TÜRK HUKUK TARİHİ ÇALIŞMALARININ KAPSAMI KONUSUNDA BAZI DÜŞÜNCELER

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 49 - 66, 01.03.2021

Rona Aybay

Öz

Makalenin amacı , Türk Hukuk Tarihi çalışmalarının kapsamı konusunda bazı sorunları gözden geçirmekve bazı öneriler yapmaktır. Tarihin geçmiş dönemlerinde; Türklerin, ülkeleri Asya , Avrupa ve Afrika’nın çeşitli yerlerine yayılan, yüze yakın devlet kurmuş olduklarına inanılmaktadır. Bugün bu devletlerden geri kalanlar; Türkiye Cumhuriyeti,eski Sovyetler Birliği’nin Türkgil Cumhuriyetleri ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetidir.
Yazar ,bu kadar çok sayıda devletin hepsinin Türk Hukuk Tarihi dersi kapsamına alınmasının çok zor, giderek olanaksız olduğu kanısındadır ve kapsamın Osmanlı Devleti ve Osmanlı öncesi Anadolu devletleriyle sınırlı tutulması gerektiğini belirtmektedir.
Yazarın dikkat çektiği bir konu da şudur: İngiltere, Fransa gibi sömürgeci (koloniyal) devletler, “kolonilerine” kendi hukuklarını “ihraç” etmişler ve o ülkelerin bağımsızlık kazanmasından sonra da, aynı hukuk sistemi, genellikle, varlığını sürdürmüştür. Buna karşılık, bir zamanlar Osmanlı ülkesinin parçası olmuş Batı yönündeki ülkelerin hukuklarında , Osmanlıdan kalan izler olduğunu söylemek olanaksız görünmektedir. Doğu yönünde ise , İsrail dışındaki devletlerde İslâm Hukuku varlığını sürüdürmekte ise de;”Koloniyal” devletlerin eski kolonilerinde bıraktıkları izlerle karşılaştırılabilecek nitelikte ve yoğunlukta Osmanlı hukukunun izi olduğu söylemeye olanak yoktur.

Anahtar Kelimeler

Tarih, Hukuk Tarihi, Türk Hukuk Tarihi, İslam Hukuku, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Koloniyalizm, Türkgil devletler, Türk Keneşi (Konseyi)

SOME REFLECTIONS ON THE SCOPE OF THE HISTORY OF TURKISH LAW STUDIES

Öz

The purpose of this article is to review certain issues relating to the scope of the History of Turkish Law studies. In the past, the Turkish nation is believed to have established some one hundred states spreading out in various parts of Asia, Africa and Europe. Of these states, only the Turkish Republic, the Turkic states of the former Soviet Union and Turkish Republic of Northern Cyprus, currently, continue to exist.
The author contends that it is extremely difficult, or likely impossible, to include all these states in the curricula of a course on History Turkish Law and takes the position that the scope should be limited to the Ottoman and pre-Ottoman states of Anatolia.
The author further points out the fact that the major “colonial” powers, such as Britain and France, “exported” their legal systems to their colonies and these systems, generally speaking, remained in existence even after the colonies gained independence. By contrast, no trace of the Ottoman Law remained in the Western parts of the former empire . As for the Eastern parts, Sharia (İslamic Law) remains to be applicable in the countries ( except Israel) which were once part of the Ottoman Empire.

Anahtar Kelimeler

History, History of Law, History of Turkish Law, Islamic Law, Turkish Republic of Northern Cyprus, Colonialism, Turkic states, Turkish Council

Kaynakça

• Hirş, Ernest (Güncel dile uyarlayan :S. Baran Veziroğlu); Hukuk Felsefesi ve Hukuk Sosyolojisi, üçüncü (tıpkıbasım), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü yayını, 2001
• İnalcık, Halil; Halil İnalcık’ın Merceğinden Tarih Bilinci, Profil Kitap,2017
• Mumcu Ahmet; Türkler , Devlet ve Hukuk, Turhan Kitabevi,2019
• Üçok, C./ Mumcu, A./ Bozkurt, G.; Türk Hukuk Tarihi, Turan Kitabevi ,22.bası ,2020
• İkincil kaynaklar : Aybay, A. ./ Aybay, R /Pehlivan, A.; Hukuka Giriş ,DER yayınları, 23.bası 2020
• Aybay, R.; Genel Kamu Hukuku, DER Yayınları,3.bası,2020