ÇÖPLÜĞÜN GENERELİ ROMANINDA KARŞIÜTOPYAYI KURAN ÖGELER: KOLEKTİF BELLEK YİTİMİ VE UNUT(TUR)MA

Yıl 2017, Sayı: 18, 75 - 88, 18.12.2017

Pınar Dağ

Öz

Karşıütopya yazını, gelecek üstüne karamsar bakış sunar ve türlü kaygıları dillendirerek ileride yaşanılabilecek olumsuz durumları gösterme işlevi üstlenir. Karşıütopyalarda erk, özgürlük alanlarını daraltarak bireyler üzerinde totaliter bir yaklaşım sergiler. Buna uygun olarak oluşturulan bürokratik yapılanma; teknoloji, bilim ve medya gibi çeşitli ögeleri ideolojik denetim aygıtı olarak kullanarak baskı, tehdit ya da korku yaratır ve konformist bireylerin oluşumuna zemin hazırlar. Oya Baydar'ın karşıütopya özelliği gösteren Çöplüğün Generali adlı yapıtında, totaliter erk tarafından teknolojik uygulamalarla kolektif belleğin yitime uğratılması ve sonucunda farkındalık yoksunluğu yaşayan, kanıksayan, üç maymunu oynayan konformist bireylerin ortaya çıkışı ve bunun yaratmış olduğu toplumsal kaos konu edilir. Alegorik bir anlatı olarak öne çıkan yapıtta, başkişi durumundaki Psikiyatr'ın kayıp bir coğrafyada bulduğu roman taslağının ışığında, unutulan geçmişin adım adım sorgulanması ve şimdinin anlamlandırılmaya çalışılması ele alınır. Bu çalışmada, Çöplüğün Generali romanının sunduğu veriler çerçevesinde karşıütopyayı kuran ögeler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karşıütopya, roman, unutma, bellek yitimi, konformizm, Çöplüğün Generali, Oya Baydar

THE FACTORS CONSTİTUTİNG DYSTOPİA İN THE NOVEL THE GENERAL OF THE GARBAGE DUMP : COLLECTİVE AMNESİA AND FORGETTİNG, CAUSİNG TO FORGET

Öz

Literature of dystopia presents a moody view for the future and undertakes a mission of showing the negative cases that will be able to be experienced in the future by expressing the various anxieties. Power in dystopia displays a totalitarian attitude on the individuals by restricting the areas of freedom. Bureaucratic structuring, which has been constituted accordingly, creates oppression, threat or fear by using various factors such as technology, science and media as an ideological control instrument and triggers the occurrence of the conformist individuals. In Oya Baydar’s work called The General Of The Garbage Dump that shows the characteristics of dystopia, the fact that the collective memory has been subjected to the loss through the technological applications by the totalitarian power, as a result of this, occurrence of the conformist individuals who have awareness deprivation, get used, and play ostrich and social chaos coming out of this situation are mentioned. In the work that becomes prominent in terms of allegorical narration, the fact that the forgotten past has been questioned gradually and the fact that the present time has been tried to be interpreted are handled in the light of the draft of the novel that psychiatrist, in the situation of the leading character, found in a lost geography.

Anahtar Kelimeler

Dystopia, novel, forgetting, amnesia, conformism, The General Of The Garbage Dump, Oya Baydar

Kaynakça

• Aktaş, Şerif (2005). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ.
• Baydar, Oya (2009). Çöplüğün Generali. İstanbul: Can.
• Bezel, Nail (2001). Yeryüzü Cennetlerinin Sonu (Ters Ütopyalar). Ankara: Güldikeni.
• Bezel, Nail (2000). Yeryüzü Cennetleri Kurmak (Ütopyalar). Ankara: Güldikeni.
• Butler, Judith (2015). İktidarın Psişik Yaşamı. Fatma Tütüncü (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Çetin Halis (2002). "Totalitarizm: İdeolojik Kökenleri ve Toplumsal İnşa Araçları". C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi. Mayıs 2002. Cilt: 26. No: 1. 15-43.
• Foucault, Michel (2015a). Hapishanenin Doğuşu. Mehmet Ali Kılıçbay (Çev.). Ankara: İmge.
• Foucault, Michel (2015b). Büyük Kapatılma. Işık Ergüden ve Ferda Keskin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Gariper, Cafer ve Küçükcoşkun Yasemin (2010). "1980 Sonrası Türk Romanında Anti-Ütopyalar". Uluslararası IX. Dil-Yazın-Deyişbilim Sempozyumu (Yaratıcılık Ve Yenilik Yılında Yeni Yaklaşımlar) Sempozyum Bildirileri Cilt 1. 464-478.
• Gariper, Cafer ve Küçükcoşkun Yasemin (2009). "Tahsin Yücel'in Gökdelen Romanında Anti Ütopik Kurgu Olarak 2073 Yılının İstanbul'u". I. Uluslararası Türk Edebiyatında İstanbul Sempozyumu Bildirileri (Editörler: Yrd. Doç. Dr. Erol Ülgen-Prof. Dr. Emin Özbaş). 445-459. İstanbul: Beşir.
• Habermas, Jürgen (1993). 'İdeoloji' Olarak Teknik ve Bilim. Mustafa Tüzel (Çev.). İstanbul: Cogito.
• http://blog.milliyet.com.tr/--coplugun-generali-----oya-baydar--/Blog/?BlogNo=203107, (erişim tarihi: 11.11.2017).
• Kumar, Krishan (2006). Modern Zamanlarda Ütopya ve Karşıütopya. Ali Galip. (Çev.). İstanbul: Kalkedon.
• Kumar, Krishan (2005). Ütopyacılık. Ali Somel (Çev.). Ankara: İmge.
• Ricoeur, Paul (2012). Hafıza, Tarih, Unutuş. M. Emin Özcan (Çev.). İstanbul: Metis.
• Temizarabacı Yıldırmaz, Yasemin (2005). Ütopyanın Kadınları Kadınların Ütopyası. İstanbul: Sel.