YENİ DÜZENLEMELER IŞIĞINDA ÖNLEME ARAMALARI

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 3, 89 - 113, 17.08.2020

Eşref Barış Börekçi

Öz

Suçun işlenmesi ve tehlikeyi önlemek amacıyla kolluk tarafından önleme araması yapılabilmekte ve özel hayatın gizliliği hakkı kısıtlanmaktadır. Yine de kural olarak konut, yerleşim yeri ve işyerlerinde önleme araması yapılamamaktadır. Ne var ki, 7145 sayılı torba kanun, işyeri niteliğindeki TSK askeri mahalleri ile jandarma ve sahil güvenlik hizmet binalarında önleme araması yapılabilmesinin önünü açmıştır. Anılan bu yeni düzenleme amaç, konu, yer, zaman ve karar veya emri verebilecek merciler açısından incelenmeye muhtaçtır. Çalışmamızda önleme aramasının tarihsel gelişimi ile PVSK m. 9 ve ilgili mevzuat kapsamında güncel sorunlara değinilmektedir. Böylece yeni önleme araması düzenlemelerinin varoluş amacı, bu amaç ile araç arasındaki denge ve olması gereken hukuk daha iyi analiz edilebilecektir.

Anahtar Kelimeler

Arama, önleme araması, 7145 sayılı kanun, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma, Sahil Güvenlik, erbaş ve erlerin üst ve eşya aramaları

PREVENTIVE SEARCH IN THE LIGHT OF NEW REGULATIONS

Öz

Preventive search may be conducted by law enforcement authorities in order to prevent committing the crime and danger that is a restriction of the right of privacy. Nevertheless, as a rule of thumb, the preventive search cannot be performed on domicile, residence and workplace. However, the omnibus bill numbered 7145 allows law enforcement authorities to perform a preventive search on facilities of the Turkish Armed Force, gendarme and coast guard which also constitute workplace. Before-mentioned bill must be analyzed under subcategories as purpose, scope, place, time and competent authorities for issuing the preventive search warrant. In this academic study, the historical development and current issues of preventive search under Article 9 of the Police Powers and Duties Code and relevant legislation will be examined. Thereby, ratio legis of new preventive search legislation, the interplay between ratio legis and proposed legal instruments under the preventive search legislation, and lex ferenda will be thoroughly analyzed.

Anahtar Kelimeler

Search, preventive search, the omnibus bill numbered 7145, the Turkish Armed Force, gendarme, coast guard, body and belongings search of commissioned officers and soldiers

Kaynakça

• Ahmad Feroz, Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980), Hil Yayın, İstanbul, 2010.
• Aldemir Hüsnü, Adli – Önleme Arama ve Elkoyma, Adalet, Ankara, 2019.
• Akçe Ercan, Türk Hukukunda İdari Kolluk Teşkilatı Olarak Jandarma, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale, 2006.
• Alpsoy Zeliha, Önleme Araması, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2019.
• Avcı Engin – Demir Cenker Korhan, “Terörizm Çalışmaları: Türkiye’deki Araştırmalara İlişkin Betimsel Bir Analiz”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl 2017, Cilt 13, Sayı 26, sa. 1 – 44.
• Bilen Mesut, Adli Arama ve Önleme Araması, Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır, 2006.
• Carvalho Henrique, The Preventive Turn in Criminal Law, Oxford University Press, Birleşik Krallık, 2017.
• Centel Nur – Zafer Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta, İstanbul, 2019.
• Demirtürk Sinan, “1960–1980 Döneminde Türkiye’de Sosyo-Ekonomik Değişimin ve Dışa Yönelişin Toplumsal Dinamikleri”, 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 2015, Cilt 4 , Sayı 12, sa. 155-182.
• Erman R. Barış – Özcan Onur – Yetkin Erdi – Börekçi Eşref Barış – Üzeltürk Saba Ş. T., “Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu Teklifi” Hakkında Tespit, Düşünce ve Eleştiriler, E-kitap, Yeditepe Yayınevi, İstanbul – 2020.
• Eryılmaz Bedri, “5681 Sayılı Kanun ile Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu’ndaki (PVSK) Değişiklikler Sonrası Oluşan Yeni Durum: Bir Adım İleri, İki Adım Geri”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 65, Sayı 3, Yaz 2008, sa. 65-79.
• Işık Göksu, “Türk Hukukunda ve Fransız Hukukunda Düşman Ceza Muhakemesi Uygulamaları”, YÜHFD, C.XVI, 2019/2, sa. 233-278.
• Kunter Nurullah, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Fakülteler Matbaası, altıncı bası, İstanbul, 1978.
• Önal Tekin, “12 Mart Muhtırası: Vesayetin Pekişmesi ve Ara Rejim Süreci (12 Mart 1971-14 Ekim 1973)”, Mart 2016, Sayı: 8, Cilt: 1, sa. 89-109.
• Önok Murat, Ceza Muhakemesi Hukukunda Güncel Konular: “Adli-İdari Arama ve Uygulamadaki Sorunlar”, ed. Centel Nur, On İki Levha, İstanbul, 2015, sa. 259-314.
• Övet Talha, Kolluğun Başucu Kitabı, Adalet, Ankara, 2016.
• Özbek Veli Özer – Doğan Koray – Bacaksız Pınar, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin, Ankara, 2019.
• Özen Mustafa, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, Adalet, Ankara, 2019.
• Suna Başak, “Türkiye’nin Ana Siyasal-Düşünsel Ekseninde Değişme Eğilimleri (1960-1980)”, Journal of Economy Culture and Society, Sosyoloji Konferansları, No: 53 (2016-1), sa. 205-219.
• Yalçın Hüseyin, Önleme Araması, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2010.
• Yenidünya Caner – İçer Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet, Ankara, 2016.
• Yenisey Feridun, Kolluk Hukuku, Beta, İstanbul, 2015.
• Yenisey Feridun, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin, Ankara, 2019.
• Yenisey Feridun – Nuhoğlu Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin, Ankara, 2017.
• Yurtcan Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, Alfa Basım, İstanbul, 1994.
• Yurtcan Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, Beta, İstanbul, 2007.
• Yurtcan Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, Adalet, Ankara, 2016.
• Yurtcan, Ceza Yargılaması Hukuku, Seçkin, Ankara, 2019.