ISTANBUL IN BOSNIAN POETRY

Yıl 2011, Sayı: 5, 53 - 68, 30.06.2011

Sibel Bayram

Öz

The word Balkan means, 'timbered mountain ranges'. Because of its situation Balkans faced lots of invasions, and no authority could rule there far a long period. In the 15th century, after the Serbian Kingdom had collapsed, it was Ottoman Empire that ruled these lands. Thus, historical and cultural bridges were built. After 1856, especially after the Russo-Turkish War of 1877, migration to Istanbul increased, and the years between 1992 and 1995 the migration to lstanbul, because of the war, was at its highest. In the course of time, the increasing migration waves resulted in the formation of a relationship between Balkans and Istanbul. Therefore, Istanbul has a special meaning for Bosnians. It is possible to find lots of traces of Istanbul in those lands. Bosnian people used the word 'Tsarigrad' for Istanbul. 'Tsar' means 'Caesar' and 'grad' means 'york'. Istanbul was called the City of Emperors. And 'Stambol' is among the names which are used for Istanbul. In Bosnian literature, especially in poetry. İstanbul appears as a special place. In sevdalikas which are a genre of lyric and epic folk poetry the name Istanbul has been used a lot. lstanbul is sometimes abroad and sometimes homeland.

Anahtar Kelimeler

Balkan, Sevdalinka, lyric poetry, epic poetry, seperation, migration

BOŞNAK ŞİİRİNDE İSTANBUL

Öz

Balkan kelimesi 'ağaçlarla kaplı dağ silsilesi' anlamına gelmektedir. Balkanlar konumundan dolayı tarih boyunca birçok istilaya uğramış, bu topraklarda uzun süreli yönetimler egemen olamamışhr. 15. yüzyılda Sırp krallığının yıkılmasından sonra Osmanlı İmparatorluğu bu topraklara hakim olmuştur. Böylece Balkanlar ile İstanbul arasında tarihi, kültürel köprüler kurulmuştur. 1856 yılından, özellikle 1993 Harbi'nden sonra İstanbul'a göçler artmış, 1992-1995 yılları ise savaşın etkisiyle İstanbul'a yapılan göçün en yoğun yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu göçlerle birlikte zaman içerisinde Balkanlar ile İstanbul arasında akrabalık ilişkileri de kurulmuştur. Bu yüzden İstanbul, Boşnaklar için ayrı bir anlam taşımaktadır. Bu topraklarda İstanbul' a ait pek çok iz bulmak mümkündür. Boşnaklar, İstanbul için 'Tsarigrad' kelimesini kullanmışlardır. 'Tsar' kelimesi Sezar anlamına gelmektedir. 'Grad'. kelimesi ise şehir anlamında kullanılır. İstanbul için padişahlar şehri denilmiştir. 'Stambol' kelimesi de İstanbul için kullanılan isimler arasındadır. Boşnak edebiyatında da özellikle şiirlerde İstanbul özel bir mekan olarak karşımıza çıkar. Sevdalinkalarda, halk arasındaki lirik ve epik şiirlerde İstanbul'un adı sık sık geçmektedir. İstanbul, bazen bir gurbet yeri, bazen de anavatandır.

Anahtar Kelimeler

Balkan, sevdalinka, lirik şiir, epik şiir, gurbet, ayrılık

Kaynakça

• Artun, Erman, "Osmanlılının İlk Dönemlerinde Türk ve Balkan Kültürlerinde Etkileşim", II. Uluslararası Balkan Türkoloji Sempozyumu, Mostar, Bosna-Hersek, Folklor Edebiyat Dergisi, c.9, S. 33, 2003.
• Hafız, Nimetullah, (1983), "Yugoslavya'da Yayımlanan Kitapların Bibliyografyası", Sesler, S. 180, 1983 Üsküp.
• Hafız, Nimetullah, (1985), Kosova Halk Edebiyatı Metinleri, Priştine Üniversitesi Felsefe Fakültesi Şarkiyat Bölümü Yayınları, Priştine.
• İsen, Mustafa (1997), "Çağdaş Prizren Şairleri", Ötelerden Bir Ses, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Kaya, Fahri (1993), Çağdaş Makedon Şairleri Antolojisi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Anakar
• Kaya, Fahri (1995), Çağdaş Boşnak Edebiyatı Antolojisi, YKY, İstanbul.
• Latiç, Cemaluddin, (2006), İstanbul, Connectum, Sarajevo.
• Narlı, Mehmet, (2010), "Edebiyat Söyleşisi", www.yenisafak.com.tr/Kitap.
• Yüksel, Hakkı, (2009), "Balkanlarda İstanbul Algısı", www.pormak.edu/board/index.php-topic=2092.0