GAZETECİ SUAT DERVİŞ’TEN ROMANCI SUAT DERVİŞ’E: FOSFORLU CEVRİYE’Yİ RÖPORTAJLAR ÜZERİNDEN OKUMAK

Yıl 2021, Sayı: 25, 231 - 252, 01.06.2021

Erol Gökşen

Öz

Son yıllarda edebiyat araştırmacılarının üzerinde önemle durduğu isimlerden biri hâline gelen Suat Derviş’in eserlerini yorumlarken onun hayata bakışını ve sanat anlayışını şekillendiren gazeteci kimliğinden ve gazetelerdeki yazılarından bahsetmek gerekir. Bu yazılar içerisinde bilhassa gazetelerde yayımladığı röportajlar önem arz etmekte- dir. Suat Derviş’in gazeteci kimliğiyle gördüğü, karşılaştığı olayları, tanıştığı insanları röportajlarına taşıdığını, dolayısıyla bu röportajları kurgusal eserlerinde gerek karak- terleri oluştururken gerekse olayı şekillendirirken pek çok kez kullandığını söylemek mümkündür. Onun hem gazeteci kimliğini hem de sanatçı muhayyilesini şekillendiren bu röportajlar vesilesiyle İstanbul’un arka sokaklarına kadar inerek halkın nabzını tutan yazar, yine bu röportajlar sayesinde edindiği deneyimleri eserlerinde malzeme olarak kullanmıştır. Bu bağlamda ilk olarak 1945 yılında Gece Postası gazetesinde tefrika edilen Fosforlu Cevriye romanı da Suat Derviş’in yaptığı röportajlardan beslenerek yazılmış bir romandır. Dolayısıyla bu yazıda öncelikle uzun yıllar gazetecilik yapan Suat Derviş’in gazeteci kimliği üzerinde durulacak, ardından Fosforlu Cevriye, yazarın yaptığı röportajlar çerçevesinde yorumlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Suat Derviş, Fosforlu Cevriye, Cumhuriyet, Son Posta, Tan, röportaj

FROM JOURNALIST SUAT DERVİŞ TO NOVELIST SUAT DERVİŞ: READING FOSFORLU CEVRİYE THROUGH INTERVIEWS

Öz

When interpreting the works of Suat Derviş, who has become one of the names that literature researchers have emphasized, in recent years, it is necessary to mention her journalist identity that shaped her view of life and her understanding of art and her articles in newspapers. Among these articles, especially the inter- views she published in newspapers are important. It is possible to say that Suat Derviş, as a journalist, carried the events she saw, the people she met, to her interviews, and therefore she used these interviews many times in her fictional works, both when creating the characters and shaping the event. Through these interviews, which shaped both her journalist identity and her artistic imagination, the author, who went down to the back streets of İstanbul, used the experiences she gained through these interviews as material in her works. In this context, the novel Fosforlu Cevriye, which was first serialized in the newspaper Gece Postası in 1945, is also a novel written based on Suat Derviş’s interviews. Therefore, this article will primarily focus on the journalist identity of Suat Derviş, who has been a journalist for many years, and then Fosforlu Cevriye will be interpreted within the framework of the author’s interviews.

