İPOTEĞİN PARAYA ÇEVRİLMESİNE İLİŞKİN TAKİPTE İCRA MÜDÜRÜNÜN YAPMASI GEREKEN İŞLEMLER VE ALMASI GEREKEN TEDBİRLER

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 891 - 930, 15.10.2021

Orhan Eroğlu

Öz

Aleniyet ilkesi, belirlilik ilkesi ve sabit dereceler ilkesine tabi olan, kişisel bir alacak için sadece teminat amacını yerine getiren ve taşınmaz rehin hakkı olan ipotek, anapara ipoteği ve üst sınır ipoteği olarak ikiye ayrılmaktadır. İpotek ile teminat altına alınmış bir alacağın ödenmemesi halinde ipoteğin paraya çevrilmesi hususu gündeme gelmektedir. Türk hukuk sisteminde kabul edilen önce rehne başvurma kuralı sebebi ile de rehinle teminat altına alınmış bir alacağın borçlusu, iflasa tabi olsa dahi alacaklı bazı istisnalar dışında rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapmak zorundadır. Bu alacaklı açısından aynı zamanda bir yükümlülük olduğu için alacağı rehinle teminat altına alınmış bir alacaklının yolu zorunlu olarak ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile ilamlı veya ilamsız takibe çıkmaktadır. Alacaklının girdiği bu yolda baş aktörlerden biri de icra müdürüdür.
İcra müdürünün, ipoteğin paraya çevrilmesine ilişkin takipte yapması gereken işlemler ve alması gereken tedbirler vardır. Rehnin kapsamına, takibin başlatılmasından rehnin paraya çevrilmesine kadarki tarihe kadar işleyecek olan kira bedelleri de girmektedir. Bu kapsamda icra müdürünün kiracılara haber verme yükümlülüğü vardır. Ayrıca icra müdürünün takibin başladığını tapu idaresine haber verme yükümlülüğü bulunmaktadır. Aksi takdirde taşınmazın siciline şerh verilemeyecektir. Aynı şekilde satış hazırlıklarına da başlanması gerekmektedir. İcra müdürünün yapması gereken işlemler bunlar ile de sınırlı değildir. Satış bedelinin ödenmesinden veya ödenmemesinden sonra icra müdürü aktif rol oynamaktadır. İpoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takipte çoğunlukla alacaklı ve borçlu baş aktör olarak kabul edilip, onların izleyeceği yollar üzerine çalışmalar meydana getirilmiş ise de icra müdürünün yapması gereken işlemler ve alması gereken tedbirler de takibin devamı açısından çok önemlidir. Çalışmamızın meydana getirilmesinde de bu husus esas sebep olmuştur. Bu kapsamda çalışmamızda gerek doktrinde yer alan tartışmalar ve görüşlerden gerekse de yargı içtihatlarından faydalanılmak sureti ile ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takipte icra müdürünün yapması gereken işlemler ve alması gereken tedbirler detaylı olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rehin, İpotek, İpoteğin Paraya Çevrilmesi, İcra Takibi, İcra Müdürü, Anapara İpoteği, Üst Sınır İpoteği

PROCEDURES AND MEASURES ATTRIBUTED TO THE BAILIFF IN FORECLOSURE PROCEEDINGS

Öz

Hypothec, which is sticks to principles of openness, certainty and fixed degrees serves the purpose of surety for debt and is a lien for real property, splits into two, namely capital hypothec and upper limit hypothec. If the underlying debt is not paid, foreclosure comes up. Apart from certain exceptions, the creditor must apply to the foreclosure of pledged property for a debt guaranteed by hypothec. This duty enforces the creditor to pursue enforcement proceeding with or without judgment. One of the actors in these proceedings is the bailiff.
There are certain procedures and measures attributed to the bailiff in foreclosure proceedings. The lease that to be paid until the foreclosure time is included in the guaranty. The bailiff therefore must notify the tenants. Otherwise, no annotations will be recorded in the registry. Liquidation should also be commenced. Duties of the bailiff are not limited to these. The bailiff must play an active role after the payment or the non-payment of the sales price. Even though the creditor or the debtor is accepted as the main player in this process and many works are produced to demonstrate these, the bailiff plays a crucial role. This is the main reason of our work. Our work, with the help of theory and case law, demonstrates procedures and measures attributed to the bailiff in foreclosure proceedings.

