ÇALIŞANLARIN COVID-19 HASTALIĞINA YAKALANMALARININ SOSYAL SİGORTALAR HUKUKU BAKIMINDAN SONUÇLARI

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 67 - 116, 01.03.2021

Nazlı Elbir

Öz

2019 senesinin sonunda Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkarak tüm dünyaya yayılan ve pandemi olarak tanınan SARS-CoV-2 virüsüne bağlı COVID-19, tüm dünyada insanların sadece sağlıklarını değil, sosyal yaşamlarını, çalışma yaşamlarını ve ekonomik durumlarını derinden etkilemektedir. COVID-19’un çalışma yaşamı ile ilişkisi ve gelir kayıplarına sebebiyet vermesi, sosyal sigorta kolları bakımından da önem taşıyan bir konu olmasına yol açar. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortasının sistematiğinin sonucu olarak bu hastalık nedeniyle yapılacak sağlık yardımlarının, genel sağlık sigortasının kapsamında yer aldığı konusunda tereddüt yoktur. Ancak, COVID-19’a bağlı gelir ve kazanç kayıplarının giderilmesi, sosyal sigortaları ilgilendiren bir meseledir. Bu çalışmada, COVID-19’a yakalanan çalışanların, sosyal sigortalar dahilinde ne gibi haklardan yararlanabilecekleri ortaya konmaya çalışılacaktır. Burada önemli olan husus, COVID-19’un mesleki bir risk olup olmayacağının, dolayısıyla iş kazası ve meslek hastalığı sigortası veya kamu görevlileri için vazife malullüğü kapsamında değerlendirip değerlendirilemeyeceğinin açıklığa kavuşturulmasıdır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, 5510 sayılı Kanun, iş kazası, meslek hastalığı, iş göremezlik

ÇALIŞANLARIN COVID-19 HASTALIĞINA YAKALANMALARININ SOSYAL SİGORTALAR HUKUKU BAKIMINDAN SONUÇLARI

Öz

COVID-19, the disease caused by the SARS-CoV-2 virus first detected in Wuhan, China, at the end of 2019 has spread all around the world and has been declared a pandemic. The disease is affecting not only people’s health, but in the meantime, their social and professional life and economic conditions. The extent of the impact of COVID-19 on professional life and the fact that it causes loss of income, make it a subject of importance for social insurance branches. There is no question about the inclusion of health care within the universal health insurance, as a result of the systematics of the Social Insurance and Universal Health Insurance Law no. 5510. However, compensation for loss of income and profit is a matter concerning social insurance. This study investigates the benefits that workers affected by COVID-19 are entitled to under Law no. 5510, and explores whether COVID-19 outbreak may be considered to be an occupational injury.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Law no. 5510, occupational accident, occupational disease, incapacity to work

