AS A SAMPLE OF TEXT ON THE NUTRITION OF THE SOCIETY AN EVALUATION OF ÖMER SEYFETTİN'S STORY OF THE NAMES OF “ŞÎMELER”

Yıl 2019, Sayı: 22, 291 - 305, 01.12.2019

Selçuk Atay

Öz

It is, of course, not possible to consider literary products as a branch of fine arts and limit the area of influence with aesthetic pleasure. Apart from the aesthetic dimension, the readership which is the object of the artist and the work of the artist constitutes the whole. In this context, it should be kept in mind that the author and the readers are a member of the society in which they are located, and they are a mirror of that society. Therefore, every literary work reflects the society in which it belongs, without using its own language and ignoring other things that make it literary. This subject, which is directly in the examination area of literature sociology, will form the perspective of the article and the story of Ömer Seyfettin's of the names of "Şîmeler" will be analyzed with the opportunity provided by this perspective.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Şimeler, story, irony, sociology of literature

TOPLUMUN NABZINI TUTAN BİR METİN ÖRNEĞİ OLARAK ÖMER SEYFETTİN’İN “ŞÎMELER” ADLI HİKÂYESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Edebî ürünleri yalnızca güzel sanatların bir şubesi olarak değerlendirip etki alanını estetik hazla sınırlandırmak, şüphesiz, mümkün değildir. Eserin kendisinden başka onu oluşturan sanatkâr ve eserin muhatabı olan okuyucu kitlesi estetik boyutun dışında pek çok müşterek etrafında bir bütün oluşturmaktadır. Bu bağlamda yazarın ve okuyucuların içlerinde bulundukları toplumun birer ferdi ve o toplumun birer aynası oldukları unutulmamalıdır. Dolayısıyla her edebî eser içinde bulunduğu toplumu kendisine has dil kullanımı ve onu edebî kılan diğer hususları göz ardı etmeden yansıtacaktır. Doğrudan edebiyat sosyolojisinin inceleme alanına giren bu konu makalenin bakış açısını oluşturacak ve bu bakış açısının sağladığı imkânla Ömer Seyfettin’in “Şîmeler” adlı hikâyesi tahlil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Şîmeler, hikâye, ironi, edebiyat sosyolojisi

Kaynakça

• Abdullah Cevdet. (1329/1914). “Şîme-i Muhabbet”, İçtihat, S. 89.
• Abdullah Cevdet. (1330/1915). “Türk-İslâm ve Âhiret-i Medeniyesi”, İçtihat, S. 121.
• Alver, Köksal (2012). “Edebiyatın Sosyolojik İmkânı”. Edebiyat Sosyolojisi. Köksal Alver (Ed.). Ankara: Hece.
• Booth, Wayne C. (2016). İroninin Retoriği. Suzan Sarı (Çev.). Ankara: İmge.
• Buzpınar, Ş. Tufan (2005). “‘Öteki’ Üzerinden Hesaplaşma: Celâl Nuri ve Abdullah Cevdet’in Avrupa Tartışmaları Hakkında Bir Değerlendirme”, Dîvân, S. 19.
• Celâl Nuri. (1329/1914). “Şîme-i Husumet”, İçtihat, S. 88.
• Coşkun, Sezai (2012). “Edebiyat Sosyolojisi Araştırmaları İçin Bir Yöntem Denemesi”. Edebiyat Sosyolojisi. Köksal Alver (Ed.). Ankara: Hece.
• Devellioğlu, Ferit (1999). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1999). Son Asır Türk Şairleri. İbrahim Baştuğ (Haz.). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Karpat, Kemal H. (2011). Osmanlı’dan Günümüze Edebiyat ve Toplum. İstanbul: Timaş.
• Kierkegaard, Soren (2009). İroni Kavramı. Sıla Okur (Çev.). Ankara: İmge.
• Meriç, Cemil (2006). Kırk Ambar 1, Rümuz-ul Edeb. İstanbul: İletişim.
• Lukacs, Georg (2011). Roman Kuramı. Cem Soydemir (Çev.). İstanbul: Metis.
• Moran, Berna (2002). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim.
• Murray, Edward L. (2008). Muhayyileye Dayalı Düşünmek. Yusuf Kaplan (Çev.). İstanbul: Açılım Kitap.
• Ömer Seyfettin (2011). “Şîmeler”, Bütün Hikâyeleri, Nâzım Hikmet Polat (Haz.), İstanbul: Yapı Kredi.
• Swingewood, Alan (2012). “Edebiyat Sosyolojisine Yaklaşımlar”. Kaya Bayraktar (Çev.). Edebiyat Sosyolojisi. Köksal Alver (Ed.). Ankara: Hece.
• Tüzer, İbrahim; Hüküm, Muhammed (2019). Edebiyat Sosyolojisi, Edebiyata Sosyolojiden Bakmak. Ankara: Akçağ.
• Ülgener, Sabri F. (2006). Zihniyet, Aydınlar ve İzm’ler. İstanbul: Derin.
• Wellek, Rene; Varren, Austin (2001). Edebiyat Teorisi. Ömer Faruk Huyugüzel (Çev.). İzmir: Akademi.
• Resim 1: https://www.atayantika.com/urun/796141/fotokart [Erişim Tarihi: 02.05.2019]
• Resim 2: http://ataturkkitapligi.ibb.gov.tr/kutuphane3/kartpostal/Krt_012817.jpg [Erişim Tarihi: 02.05.2019]
• Resim 3: http://ataturkkitapligi.ibb.gov.tr/kutuphane3/kartpostal/Krt_004975.jpg [Erişim Tarihi: 02.05.2019]