UYGULAMADA AMACINA ULAŞAMAYAN BELİRSİZ ALACAK DAVASINA İLİŞKİN HÜKÜM YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMALIDIR

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 695 - 726, 15.10.2021

Ejder Yılmaz

Öz

Belirsiz alacak davası, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 107 nci maddesiyle kabul edilmiş bir davadır. İstisnaî bir dava türü olan bu dava, dava konusu miktarın başlangıçta belirlenmesinin mümkün olamadığı bazı tazminat davaları için kabul edilmiştir. Bu davalar işin niteliği gereği, asgarî miktar üzerinden az bir harç ödenerek açılır; alacağın yargılama (dava) sürecinde belirlenmesi üzerine davacı, davayı değiştirme yasağına tâbi olmaksızın talebini arttırabilir. Bunun yanısıra belirsiz alacak davasında zamanaşımı kesilmesi, kısmî davadan farklı olarak, alacağın tümü bakımından ortaya çıkar. Dava konusunun belli veya belirlenebilir olması halinde, belirsiz alacak davası açılamaz; buna rağmen belirsiz alacak davası açılmışsa, bu dava hukukî yararın bulunmaması sebebiyle dava şartı eksikliğinden dolayı reddedilir. 6100 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden bu yana on yıl geçmiş olmasına rağmen, hangi hallerde belirsiz alacak davası açılabileceği veya açılamayacağı konusunda uygulamada büyük tereddütler bulunmakta ve Yargıtay çelişkili kararlar vermektedir. Özellikle iş uyuşmazlıklarında daha belirgin olarak ortaya çıkan bu durum, hukukî güvenli açısından sakıncalar yaratmaktadır. Bu durum içtihadı birleştirme konusu olarak Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’na getirilmiş ise de, Kurul, bu talebi reddetmiş ve konuyu her somut olayla ilgili olarak uygulamaya bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler

Belirsiz alacak davası, kısmî dava, hak arama özgürlüğü, likit alacak, davayı genişletme yasağı, usul ekonomisi, hukukî yarar, iş uyuşmazlıkları, dava şartı, hukukî güvenlik ilkesi

THE PROVISION ON INDEFINITE DEBT ACTION, WHICH FAILED ITS PURPOSE IN PRACTICE, SHOULD BE REPEALED

Öz

Indefinite debt action is a type of action which was created with Article 107 of the Code of Civil Procedure numbered 6100. This exceptional type of action was conceived for compensation claims for which it is not possible to determine the amount in question at the time of filing the action. These actions are filed with paying a partial court fee at the minimum amount due to the nature of the claim; upon determination of the exact amount during the litigation (action) process, the plaintiff is permitted to increase the request without being subject to the prohibition of changing the claim. Furthermore, the statute of limitations in indefinite debt actions arises in terms of the entire claim, unlike actions with partial claim. If the amount of the debt is certain or determinable, an indefinite debt action is not allowed; when this is the case, the action gets dismissed due to lack of legal interest, which is a procedural requirement. Although ten years have passed since the of Law No. 6100 entered into force, there are great hesitations in practice as to under what circumstances an indefinite debt action can or cannot be filed and the Court of Cassation renders contradictory opinions regarding the matter. This situation, which is more evident especially in labor disputes, causes harm in terms of legal security. Although this matter was brought before the Court of Cassation’s Grand General Assembly for Consolidation of Opinions, the Assembly rejected this request and left the matter to the practice in a case-by-case basis.

Anahtar Kelimeler

Indefinite debt action, action with partial claim, right to legal remedies, liquid claim, prohibition of expanding the claim, procedural economy, legal interest, labor disputes, procedural requirement, principle of legal security

Kaynakça

• Ahmet İyimaya, Kısmı̂ Tazmı̇nat Davasına İlı̇şkı̇n Bazı Sorunlar, Yargıtay Dergisi, 1985/3, s.193-204.
• Cemil Simil, Belirsiz Alacak Davası, İstanbul 2013.
• Ejder Yılmaz, Farklı Mahkemelerin Kesin Kararları Arasında Ortaya Çıkan Adalet Çelişkisine Son Verme İhtiyacı: Hüküm Uyuşmazlığı ve Çözüm Usulü, Ulusal Uyuşmazlık Yargısı Sempozyumu, Ankara 2016, s.145-172.
• Ejder Yılmaz, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 3. Baskı, cilt 2, Ankara 2017.
• Ejder Yılmaz, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 4. Baskı, Cilt 2, Ankara 2021.
• Ejder Yılmaz, İcra İnkâr Tazminatı Açısından “Likid Alacak” Kavramı, Bankacılar Dergisi, 2008/67.
• Ejder Yılmaz, İcra Tazminatı, Halûk Konuralp Anısına Armağan, Cilt 2, Ankara 2009, s.675-754.
• Ejder Yılmaz, İçtihadı Birleştirme veya Adaletteki Çelişkiye Sonverme İhtiyacı, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu XVII, Ankara 2000, s.1-30.
• Hakan Pekcanıtez, Belirsiz Alacak Davası (HMK m.107), Ankara 2011.
• Hakan Pekcanıtez, Medeni Usul Hukuku, cilt II, İstanbul 2017.
• İbrahim Ercan, Belirsiz Alacak ve Tespit Davası, Konya 2013.
• İsmail Köküsarı, Anayasa Hukukunda Hukukî Güvenlik İlkesi, Ankara 2015.
• Kudret Aslan / Leyla Akyol Aslan / Taylan Özgür Kiraz, Koşulları Olmadan Açılan Belirsiz Alacak Davasında Mahkemece Verilecek Karar, Dokuz Eylül Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 2014 -Hakan Pekcanıtez’e Armağan, Cilt I, s.975-1024.
• Şahin Çil / Bektaş Kar, 6100 sayılı HMK’ye Göre İş Yargısında Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava, Ankara 2012.
• Tuğba Hilal Köken, Son HMK Değişiklikleri ve İş Kanunundaki Değişiklikler Kapsamında İş Hukukunda Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava, Ankara 2020.