MELEZ BİLİNCE VE KÜLTÜREL ŞİZOFRENİYE DAİR: GÖLGELER VE HAYALLER ŞEHRİNDE TÜRK EDEBİYATININ SOYSUZU

Yıl 2022, Sayı: 27, 1 - 14, 01.06.2022

Mehmet Mustafa Örücü

Öz

Bu makale, Murat Gülsoy’un Gölgeler ve Hayaller Şehrinde adlı romanında, Türk
edebiyatının en tartışmalı konularından biri olan aydın meselesini farklı bir bakış
açısı ile ele alışını, Quentin Tarantino’nun Inglourious Basterds filmi ile mukayeseli
bir biçimde analiz etmeye çalışır. Tarantino’nun, nazi soykırımını farklı bir kurgu
ile vermesi ve Yahudileri tatmin amaçlı üretilen filmlere eleştirel yaklaşımı analizin
yalnızca çıkış noktasını oluşturmaktadır. Makalede Gülsoy’un bu romanı ile Türk
edebiyatında bir nevi öteki imgesine dönüştürülen aydının mestiza bilinci ile kendi
bilincimiz arasında köprü kurarak Türk aydınına yöneltilen eleştirileri sorguladığı
iddia edilmektedir. İki yüz yıldır yaşanan kültürel şizofreni hikâyesinin sadece aydına
mal edilemeyeceğini imleyerek bir aydının hikâyesi üzerinden kendi gerçekliğimizi
fark etmemizi sağlamaya çalışır. Romanın ana karakteri Fuat’ın mektup anlatım
tekniği sayesinde içini şeffaf ve samimi bir biçimde okuyucuya açması, yaralı
bilincini, içinde kendimizi seyrettiğimiz bir aynaya adeta dönüştürmektedir. Gülsoy
bu romanı ile, Türk aydınının, edebi metinlerde modernleşme hikâyemizin günah
keçisine dönüştürülmesine itiraz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gölgeler ve Hayaller Şehrinde, aydın, melez bilinç, kültürel şizofreni

OF MESTIZA CONSCIOUSNESS AND CULTURAL SCHIZOPHRENIA: INGLOURIOUS BASTARD OF TURKISH LITERATURE IN GÖLGELER VE HAYALLER ŞEHRİNDE

Öz

This article analyzes Murat Gülsoy’s approach to intellectual as one of the most
controversial topics in Turkish literature in his novel titled Gölgeler ve Hayaller Şehrinde,
comparatively with Inglourious Basterds by Quentin Tarantino. Tarantino’s portrayal of
the holocaust with different fiction is the only starting point of this analysis. Throughout
this novel, Gülsoy questions the criticisms on Turkish intellectual, who has been
an image of the other in Turkish literature, building a gateway between the mestiza
consciousness of intellectual and our consciousness. The fact that the main character
of the novel, Fuat, opens his heart to the reader transparently and sincerely, almost
transforming his mestiza consciousness into a mirror in which the reader can watch
himself/herself. The author can capture this sincerity and transparency thanks to the
epistolary novel. This article claims that Murat Gülsoy objects to the intellectual chosen
as the scapegoat for our modernization story in Turkish literature.

Anahtar Kelimeler

Gölgeler ve Hayaller Şehrinde, intellectual, mestiza consciousness, cultural schizophrenia.

Kaynakça

• Aşcı, Yasemin. “Letter Tradition and Epistolary Novel in American Literature”, The Journal of International Social Research, c. 13, s. 74, 2020, ss. 5-12.
• Foucault, Michel. Kelimeler ve Şeyler. Çeviren Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi Yayınları, 2017.
• Gülsoy, Murat. Gölgeler ve Hayaller Şehrinde. Can Yayınları, 2014.
• Gülsoy, Murat. Büyübozumu: YaratıcıYazarlık. Can Yayınları, 2016.
• Kefeli, Emel. Anlatım Tekniği Olarak Mektup. Kitabevi, 2007.
• Laing, R.D. Bölünmüş Benlik. Çeviren Ergün Akça, Pinhan Yayınları, 2012.
• Meriç, Cemil. Kültürden İrfana. İletişim Yayınları, 2013.
• O’Dwyer, Erin. “Of Letters, Love, and Lack: A Lacanian Analysis of Ian McEwan’s Epistolary Novel Atonement”, Critique: Studies in Contemporary Fiction, vl. 57, issue 2, 2016, pp. 178-190.
• Okay, Orhan. Beşir Fuat- İlk Türk Pozitivist ve Natüralisti. Dergâh Yayınları, 2008.
• Okay, Orhan. Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi. Dergâh Yayınları, 2017.
• Parla, Jale. Babalar ve Oğullar Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri. İletişim Yayınları, 2006.
• Parla, Jale. Türk Romanında Yazar ve Başkalaşım. İletişim Yayınları, 2015.
• Shayegan, Daryush. Cultural Schizophrenia: Islamic Societies Confronting the West. Syracuse University Press, 1997.