Kaynakça

• AKDENİZ, Ayşe Ledün: Meslek Hastalığı Kavramı Üzerine, İstanbul, 2015.
• AKIN, Levent: “COVID-19’un İş İlişkilerine Olası Etkileri”, Çimento İşveren, C. 34, S. 2, 2020, s. 16-71.
• AKIN, Levent: “5754 Sayılı Yasa Sonrasında Yeni Malullük Sigortası”, Prof. Dr. Ali Güzel’e Armağan, C. II, İstanbul, 2010, s. 879-923. (Malullük)
• AKIN, Levent: İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat, Ankara, 2001. (Maddi Tazminat)
• ALPER, Yusuf: Sosyal Sigortalar Hukuku, Güncellenmiş 10. Baskı, Bursa, 2019.
• ANDAÇ, Faruk: Sosyal Güvenlik Hukuku ve İlgili Kuruluşlar, İstanbul, 2018.
• ARICI, Kadir: Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara, 2015.
• ARSLAN DURMUŞ, Seda: “COVID-19’un İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bakımından Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 78, S. 2, 2020, s. 363-393, DOI: 10.26650/mecmua.2020.78.2.0004, E.T.: 22.10.2020.
• ASLANKÖYLÜ, Resul: En Son Değişikliklerle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Şerhi SSK ve Bağ-Kur Kanunu ile Karşılaştırmalı, Cilt I, 3. Baskı, Ankara, 2017.
• AYDIN, Ufuk: “Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2015, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, İstanbul, 2017, s. 557-868.
• BALCI, Mesut/SONER, Birol/AYDOĞAN, Bahri/YENER, Ahmet: İş Kazası ve Meslek Hastalığı, Ankara, 2020.
• BAŞTERZİ, Süleyman: “Sosyal Sigorta Türleri”, Yargıtay’ın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2007, Kamu-İş, Ankara, Yargıtay’ın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2007, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, 2003, s. 288-379.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen: “Kısa Vadeli Sigorta Kolları Açısından Yeni Mevzuatın Getirdiği Değişiklikler”, Yeni Düzenlemeler Çerçevesinde Sosyal Güvenlik Mevzuatı Semineri, Kamu-İş, Ankara, 2007, s. 57-104, http://www.kamu-is.org.tr/pdf/sosguvsem.pdf, E.T.: 05.09.2020. (Kısa Vadeli)
• CANİKLİOĞLU, Nurşen: “Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri”, Yargıtay’ın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2007, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, İstanbul, 2009, s. 297-350.
• CHAUCHARD, Jean-Pierre/KERBOURC’H, Jean-Yves/WILLMANN, Christophe: Droit de la Sécurité Sociale, 8é édition, Paris, 2018.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM): Meslek Hastalıkları, Ankara, 2013.
• ÇENBERCİ, Mustafa: Sosyal Sigortalar Kanunu Şerhi, Ankara, 1985. DU, Yinhzhen/TU, Lei/ZHU, Pingjun/MU, Mi/WANG, Runsheng/YANG, Pengcheng/WANG, Xi/HU, Chao/PING, Rongyu/HU, Peng/LI, Tianzhi/CAO, Feng/CHANG, Christopher/HU, Qinyong/JIN, Yang/XU, Guogang: “Clinical Features of 85 Fatal Cases of COVID-19 from Wuhan A retrospective Observational Study”, American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, V. 201, No. 11, 2020, s. 1372-1379, DOI: 10.1164/rccm.202003-0543OC, E.T.: 29.09.2020.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku ve İş Hukuku Açısından İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Sorumluluğu, Ankara, 1974. (İş Kazası)
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Baskı, Ankara, 2019.
• European European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC): Infection prevention and control for COVID-19 in healthcare settings, Fourth update, 3 July 2020, Stockholm, 2020.
• GRANDGUILLOT, Dominique: L’essentiel du Droit de la Sécurité Sociale, 19e édition, Paris, 2020.
• GÜLVER, Ender: Türk Sosyal Sigortalar Hukukunda İş Kazası Kavramı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2001.
• GÜZEL, Ali/OKUR, Ali Rıza/CANİKLİOĞLU, Nurşen: Sosyal Güvenlik Hukuku, Yenilenmiş 18. Bası, İstanbul, 2020.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (İSGİP): Meslek Hastalıkları ve İşle İlgili Hastalıklar Tanı Rehberi, 2015, http://www.isgip.gov.tr/wp-content/uploads/2015/11/isgip_saglik_tani_rehberi1.pdf, E.T.: 15.09.2020
• İŞÇİ, Bülent Ferat: Meslek Hastalığının Tanım ve Tespiti, İstanbul, 2017.
• İZVEREN, Adil: Sosyal Politika ve Sosyal Sigortalar, 2. Baskı, Ankara, 1970.
