KELSEN’İN SAF HUKUK KURAMI VE ÖTESİ

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 2, 417 - 446, 17.08.2020

Engin Arıkan

Öz

Hans Kelsen (1881-1973), hukuki pozitivist kuramın en önemli figürlerinden biridir. Kelsen, saf hukuk kuramında hukuku ahlak ve sosyolojiden bağımsız bir bilim olarak ele alır. Bu bağlamda normların ahlaki değeri veya toplumsal etkinliği, doğrudan hukuki bir varlık doğurmaz ve hukuk biliminin çalışma alanına girmez. Yazar, hukuk normunu ve hukuk sistemini, hukukun normatif niteliği çerçevesinde ele almaktadır. Buna göre hukuk her zaman bir “olması gereken” ögesi ile açıklanmalı ve bunun kaynağı da Hume’un “olan/olması gereken” ayrımı ilkesi doğrultusunda yine başka bir “olması gereken” olmalıdır. Kelsen açısından hukuk, mevcut normların kendi içeriklerinden dolayı geçerli oldukları statik bir sistem değil, üst normlar tarafından yetkilendirilmiş kişilerin irade eylemleri ile normlar yarattığı dinamik bir sistemdir. Düşünüre göre ulusal hukuk sistemleri uluslararası hukukun bir parçasıdır ve uluslararası hukuk ile ulusal hukuk sistemleri bir bütündür. Kelsen, siyaset felsefesinde ise ideoloji karşıtı, rölativist ve demokrat bir yaklaşım benimsemektedir.

Anahtar Kelimeler

Hans Kelsen, Saf Hukuk Kuramı, Hukuk Normu, Hukuki Pozitivizm

Kaynakça

• Aral, Vecdi, “Kelsen’in Hukuk Anlayışı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 34, Sayı: 1-4, 1968, ss. 513-552.
• Austin, John, Hukukun Belirlenmiş Alanı, Çevirenler: Ülker Yükselbaba & diğerleri, İstanbul: Tekin, 2015.
• Gözler, Kemal, Hukukun Genel Teorisine Giriş: Hukuk Normlarının Geçerliliği ve Yorumlanması Sorunu, Ankara: US-A Yayıncılık,1998.
• Gözler, Kemal, “Tabiî Hukuk ve Hukukî Pozitivizme Göre Adalet Kavramı”, Muhafazakâr Düşünce, Yıl: 4, Sayı: 15, 2008, ss. 77-90.
• Hart, H. L. A., The Concept of Law, 2. Baskı, Editörler: Penelope A. Bulloch & Joseph Raz, Oxford: Clarendon Press, 1994.
• Kelsen, Hans, Demokrasi: Doğası & Değeri, Çeviren: Yasin Uysal, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2019.
• Kelsen, Hans, General Theory of Law & State, Güncellenmiş Baskı, İngilizceye Çeviren: A. Javier Trevino, New Jersey: Transaction Publishers, 2006.
• Kelsen, Hans, General Theory of Norms, Güncellenmiş Baskı, İngilizceye Çeviren: Michael Hartney, New York: Oxford University Press, 2011.
• Kelsen, Hans, “Law and Logic”, Essays in Legal and Moral Philosophy, Editör: Ota Weinberger, İngilizceye Çeviren: Peter Heath, Dordrecht: D. Reidel Publishing, 1973, ss. 228-251.
• Kelsen, Hans, “Law and Morality”, Essays in Legal and Moral Philosophy, Editör: Ota Weinberger, İngilizceye Çeviren: Peter Heath, Dordrecht: D. Reidel Publishing, 1973, ss. 83-93.
• Kelsen, Hans, Peace Through Law, New York: The University of North Carolina Press, 1944.
• Kelsen, Hans, Pure Theory of Law, 2. Güncellenmiş Baskı, İngilizceye Çeviren: Max Knight, Berkeley: University of California Press, 1967.
• Kelsen, Hans, Saf Hukuk Kuramı: Hukuk Kuramının Sorunlarına Giriş, Çeviren: Ertuğrul Uzun, İstanbul: Nora Kitap, 2016.
• Kelsen, Hans, The Communist Theory of Law, New York: Praeger, 1955.
• Kelsen, Hans, “State-Form and World-Outlook”, Essays in Legal and Moral Philosophy, Editör: Ota Weinberger, İngilizceye Çeviren: Peter Heath, Dordrecht: D. Reidel Publishing, 1973, ss. 95-113.
• Kelsen, Hans, “The Idea of Natural Law”, Essays in Legal and Moral Philosophy, Editör: Ota Weinberger, İngilizceye Çeviren: Peter Heath, Dordrecht: D. Reidel Publishing, 1973, ss. 27-60.
• Kelsen, Hans, “The Nature and Development of Constitutional Adjudication”, The Guardian of the Constitution: Hans Kelsen and Carl Schmitt on the Limits of Constitutional Law, İngilizceye Çeviren: Lars Vinx, Cambridge: Cambridge University Press, 2015, ss. 22-78.
• Kelsen, Hans, The Political Theory of Bolshevism: A Critical Analysis, Berkeley: University of California Press, 1949. Kelsen, Hans, “What Is Justice”, Essays in Legal and Moral Philosophy, Editör: Ota Weinberger, İngilizceye Çeviren: Peter Heath, Dordrecht: D. Reidel Publishing, 1973, ss. 1-24.
• Kelsen, Hans, “Who Ought to be the Guardian of the Constitution?”, The Guardian of the Constitution: Hans Kelsen and Carl Schmitt on the Limits of Constitutional Law, İngilizceye Çeviren: Lars Vinx, Cambridge: Cambridge University Press, 2015, ss. 174-221.
• Ladavac, Nicoletta B., “Hans Kelsen (1881-1973) Biographical Note and Bibliography”, European Journal of International Law, Cilt: 9, Sayı: 1, 1998, ss. 391-400.
• Raz, Joseph, “Kelsen’in Temel Norm Kavramı”, Çeviren: Şule Ş. Ceylan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 62, Sayı: 4, 2013, ss. 1169-1193. Raz, Joseph, Practical Reasons and Norms, 2. Baskı, New York: Oxford University Press, 2002.
• Raz, Joseph, The Authority of Law, 2. Baskı, Oxford: Oxford University Press, 2011.
• Raz, Joseph, The Concept of a Legal System: An Introduction to the Theory of Legal System, 2. Baskı, Oxford: Clarendon Press, 1980.
• Schmitt, Carl, “The Guardian of the Constitution”, The Guardian of the Constitution: Hans Kelsen and Carl Schmitt on the Limits of Constitutional Law, İngilizceye Çeviren: Lars Vinx, Cambridge: Cambridge University Press, 2015, ss. 79-173.
• Turhan, Mehmet, “Kelsen’e Göre ‘Anayasaya Aykırı’ Yasa”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi – 27, Editörler: Hayrettin Ökçesiz & diğerleri, İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları, 2016, ss. 373-404.
• Weinberger, Otta, “Introduction”, Essays in Legal and Moral Philosophy of Hans Kelsen, İngilizceye Çeviren: Peter Heath, Dordrecht: D. Reidel Publishing, 1973, ss. ix-xxviii.
• Vinx, Lars, “Introduction”, The Guardian of the Constitution: Hans Kelsen and Carl Schmitt on the Limits of Constitutional Law, Cambridge: Cambridge University Press, 2015, ss. 1-21.