Anahtar Kelimeler

Guarantee, Hypothec, Foreclosure, Enforcement Proceedings, Bailiff, Capital Hypothec, Upper Limit Hypothec

Kaynakça

• ACAR, Faruk: Rehin Hukukunda Taşınmaz Kavramı ve Özellikle Belirlilik İlkesi, Ankara 2008.
• AKINTÜRK, Turgut: Eşya Hukuku, İstanbul 2009.
• AKİPEK, Jale/AKINTÜRK, Turgut: Eşya Hukuku, İstanbul 2009.
• AKİPEK, Jale/AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ, Derya: Eşya Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul 2018.
• AKKAYA, Tolga: İcra Hukuku Bağlamında Süreli İpotek, TAAD, Y. 4, S. 12, Ankara 2013, (s. 161-184).
• AKŞENER, Haşmet Sırrı: İcra ve İflas Hukukunda Tasarrufun İptali Davaları, İstanbul 2007.
• AKTEPE, Sezin: İpoteğin Alacağa Bağlı Hak Olması ve Diğer Özellikleri, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 6, S. 12, Güz 2007/2, (s.177-193).
• ANSAY, Sabri Şakir: Hukuk, İcra ve İflas Usulleri, 5. Baskı, Ankara 1960.
• ARAR, Kemal: İcra ve İflas Usulleri, C:I, 1944.
• ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR-AYVAZ, Sema: İcra ve İflas Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2016.
• ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR-AYVAZ, Sema/ HANAĞASI, Emel: İcra ve İflas Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara 2020.
• AŞIK, İbrahim: İcra Sözleşmeleri, Ankara 2006.
• AYBAY, Aydın/HATEMİ, Hüseyin: Eşya Hukuku, Vedat Kitabevi, 3. Bası, İstanbul 2012.
• BELGESAY, M. Reşit: İcra ve İflas Hukuku, Cilt I Kısım II, Ekspres Matbaası, İstanbul 1945.
• BELGESAY, Mustafa Reşit: İcra ve İflas Kanunu Şerhi, 2. Baskı, İstanbul 1948.
• BERKİN, Necmeddin M.: Tatbikatçılara İcra Hukuku Rehberi, İstanbul 1980.
• BUDAK, Ali Cem: İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip, İstanbul 2010.
• CANSEL, Erol: Türk Menkul Rehni Hukuku, C:I, Teslim Şartlı Menkul Rehni Hukuku, 1967.
• DEYNEKLİ, Adnan: İcra ve İflas Hukukunda İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip, Ankara 2013.
• ERDOĞAN, Celal: Tahliye, Kira Tespiti ve Kira Alacağı Davaları, Ankara 2000.
• EROĞLU, Orhan: Açıklamalı-İçtihatlı Tasarrufun İptali Davaları ile Muvazaa Davaları ve Karşılaştırılması, Seçkin Yayıncılık 2. Baskı, Ankara 2020.
• ERTAŞ̧, Şeref: Eşya Hukuku, Barış̧ Yayınları, 15. Baskı, İzmir 2020.
• ESENER, Turhan/GÜVEN, Kudret: Eşya Hukuku, 8. Baskı, Ankara 2019.
• GENÇCAN, Ömer Uğur: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Bilimsel Açıklama İçtihatlar-İlgili Mevzuat Madde 531-1030, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara 2007.
• GÖREN, Serdar: Rehin Türü Olan İpotek, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2018.
• GÜLEKLİ, Yeşim: İpoteğin Taşınmaz ve Alacak Açısından Kapsamı, Kazancı Kitap, İstanbul 1992.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, İstanbul 2013.
• GÜRDOĞAN, Burhan: İcra-İflas Takiplerinde Borçlunun Tamamen veya Kısmen Aczini Tespit Eden Vesikalar, BATİDER, 1963, C: II, S:1, (s. 14-37).
• GÜRDOĞAN, Burhan: Türk-İsviçre İcra ve İflas Hukukunda Rehnin Paraya Çevrilmesi, 1967.
• GÜRDOĞAN, Burhan: Türk-İsviçre İcra İflas Hukukunda Rehnin Paraya Çevrilmesi, Ajans Türk Matbaası, Ankara 1977.
• GÜRDOĞAN, Burhan: İpoteğin Paraya Çevrilmesi ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, 1979, (GÜRDOĞAN, İpoteğin Paraya Çevrilmesi).
• GÜRSOY, Kemal Tahir/EREN, Fikret/CANSEL, Erol: Türk Eşya Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1978.
• HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir: Eşya Hukuku, İstanbul 1991.
