önemli oranda Osmanlı coğrafyasından kopan Balkanlar, çeşitli cepheleriyle Türk edebiyatında ele alınmıştır. II. Meşrutiyet basınında temel konulardan biri olarak görülen Balkan toplumları, İstanbul'a yaşanan göçler dolayısıyla Osmanlı aydınlarını yakından ilgilendirmiştir. Balkanlar'ın büyük kısmının Osmanlı'dan kopması ise başta bu coğrafyada hatırları olan şairler olmak üzere birçok şair ve yazarı, bu coğrafya için metinler yazmaya sevk etmiştir. Cumhuriyet dönemi edebiyatında da bu coğrafya temel bir izlek olarak varlığını devam ettirmiştir. Yugoslavya'nın dağılmasının ardından bağımsızlıklarını kazanan Balkanlar, yeniden Türk aydınının ilgi alanına girmiştir. Ancak bu sefer, Balkan Harbi'nin ardından duyulan ilgiden daha az bir ilgi söz konusudur. Bosna Savaşı, bu azalan ilgiyi artıran bir etken olmuş; birçok şair-yazar Bosna' da yaşanan dramı farklı açılardan şiirine-yazısına taşımıştır. Bu çalışmada, Bosna Savaşı'nın savaş-edebiyat ilişkisi bağlamında Türk şiirine nasıl yansıdığı incelenecek, örnek metinler üzerinden tahliller yapılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Türk edebiyatı, Türk şiiri, savaş edebiyatı, Bosna Savaşı

Kaynakça

• Alparslan, Şenol, Bosna'da Türk Kültürünün İzleri, IQ Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• Armağan, Mustafa, "Bosna Halkı 'Gavur Padişah'a Nasıl Direndi?", Osmanlı Tarihinde Maskeler ve Yüzler, Timaş Yayınları, İstanbul, 2005.
• Armağan, Mustafa, "Bosna'dan Uçan Bir Çift Güvercin", Mostar, S.6, Ağustos 2005.
• Atasoy, Ahmet Emin, XV. Yüzyıldan Bugüne Rumeli Motifli Türk Şiiri Antolojisi, Asa Kitabevi, Bursa, 2001.
• Atlansoy, Hüseyin, "Kefaret", Yedi İklim, S. 35, Şubat 1993.
• Aycı, Mehmet, Bosna Şiirleri, Ocak Yayınları, Ankara, ts.
• Bağcı, Hüseyin, "Bosna Hersek Soğuk Savaş Sonrası Anlaşmazlıklara Giriş", DTCF Dergisi, S. 27, 1994.
• Bayazıt, Erdem, Şiirler, İz Yayıncılık, 2. bs., İstanbul, 2003.
• Belge, Murat, "Edebiyatın, Savaşa Karşı Bilinci Gelişmesinde Önemli Rolü Olmuştur", Milliyet Sanat, S. 10, 15 Ekim 1980.
• Budak, Ali, "Akşamdan Sabaha Örsünde Zamanın", Türk Edebiyatı, S. 229, Kasım 1992.
• Canım, Rıdvan, Bosna, Ah Bosna!, Yedi İklim Yayınları, İstanbul, 1993.
• Coşkun, Münire, Bosna'da Savaş Yüreğimde Kan Gülleri, 3F Yayınevi, İstanbul, 2007.
• Çeltik, Halil, "Rumeli Şairlerinin Klasik Türk Şiirine Katkıları", Turkish Studies, S. 8, Güz 2009.
• Duman, Haluk, Harun Güreşir, Salih Koralp, "Yeni Türk Edebiyatının Kaynakları", Turkish Studies, c. IV. Kış 2009.
• Gavrankapetanoviç, Münir, Direnen Saraybosna, (çev. Ataullah Sadak), Timaş Yayınları, İstanbul, 1998.
• Gülşen, Hacer, 'Milli Mücadele Döneminde Savaş Edebiyatımız", İlmi Araştırmalar, S. 25, Bahar 2008.
• İsen, Mustafa, Ötelerden Bir Ses, Akçağ Yayınları, Ankara, 1997.
• İzzetbegoviç, Aliya, Tarihe Tanıklığım, Klasik Yayınları, İstanbul, 2003.
• Koca, Mücahit, Bosna Kitabı, Sur Yayınları, İstanbul, 1999.
• Köprülü, Fuat, Edebiyat Araştırmaları, Akçağ Yayınları, Ankara, 1996.
• Larnac, Jean, "İhtilallerin ve Savaşların Edebiyat Üzerindeki Tesirleri", Yeni Ufuklar, S. 135, Ağustos 1963.
• Latiç, Cemaleddin, "Şahoviçi", (çev. Suat Engüllü), Tezkire, S. 42, Şubat-Nisan 2006.
• Oruç, Hatice, "15. Yüzyılda Bosna Sancağı ve İdari Dağılımı", Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), S. 18, 2005.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi, "Yunus Emre", Edebiyat Üzerine Makaleler, 4. bs. Dergah Yayınları, İstanbul, 1995.
• Yorulmaz, Hüseyin, Osmanlı'nın Batı Yakası Bosna, 3F Yayınevi, İstanbul, 2007.
• Yurttaş, Hüseyin, Yirminci Yüzyıl Ağıtları, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1996.