Öz
Bu makalede tıbbi etiğin, hekimin ceza sorumluluğu ve hukuk tarihi ile ilişkisinden ziyade kendi içinde tarihsel ve politik gelişimi ele alınmıştır. Hekimlik mesleği Antik Çağ’dan bugüne uzunca bir zaman aristokrasi ve erkeklerin tekelinde olmuştur. Bu tarihsel süreç, kendi içinde ahlaki bir kimlik arayışına koyulan hekimlerin kabul ettikleri ahlaki yükümlülükler ve tıp etiğinin kurumsallaşmasına dair bir derleme ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu tarihsel surece tekil bazı cabaların ve kurumsallaşmanın, insanlık dramlarının şüphesiz etki ve katkıları olmuştur. Deontolojik prensipler ve etik kodların entegrasyonu uzun ve sancılı bir surecin sonunda ortak mutabakatla ortaya çıkmıştır. Bugünün perspektifinden tıp etiği ve deontoloji literatürünün 18. Yüzyıl itibariyle rekabet, ticari kaygılar ve dayanışma ihtiyacı ile artmaya başladığı gözlenmektedir. Ortaya konulan ilk taslaklar genelde meslektaşlar arasındaki geleneksel ilişkilerin yeniden düzenlenmesi ve mevcut sorunların bertaraf edilmesine yönelik olmuştur. Hekimin ayrım gözetmeden herkese bakma yükümlülüğü farklı sosyokültürel, sosyoekonomik ve sosyopolitik unsur ve yapılardan, topluluk çıkarlarından dolayı yakın bir tarihe kadar tartışma konusu olamamıştır. Bugün bütün bu unsur ve yapılarda farklılıklar bulunuyor, ayrımcılık açık ve örtük bicimde sürüyor olsa da dünyadaki tüm deontoloji nizamnamelerinin ilk maddesi; hekimlerin başlıca vazifesinin ayrımcılık gözetmeden insan sağlığına, hayatına ve şahsiyetine ihtimam ve hürmet göstermek, muayene ve tedavi hususunda azami dikkat ve ihtimamı göstermesi gerektiği ile ilgilidir. Hekimin başlıca ödevlerinden biri ayrımcılık yapmamaktır.
Anahtar Kelimeler
Tıp etiği Deontoloji Tıbbi sorumluluk Etik tarihi Hassas gruplar Tıp tarihi
Kaynakça
- Baker, R. (2000). The History of Medical Ethics. Bynum, W. F., & Porter, R. (Eds.). In. Companion
- Encyclopedia of the History of Medicine (pp. 852-887). Routledge.
- Jonsen, A. R. (2000). A short history of medical ethics. Oxford University Press. s. ix-xi, 8-9.
- Miles, S. H. (2005). The Hippocratic Oath and the ethics of medicine. Oxford University Press. s. v-ix.
- Bonnard, A. (1959). Greek civilization: from the Antigone to Socrates Vol. 2, translated by A. Lytton Sells. London: Allen & Unwin. s. 170.
- Edelstein, L. (1967). The Hippocratic Oath: Text, Translation and Interpretation, In Ancient Medicine: Selected Papers of Ludwig Edelstein, ed. Owsei Temkin and C. Lilian Temkin (pp. 3-63). Baltimore: Johns Hopkins Press
- Gasset, O. y. (2011). İnsan ve “Herkes” 4.bs, çev. Neyire Gül Işık. İstanbul: Metis Yayınları. s. 102.
- Dover, K. J. (1974). Greek popular morality in the time of Plato and Aristotle. Basil Blackwell. s. 246-261.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Tıp Tarihi |
| Bölüm | Derleme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 3 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: 26-28 |