• HELVACI, İlhan: Eski Medeni Kanunumuzla Karşılaştırmalı Olarak Türk Medeni Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan İpotek Hakkı, Oniki Levha, İstanbul 2008.
• KAÇAK, Nazif: Açıklamalı ve İçtihatlı Son Değişikliklerle İpotek ve İpoteğin Paraya Çevrilmesi, Ankara 2010.
• KAÇMAZ, Mine: Tescile Tabi Olmayan Kanunî İpotek Hakları, AÜHFD, C: 65, S: 4, Y: 2016, (s.2891-2908).
• KARAHACIOĞLU, Ali Haydar/DOĞRUSÖZ, M. Edip/ALTIN, Mehmet: Türk Hukukunda Rehin, Ankara 1996.
• KARSLI, Abdurrahim: İcra ve İflas Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 2014.
• KAYAK, Sevgi: Taşınmaz Rehninin Konu Bakımından Kapsamı, Milletlerarası Hukuk Ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Prof. Dr. Sevı̇n Toruner’e Armağan, C: 24, S: 1-2, Ankara 2004, (s. 553-582).
• KILIÇOĞLU, Evren: İcra Sözleşmeleri, İstanbul 2005.
• KORKMAZ, Nurdan: İcra Hukukunda Rehin Açığı Belgesi, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019.
• KUNTALP, Erden: İpotek Dereceleri-Boş Dereceden İstifade ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, Türkiye Bankalar Birliği Yayınları, No:94 Ankara 1979.
• KUNTALP, Erden: Ana Para ve Üst Sınır (Maksimal) İpotek Ayrımı, Ankara 1989, (KUNTALP, Üst Sınır İpoteği).
• KURU, Baki: İcra ve İflas Hukuku Şerhi, C: III, Ankara 1993, (KURU, Şerh).
• KURU, Baki: İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Ankara 2013, (KURU, El Kitabı).
• KURU, Baki: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflas Hukuku, 3. Baskı, Eylül 2019, (KURU, İstinaf).
• KURU, Baki/ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder: İcra ve İflas Hukuku, Ders Kitabı, 27. Baskı, Ankara 2013.
• MUŞUL, Timuçin: İcra ve İflas Hukuku, Adalet Yayınevi, 5. Baskı, C: 1-2 Ankara 2013.
• MUŞUL, Timuçin: İcra ve İflas Hukukunda Tasarrufun İptali Davaları, Ankara 2015, (MUŞUL, Tasarrufun İptali Davaları).
• MUŞUL, Timuçin: İcra ve İflas Hukukunda Şikayet, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• NAR, Ahmet: Yabancı Para İpoteği, Seçkin, Ankara 2009.
• OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe: Eşya Hukuku, 22. Bası, İstanbul 2020.
• OSKAY, Mustafa: İpoteğin Paraya Çevrilmesi İcra ve İflas Kanunu’nun 45. Maddesinin Uygulanmasında Karşılaşılan Sorunlar, Ankara Barosu Dergisi, Y:67, S: 4, Güz 2009, (s.97-99).
• OSKAY, Mustafa/KOÇAK, Coşkun/DEYNEKLİ, Adnan/DOĞAN, Ayhan: İİK Şerhi, 3. Cilt, Ankara 2007.
• ÖĞÜTÇÜ, A. Tahir/DOĞRUSÖZ, Edip: Rehin Hukuku, Ulucan Matbaası, Ankara 1982.
• ÖZEN, Burak: Borçlar Kanunu Tasarısı m. 586 Hükmünün Müteselsil Kefalete İlişkin Getirdiği Düzenleme, EÜHFD, C: X, S: 3-4, İzmir 2006, (s. 477-494).
• ÖZKAN, Hasan: İcra ve İflas Davaları ve Tatbikatı, Ankara 1999.
• ÖZTAN, Bilge: Medeni Hukukun Temel Kavramları, Turhan Kitabevi, Ankara 2012.
• ÖZTEK, Selçuk: İcra İflâs Hukukunda Borç Ödemeden Aciz Vesikası, Alfa Yayınları, İstanbul 1994.
• PEKCANITEZ, Hakan: İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yolu İle İlgili Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar, Bankacılar Dergisi, S. 33, Ankara 2000, (s. 40-58).
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/SUNGURTEKİN-ÖZKAN, Meral/ÖZEKES, Muhammet: İcra ve İflas Hukuku, 10. Bası, Ankara 2012.
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/SUNGURTEKİN-ÖZKAN, Meral/ÖZEKES, Muhammet: İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı, 7. Bası, İstanbul 2020, (PEKCANITEZ/ATALAY/SUNGIRTEKİN-ÖZKAN/ÖZEKES, Ders Kitabı).