Anahtar Kelimeler

Suat Derviş, Fosforlu Cevriye, Cumhuriyet, Son Posta, Tan, interview

Kaynakça

• Behmoaras, Liz (2008). Suat Derviş, Efsane Bir Kadın ve Dönemi. İstanbul: Remzi.
• Garan, Bahanur (2015). “Seyahat Notları Çerçevesinde Suat Derviş’in Yurt Dışı İzlenimleri”, Yıldızları Seyreden Kadın. Günseli Sönmez İşçi (Haz.). İstanbul: İthaki, 255-296.
• Hisar, Abdülhak Şinasi (2008). “Suat Derviş Hanım’ın Kara Kitap’ı”, Kitaplar ve Muharrirler I. Necmettin Turinay (Haz.). İstanbul: Yapı Kredi, 164-165.
• Necatigil, Behçet (1976), “Dünya Kadın Yılında Suat Derviş Üzerine Notlar”, Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı. İstanbul: Tekin.
• Paker, Saliha; Toska, Zehra (Mart 1997). “Yazan, Yazılan, Silinen ve Yeniden Yazılan Özne: Suat Derviş’in Kimlikleri”, Toplumsal Tarih, 39: 11-22.
• [Sevengil], Refik Ahmet (22 Kânunusani [Ocak] 1929). “Yeni Neşriyat: Gönül Gibi”, Vakit. 3966: 4.
• Suat Derviş (9 Kânunusani [Ocak] 1929). “Berlin’de Ben 1”, Vakit. 3953: 3.
• Suat Derviş (11 Nisan 1935). “Yedi Yaşında Romancı”, M. Niyazi Acun (Anketi Yapan). Servet-i Fünun/Uyanış. 2016-331: 310-311.
• Suat Derviş (24 Nisan 1935). “Çocuk Bayramında, İstanbul Sokakları: Bayram Yapmayan Çocuklar”, Cumhuriyet. 3928: 7.
• Suat Derviş (9 Haziran 1935), “İstanbul Halkı Nerelerde Otururlar? 10: Edirne Kapı Surlarının İçinde Dört Nüfusu Barındıran Mağara”, Cumhuriyet. 3974: 5.
• Suat Derviş (26 Ağustos 1935). “Çocuklarımız Ne Halde? 5: Çocuklara Göre”, Cumhuriyet. 4052:5.
• Suat Derviş (27 Ağustos 1935). “Çocuklarımız Ne Halde? 6: Kurtulan Çocuklara Göre Çocukları Kurtarma Yurdunda Dinlediklerim”, Cumhuriyet. 4026: 7.
• Suat Derviş (31 Ağustos 1935). “Çocuklarımız Ne Halde? 9: Morg Doktoruna Göre Sokağa Düşen Çocuklar”, Cumhuriyet. 4057: 9.
• Suat Derviş (24 Haziran 1936). “İstanbulun Altında Kimler Yaşıyor? I: İşten El Çekmiş Bir Yankesicinin Rehberliği ile Sabaha Karşı Şehri Nasıl Gezdim ve Neler Gördüm”, Son Posta. 2117: 6.
• Suat Derviş (3 İkincikânun [Ocak] 1937). “Türk Kadını Nasıl İş Bulur?: Sokakta Kalmış Bir Ahretlik Derdini Döküyor”, Tan. 615: 5.
• Suat Derviş (8 Nisan 1937). “Bugünküler Söylüyor”, Neriman Hikmet (Konuşan). Uyanış/Servet-i Fünun. 2120-435: 308.
• Suat Derviş (15 İlkkânun [Aralık] 1937). “Kızlarımız: Bu Daktilo Kız Hayatından Niçin Şikâyetçi?”. Tan, 904: 7.
• Suat Derviş (24 İkinciteşrin [Kasım] 1937). “Kızlarımız: Bugünkü Ailede Hem Hür ve Hem Esir Yaşıyan Kızlar”, Tan. 925: 7.
• Suat Derviş (29 İkincikânun [Ocak] 1939). “Berlinde Üç Sene Kalemi ile Geçinen Bir Türk Kadını: Parasız Kaldığım Günler”, Son Posta. 3054: 8.
• Suat Derviş (Ağustos 1967). “Fransa’da Yayınlanan İlk Türk Romanı Ankara Mahpusu’nun Yazarı Suat Derviş ile Konuşma”, Turgay Zihni Anadol (Konuşan). Gerçekler Postası. 11: 15-16.
• Suat Derviş (2010). “Nasıl Yazıyorlar?”, Ahmet Köklügiller (Anketi Yapan). İstanbul: IQ Kültür Sanat. Suat Derviş (2013). Fosforlu Cevriye. İstanbul: İthaki.
• Soydan, Serdar (2018). “Suat Derviş ve Eserleri”, Suat Derviş’in Hiçbiri Romanı içinde. İstanbul: İthaki, 227-245.
• Vakit (26 Ağustos 1929). “Kimler Çağırıldı: Edebiyat Kongresi Perşembeye Açılıyor”, Vakit. 4176: 2.