• KORKUSUZ, Ammar Yasir: “Çalışma Hayatında COVID-19 Pandemisine Maruz Kalanların Sosyal Güvenlik Açısından Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 22, S. 2, 2020, s. 673-693.
• KORKUSUZ, M. Refik/UĞUR, Suat: Sosyal Güvenlik Hukuku, Son Mevzuata Göre Geliştirilerek Güncellenmiş 6. Baskı, Bursa, 2018.
• KURT, Resul: 250 Soruda Koronavirüs (COVID-19) Sürecinde İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara 2020.
• MUTLAY, Faruk Barış: “5510 Sayılı Kanunda Bağımsız Çalışanlar Bakımından Öngörülen İş Kazası Halleri Yenilik Midir?”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan III (Editör: Süleyman Başterzi), İstanbul, 2011, s. 2435-2467.
• NARTER, Sami/ŞİMŞEK, Cebrail: “Sağlık Çalışanları İçin COVID-19 Hastalığı İş Kazası veya Meslek Hastalığı Mıdır?”, Karatahta, S. 16, 2020, s. 139-170.
• ÖZDEMİR, Erdem: İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, İstanbul, 2014.
• ÖZVERİ, Murat: “Pandemi Sürecinin İş Hukukuna Yansımaları”, İzmir Barosu İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Komisyonu Pandemi Özel Bülteni, İzmir, 2020, s. 25-38.
• SÖZER, Ali Nazım: Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, Güncellenmiş 4. Baskı, İstanbul, 2019. (Sosyal Sigortalar)
• SÖZER, Ali Nazım: “Sosyal Sigortaların Genel Hükümleri ve Türleri”, Yargıtay’ın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2017, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği, 2. Baskı, İstanbul, 2017, s. 437-583.
• SÜMER, Halûk Hadi: İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, Güncellenmiş 3. Baskı, Ankara, 2019.
• SÜMER, Halûk Hadi: Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara, 2020. (Sosyal Güvenlik)
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 17. Baskı, İstanbul, 2019.
• ŞAHİN EMİR, Asiye: “İşçinin Yakalandığı Bulaşıcı Hastalığın 5510 Sayılı Kanun Anlamında İş Kazası Olup Olmadığının Değerlendirilmesi -Domuz Gribi (H1N1) ve Koronavirüs (COVID-19) Özelinde Bir Değerlendirme-“, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C. 17, S. 66, 2020, s. 547-592.
• ŞAKAR, Müjdat: İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Yenilenmiş 13. Baskı, İstanbul, 2020.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü: COVID-19 (SARS-Cov-2 Enfeksiyonu) Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı, Bilimsel Danışma Kurulu Çalışması, Ankara, 2020, https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39060/0/covid19-rehberigenelbilgilerepidemiyolojivetanipdf. pdf, E.T.: 05.09.2020.
• TUNCAY, Can/EKMEKÇİ, Ömer: Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 20. Bası, İstanbul, 2019.
• Türk Dil Kurumu: Türkçe Sözlük, 11. Baskı, Ankara, 2011
• ULUSAN, İlhan: Özellikle Borçlar Hukuku ve İş Hukuku Açısından İşverenin İşçiyi Gözetme Borcundan Doğan Hukuki Sorumluluğu, İstanbul, 1990.
• ÜÇIŞIK, H. Fehim: Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul, 2015.
• WALSH, Kieran A./JORDAN, Karen/CLYNE, Barbara/ROHDE, Daniela/DRUMMOND, Linda/BRYNE, Paula/AHERN, Susan/CARTY, Paul G./O’BRIEN, Kirsty/O’MURCHU, Eamon/O’NEILL, Michelle/SMITH, Susan M./RYAN, Mairin/HARRINGTON, Patricia: “SARS-CoV-2 Detenction, Viral Load And Infectivity Over The Course Of An Infection”, Journal of Infection, 81, 2020, s. 357-371, http://doi.org/10.1016/j.jinf.2020.06.067, E.T.: 29.09.2020.
• World Health Organization (“WHO”), “Transmission of SARS-CoV-2: implications for infection prevention precautions”, Secientific Brief, 9 July 2020, file:///Users/naz/Downloads/WHO-2019-nCoV-Sci_Brief-Transmission_modes-2020.3-eng-1.pdf, E.T.: 10.09.2020.
• YENER, Mehmet Zahid: “COVID-19 Salgının İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bakımından Değerlendirilmesi”, Koronavirüs Döneminde Güncel Hukuki Meseleler Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (29-30 Mayıs 2020) (Editörler: ÇALIŞKAN, Yusuf/BOZKURT GÜMRÜKÇÜOĞLU Yeliz/EROL, Ömer Faruk/DÜLGER, Ahmet/AHTER YAKACAK, Gülnihal/KAFALI, Ömer Faruk), İstanbul, 2020, s. 243-267.
• YÜREKLİ, Sabahattin: “Çalışma Hayatında Koronavirüs (COVID-19) Salgının Etkileri”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 19, S. 38 (Covid-19 Hukuk Özel Sayısı), 2020, s. 34-61.