NECİP FAZIL KISAKÜREK’İN ŞİİRLERİNDE ANASIR-I ERBAA

Yıl 2018, Sayı: 20, 110 - 126, 20.12.2018

M. Fatih Kanter

Öz

Doğanın ve varlığın özünü belirleyen dört unsur (toprak, su, hava, ateş) yani anasır-ı erbaa, hayatın anlamını, özünü ve kimi zamanda karşılığını içeren bir biçimde pek çok felsefi düşüncenin temelini oluşturur. Varlığın kuruculuğunu oluşturan bu dört unsur aslında evrenin de temelini oluşturmaktadır. Bu bağlamda evrenin yaratılışı ve insanın yaratılışı arasında bağ kurmaya çalışan insanoğlu, bu unsurları aynı zamanda kutsal ögeler olarak kabul eder. Kendi varlığı ile doğa arasında ontolojik bir bağ olduğunu da bu vesile ile sezen insan, doğayı özellikle bu dört unsurun dolayımında içselleştirir.

Doğa ile insan arasındaki ontolojik bağı duyumsayan ve metin düzlemine aktaran Necip Fazıl Kısakürek, şiirin imgeler ve simgeler düzeni içerisinde anasır-ı erbaa’yı farklı anlam ve çağrışım değerlerinde kullanır. Necip Fazıl’ın şiirlerinde su 57, toprak 32, ateş 24 ve hava 10 kere kullanılır. Genellikle mistik ve metafizik çağrışım değerleriyle kullanılan bu unsurlar, şairin benlik arayışında da anahtar görev üstlenirler. 

Bu çalışmada Necip Fazıl Kısakürek’in şiirlerinde anasır-ı erbaa unsurları kullanım sıklığı sırasıyla su, toprak, ateş ve hava başlıkları altında irdelenmeye çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Necip Fazıl Kısakürek, Şiir, Anasır-ı Erbaa, Toprak, Su, Hava, Ateş

ANÂSIR-I ERBAA IN THE POEMS OF NECİP FAZIL KISAKÜREK

Öz

The four elements (earth, water, air, and fire) that determine the essence of nature and existence—in other words, anâsır-ı erbaa—constitute the foundation of most philosophical thoughts in shaping the meaning, essence, and even sometimes the answer to the question of life. These four elements, which are the constituents of existence, are in fact the foundations of the universe. In this regard, humankind, in its search for a connection between the creation of the universe and human, deems these elements to be sacred components. Humankind, intuiting an ontological connection between its own existence and nature, internalizes nature with the mediation of these four elements.

Necip Fazıl Kısakürek, who senses the ontological connection between nature and man, conveys this connection through text and uses anâsır-ı erbaa with different weights of meaning and connotation within the harmony of the simulacra and symbols of poetry. Necip Fazıl used the word “water” 57 times, the word “earth” 32 times, the word “fire” 24 times, and the word “air” 10 times in his poems. These elements, which have been used with mystical and metaphysical connotations, play a crucial role in the poet’s search for ego.

In this study, the components of anâsır-ı erbaa in Necip Fazıl Kısakürek’s poems will be discussed according to their frequency of occurrence under the headings of “water”, “earth”, “fire”, and “air”.

Anahtar Kelimeler

Necip Fazı Kısakürek, Poem, Anasır-ı Erbaa, Earth, Water, Air, Fire

Kaynakça

• Aktulum, Kubilay (2018). “İmgelemin Antropolojik Yapıları” Ve Folklor: Gilbert Durand’ın Arketipsel Sınıflandırma Modeline Giriş”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 19: 1-16.
• Bachelard, Gaston (1999). Ateşin Tinçözümlemesi. Nail Bezel (Çev.). Ankara: Öteki.
• Bachelard, Gaston (2006). Su ve Düşler. Olcay Kunal (Çev.) İstanbul: Yapı Kredi.
• Burcu Yılmaz, Ebru (2012). “Cengiz Aytmatov’un Toprak Ana Romanında Toprağın Dili”. ACTA TURCICA, 1: 172-182.
• Chittick, William; Murata, Sachiko (2003). İslam’ın Vizyonu. Turan Koç (Çev) İstanbul: İnsan.
• Çoruhlu, Yaşar (2006). Türk Mitolojisinin Anahatları. İstanbul: Kabalcı.
• Doğan, Ahmet (2013). Aşkın Kalbe Yolculuğu. İstanbul: Değişim.
• Eagleton, Terry (2011). Şiir Nasıl Okunur. Kaya Genç (Çev). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Guenon, Rene (2001). Yatay ve Dikey Boyutların Sembolizmi, Fevzi Topçuoğlu (Çev.) İstanbul: İnsan.
• Harmancı, Meriç (2014). “Kutlu Başlangıçtan Ebedi İstiratgaha: Türk Tasavvuf Edebiyatında Toprak Algısı”. Divan Edebiyatı Araştırmaları, 13: 23-38.
• Illich, Ivan (1991). H2O. Liz Behmoaras (çev.) İstanbul: Afa.
• Kanter, M. Fatih- Günel, Sezen (2016). “Leksikoloji Analizi Yöntemi ile Necip Fazıl Şiirinde Öfke ve Başkaldırı Aktarımının İncelenmesi”. The Journal of Academic Social Science, 24: 61-83.
• Karlıağa, H. Bekir (1991). “Anasır-ı Erbaa”. İslam Ansiklopedisi. C 3. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. 149-151.
• Kısakürek, Necip Fazıl (2013). Çile. İstanbul: Büyük Doğu.
• Kısakürek, Necip Fazıl (2015). Ahşap Konak. İstanbul: Büyük Doğu.
• Korkmaz, Ramazan (2015). Yazınsal Okumalar. İstanbul: Kesit.
• Lings, Martin (2003). Simge ve Kökenörnek. Süleyman Sahra (Çev.). Ankara: Hece.
• Shimmel, Annemarie (2004). Tanrı’nın Yeryüzündeki İşaretleri. Ekrem Demirli (Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Şenler, Yaşar (2001). “Su Aynasında Üç Şair”. Türkoloji Dergisi, 14 (1): 121-159.
• Topçu, Nurettin (2010). Kültür ve Medeniyet. İstanbul: Dergâh.
• Ulaş, Sarp Erk (2002). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat.