TÜRK ROMANINDA SAPKINLIĞIN FENOMENİ (GÖRÜNGÜSÜ); MECDİ SADREDDİN’İN CENNET HANIM ROMANI ÜZERİNDEN BİR OKUMA DENEMESİ

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 30, 59 - 84, 01.12.2023

Cafer Şen

https://doi.org/10.26517/ytea.548

Öz

Başlangıcından 1940’lı yıllara kadar Türk romanında en önemli temalardan biri Batılılaşma olur. Mecdi Sadreddin’in Cennet Hanım romanı da ilk olarak 1927 yılında yayımlanmasına rağmen Batılılaşma temasını işlemediğinden yıllarca görmezlikten gelinir. Fakat her ne kadar göz ardı edilirse de gerek teması gerekse bu temayı işleyiş şekliyle Cennet Hanım, Türk roman tarihi içinde öncü romanlardan biri olmuştur. Cennet Hanım romanı içeriğiyle yayımlandığı döneme göre öncü bir romandır. İçeriğin en önemli yeniliği karakterlerin sapkın bir şekilde yaşamın kıyılarında haz ve zevki karşılama çabalarıdır. Sapma göstereniyle haz ve keyif eyleminin tamamında kişinin kendi kültüründeki gelenekten kabul edilmiş normallik tanımından farklılaşması kastedilir. Bu noktada roman karakterleri haz ve keyif eyleminin tamamında kendi kültüründeki gelenekten kabul edilmiş normalliğin dışına çıkarlar. Bunun nedeni ise kişinin uyarımı gündelik yaşamın içinde bulamamasından dolayı sapkın yollara başvurmasıdır. Arzu nesnelerine karşı sapkının stratejisi hem… hem de ilkesi üzerinden işler. Cennet Hanım romanın kahramanı Hafide sapkındır, çünkü romanda “hem eşi Sadun’un kır saçlarını karıştırmak hem de sevgilisi Bülent’in kolları arasında hırpalanmak” arzusunu yürürlüğe koymayı düşlemektedir. Benzer şeklide Sadun Bey de Hafide’yle evli olmasına rağmen Cennet Hanım’a yasak bir ilişki yaşamayı teklif eder. Cennet Hanım’ın oğlu Bülent ile Hafide arasında da duygusal bir ilişki başlar. Annesi/Cennet Hanım’ı seven birinin/Sadun Bey’in eşine/Hafide’ye olan bu duygusal yönelimiyle Bülent, ensest yasağını ihlal etme yolunda sapkın bir yönelime adım atar.

Anahtar Kelimeler

Cennet Hanım, Mecdi Sadreddin, sapkınlık, Türk romanı

THE PHENOMENON OF DEVIANCY IN TURKISH NOVEL; A READING ATTEMPT ON MECDI SADREDDIN’S NOVEL CENNET HANIM

Öz

From the beginning to the 1940s, the most important theme in the Turkish novel
was Westernization. Mecdi Sadreddin’s novel Cennet Hanım was initially published
in 1927 but was ignored for years because it did not address the theme of
Westernization. However, despite being ignored, Cennet Hanım has become one of
the pioneering novels in Turkish novels, both in terms of its theme and the way
it works. With its content, Cennet Hanım is a pioneering novel according to the
period in which it was published. The most important innovation of the content is
the perverse efforts of the characters to meet pleasure and pleasure on the shores
of life. Deviation here refers to the departure from the accepted norms of one’s
culture in pursuing pleasure and enjoyment. In the novel, the characters break away
from the accepted norms of their culture in their pursuit of pleasure and enjoyment
throughout their lives. This is because they cannot find sufficient stimuli within
the realm of everyday life and resort to deviant paths. The strategy of the deviant
towards their objects of desire operates through the principle of both... and.
Hafide, the protagonist of Cennet Hanım desire is deviant because she fantasizes
about implementing both desires: either messing up Sadun’s curly hair or being
ravaged in Bülent’s arms. Similarly, Sadun Bey, despite being married to Hafide,
suggests having a forbidden relationship with Cennet Hanım. With this emotional
orientation of someone who loves his mother/Cennet Hanım/Sadun Bey’s wife/
Hafide, Bülent takes a perverse orientation towards violating the incest prohibition.

Anahtar Kelimeler

Cennet Hanım, Mecdi Sadreddin, deviancy, Turkish novel

Kaynakça

• Arslan, Baturalp. “Leziz Ateş Mevlâna ve Kadınsı Aşk.” Kadınlar, Aşkları, Yapıtları ve Yalnızlıkları. Derleyen Pınar Arslantürk, Yakın Yayınları, 2022.
• Drucker, Peter. Sapkın. Çeviren Ege Acar, Ayrıntı Yayınları, 2021.
• Eagleton, Terry. Postmodernizmin Yansımaları. Çeviren Mehmet Küçük, Ayrıntı Yayınları, 2011.
• Eagleton, Terry. William Shakespeare. Çeviren. A. Cüneyt Yalaz, Boğaziçi Yayınevi Yayınları, 2011.
• Engler, Dr. Brandy-Rensin David. Divanımdaki Erkekler. Çeviren Pınar Aytuğ İnam, Ayrıntı Yayınları, 2015.
• Evans, Dylan. Lacancı Psikanalize Giriş Sözlüğü.Çeviren Turgay Sivrikaya-Umut Yener Kara, Islık Yayınları, 2019.
• Fink, Bruce. Lacancı Psikanalize Bir Giriş. Çeviren Özgür Öğütcen, Encore Yayınları, 2016.
• Fink, Bruce. Lacan’da Aşk. Çeviren Elif Okan Gezmiş Zeynep Oğuz, Kolektif Kitap, 2020.
• Fink, Bruce, Psikanalitik Tekniğin Temelleri, Klinisyenler için Lacancı Bir Yaklaşım. Çeviren Burcu Halaç, Axis Yayınları, 2021.
• Freud,Sigmund. Haz İlkesinin Ötesinde Ben ve İd. Çeviren Ali Babaoğlu, Metis Yayınları, 2009.
• Freud, Sigmund. Narsizm Üzerine ve Schreber Vakası. Çeviren Banu Büyükkal, Saffet Murat Tura, Metis Yayınları, 2011.
• Grozs, Elizabeth. Jacques Lacan Feminist Bir Giriş. Çeviren Özde Çakmak. Otonom Yayınları, 2019.
• Leader, Darian. Jouissance , Cinsellik, Istırap ve Tatmin. Çeviren İrem Taşçıoğlu, Encore Yayınları, 2022.
• Mecdi Sadreddin, Cennet Hanım. Akşam Matbaası, 1927.
• Öğütcen, Özgür. Lacancı Başlangıçlar, Klinikten Politikaya Lacancı Psikanaliz. Beyoğlu Kitabevi,2021.
• Reik, Theodor. Cinslerin Duygusal Farklılıkları,Aşk ve Şehvet Üzerine. Çeviren Ali Kılıçlıoğlu, Say Yayınları, 2009.
• Rıcoeur, Paul. Yoruma Dair, Freud ve Felsefe. Çeviren Necmiye Alpay, Metis Yayınevi, 2006.
• Stoller, Robert J. Sapkınlık, Nefretin Erotik Hali. Çeviren Esra Altınbilek, Sfenks Yayınları, 2021.
• Tura, Saffet Murat, Freud’dan Lacan’a Psikanaliz. Kanat Kitap, 2007.
• Zizek, Slavoj. Kırılgan Temas. Çeviren Tuncay Birkan, Metis Yayınları, 2011.
• Zizek, Slavoj. Yamuk Bakmak, Popüler Kültürden Jaques Lacan’a Bir Bakış. Çeviren Tuncay Birkan, Metis Yayınları, 2012.
• Zupancic, Alenka. Gerçeğin Etiği, Kant, Lacan. Çeviren Ahmet Süreyya Özcan, Epos Yayınları, 2005.