• POSTACIOĞLU, İlhan E.: Ödeme Emrine İtirazın Mahiyeti Üzerine Bir Deneme, İÜHFM, C. 14, Y. 1948, S. 1-2, (s. 272-295) (POSTACIOĞLU, Ödeme Emrine İtiraz).
• POSTACIOĞLU, İlhan: İcra Hukukunun Esasları, İstanbul 1982.
• POSTACIOĞLU, İlhan: İpotek Alacaklısına İpotekli Gayrimenkulü Kendi Eliyle Rızai Olarak Paraya Çevrilmesi Yetkisinin Verilmesi Problemi-Bir Kanun Tasarısı Denemesi, Prof. Dr. Haluk Tandoğan’ın Hatırasına Armağan, Ankara 1990, (s.533-546), (POSTACIOĞLU, Armağan).
• POSTACIOĞLU, İlhan/ALTAY, Sümer: İcra Hukuku Esasları, İstanbul 2010.
• REİSOĞLU, Seza: Yabancı Para İpoteği, Bankacılar Dergisi, S: 44, İstanbul 2003, (s. 43-55).
• RUHİ, Canan/RUHİ, Ahmet Cemal: İcra ve İflas Hukukuna Göre İhale, İhalenin Yapılması, İhalenin Feshi, 4. Baskı, Ankara 2016.
• SEROZAN, Rona: Taşınmaz Rehni, İÜHFM, C: LXIV, S: 2, Y: 2006, (s. 301-324).
• SİRMEN, A. Lale: Yeni Türk Medeni Kanununda Yabancı Para Üzerinden Taşınmaz Rehni Kurulmasına İlişkin Düzenlemeler, AÜHFD, C: 52, S: 1, Ankara 2003, (SİRMEN, Taşınmaz Rehni).
• SİRMEN, A. Lale: Eşya Hukuku, 7. Baskı, Ankara 2019.
• SÖNMEZ, Murat: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunda Kefalet Sözleşmesi, İzmir Barosu Dergisi, Y. 77, S. 2, İzmir 2012(s. 171-192).
• SÜPHANDAĞ, Yavuz: İcra ve İflas Hukukunda Uygulamalar, 6. Bası, Ankara, 2010.
• SÜPHANDAĞ, Yavuz: İcra El Kitabı, Platon Hukuk Yayınları, 11. Baskı, İstanbul 2020,(SÜPHANDAĞ, El Kitabı).
• SÜPHANDAĞ, Yavuz: Taşınmaz Satışında Uygulamalar, Ankara 2013.
• ŞENER, Yavuz Selim: Türk Hukukunda İpotek ve Uygulaması, Adalet Yayınevi, 3. Baskı, Ankara 2010.
• TANDOĞAN, Haluk: İnançlı İşlemlerde İnananın Korunması ve Temsil ve Vekâlete İlişkin Sorunlar Sempozyumu, İstanbul 1977.
• TOPEL, Afhan: 6098 sayılı Borçlar Kanuna Göre Kefalet Sözleşmelerindeki Değişikliklere Bir Bakış, İzmir Barosu Dergisi, Y. 77, S. 2, İzmir 2012(s. 193-202).
• TUNÇ-YÜCEL, Müjgan: Banka Alacaklarının İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yolu ile Takibi, Oniki Levha, İstanbul 2010.
• UYAR, Talih: İcra Hukukunda Rehnin Paraya Çevrilmesi, Manisa 1992, (UYAR, Rehnin Paraya Çevrilmesi).
• UYAR, Talih: İcra Hukukunda Şikâyet, 2. Bası, İzmir 1991.
• UYAR, Talih: İpoteğin İlamsız Takip Yolu ile Paraya Çevrilmesinde Takibin Kesinleşmesi, Manisa Barosu Dergisi 1992, (UYAR, Takibin Kesinleşmesi).
• UYAR, Talih: İcra ve İflas Kanunu Şerhi, C: III, Manisa 2006, (UYAR, Şerh).
• UYAR, Talih: İcra Hukukunda Taşınmaz Rehni Kavramı, İstanbul Barosu Dergisi, C: 81, S: 2, Y: 2007.
• UYAR, Talih: İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takiplerde Takip Talebi, Legal Hukuk Dergisi, Mayıs 2007, S: 53, (UYAR, Takip Talebi).
• UYAR, Talih: Gerekçeli-İçtihatlı İcra ve İflas Kanunu Şerhi, C:8: İİK. 143-167, 2. Baskı, 2007, (UYAR, C:8).
• UYAR, Talih/ UYAR, Alper/ UYAR, Cüneyt: İcra Hukukunda Şikayet, Bilge Yayınevi, Ankara 2018.
• ÜNLÜTEPE, Mustafa: İpoteğin Alacak Bakımından Kapsamı, TBB Dergisi, S:102, Y: 2012, (s. 173-218).
• ÜSTÜNDAĞ, Saim: İcra Hukukunun Esasları, Fakülteler Matbaası, İstanbul 2004.
• YAVUZ, Cevdet: Borçlar Hukuku Dersleri Özel Hükümler, İstanbul 2013.
• YILDIRIM, M. Fadıl: Kefalet Sözleşmesindeki Yenilikler, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Borçlar Kanunu Sempozyumu, Ankara 2011.
• YILDIRIM, Mehmet Kamil/DEREN-YILDIRIM, Nevhis: İcra ve İflas Hukuku, 7. Baskı, İstanbul 2016.
• YILMAZ, Ejder: İcra ve İflas Kanunu Şerhi, Ankara 2016, (YILMAZ, Şerh).