FİİLİ TAKSİM HÂLİNİN YASAL ÖNALIM HAKKINA ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 1131 - 1154, 15.10.2021

Ömer Faruk Çelik

Öz

Fiili taksim, paylı mülkiyete tabi bir taşınmazın, paydaşlar tarafından kendi aralarında özel olarak taksim edilmesi, paydaşların taksim edilen kısımları kullanması ve bu fiili durumu benimsemesi hâlidir. Yargıtay içtihatları uyarınca taşınmazda fiili taksim söz konusu ise, taksim edilen paylardan birinin paydaşlar dışında birisine satışı hâlinde, fiili taksime rıza gösteren mevcut paydaşlar yasal önalım hakkını kullanamazlar. Yargıtay içtihatlarıyla ortaya çıkan bu durum, yasal önalım hakkının kullanılmasına engel teşkil etmektedir. Bu çalışmada, fiili taksim hâlinin yasal önalım hakkının kullanımına etkisi irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Yasal Önalım Hakkı, Fiili Taksim, Paylı Mülkiyet

THE EFFECT OF DE FACTO DIVISION SITUATION ON THE LEGAL PRE-EMPTION RIGHT

Öz

The de facto division is the case where an immovable property subject to joint ownership is actually divided in proportion to joint owners' shares, used and adopted this de facto divided property by them. In accordance with the case-law of the Court of Cassation, if the immovable property divided de facto, in case of selling a divided part to someone other than the joint owners, the joint owner who consents "de facto division" has no right to exercise the legal pre-emption right. This situation constitutes an obstacle to the exercise of the legal pre-emption right. In this study, the effect of the de facto division situation arising from the case-law of the Court of Cassation on the exercising of the legal pre-emption right will be examined.

Anahtar Kelimeler

Legal Pre-emption Right, De Facto Division, Joint Ownership

Kaynakça

• Adıgüzel, Recep, “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Sınırdaş Tarımsal Arazi Malikinin Önalım Hakkı”, İBD, C. 90, S. 3, Y. 2016, s. 121-129.
• Akalp-Demirtabak, Didem, Yasal Önalım Hakkı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• Akipek, Jale, Türk Eşya Hukuku, II. Kitap: Mülkiyet, Ankara, 1971.
• Akipek, Jale/Akıntürk, Turgut/Ateş, Derya, Eşya Hukuku, İkinci Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2018.
• Akyol, Şener, Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı, İkinci Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2006.
• Arslan, Ramazan, Medenî Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı, S Yayınları, Ankara, 1989.
• Avcı Braun, Cihan, “Satış İlişkisi Doğuran Haklar”, İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, C. 4,5, Ed. Turgut Öz v.d., Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019, s. 2591-2603.
• Ayan, Mehmet, “Kanuni Şuf’a Hakkı”, Prof. Dr. Halil Cin’e Selçuk Üniversitesi’nde 10. Hizmet Yılı Armağanı, Konya, 1995, s. 335-368 (Kanuni Şuf’a Hakkı).
• Ayan, Mehmet, Eşya Hukuku II Mülkiyet, Güncelleştirilmiş 9. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016 (Eşya Hukuku).
• Aybay, Aydın/Hatemi, Hüseyin, Eşya Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
• Aydoğdu, Murat, Yasadan ve Sözleşmeden Doğan Önalım Hakkı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
• Ayiter, Nuşin, Eşya Hukuku Kısa Ders Kitabı, İkinci Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 1983.
• Bertan, Suad, Aynî Haklar, Medeni Kanunun 618-764 üncü Maddelerinin Şerhi, C. 1, Ankara, 1976.
• Buz, Vedat, Yenilik Doğuran Haklar, Yetkin Yayınları, Ankara, 2005.
• Demirbaş, Harun, Yenilik Doğuran Haklar, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2007.
• Dönmez, İbrahim Kâfi, “Şüf’a, Ön alım hakkı”, İslam Ansiklopedisi, C. 39, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul, 2010, s. 248-252.
• Dural, Mustafa/Sarı, Suat, Türk Özel Hukuku Cilt I Temel Kavramlar ve Medenî Kanunun Başlangıç Hükümleri, 8. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2013.
• Edis, Seyfullah, Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, Altıncı Basım, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No: 519, Ankara, 1997.
• Erdoğan, Hasan, Şuf’a Davaları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2001.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018 (Özel Hükümler).
• Eren, Fikret, “Türk Medeni Kanununa Göre Yasal Önalım Hakkı”, GÜHFD, C. XII, S. 1-2, Y. 2008, s. 103-126 (Yasal Önalım Hakkı).
• Erman, Hasan, Eşya Hukuku Dersleri, Gözden Geçirilmiş 7. Basım, Der Yayınları, İstanbul, 2017.
• Ertaş, Şeref, Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 13. Baskı, Barış Yayınları, İzmir, 2017.
• Esener, Turhan/Güven, Kudret, Eşya Hukuku, Genişletilmiş ve 6750 Sayılı Kanun Eklenmiş 8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• Feyzioğlu, F. Necmeddin, “Şufa Hakkının Kullanılması Mümkün Olan ve Olmayan Tasarruflar”, İÜHFM, C. 19, S. 1-2, İstanbul, 1953, s. 222-269.
• Gürsoy, Kemal T./Eren, Fikret/Cansel, Erol, Türk Eşya Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1984.
• Günay, Erhan, Önalım Hakkı, 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2018.
• Hatemi, Hüseyin/Serozan, Rona/Arpacı, Abdulkadir, Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1991.
• Helvacı, İlhan, “İsviçre Borçlar Kanununun Sözleşmeden Doğan Ön-Alım, Alım ve Geri Alım Haklarına İlişkin Değişiklikleri (İsviçre Borçlar Kanunu madde 216/fıkra 2, fıkra 3, madde 216/a-216-e)”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Y. 19-20, S. 1-2, 1999-2000, Aysel Çelikel’e Armağan, s.397-417.
• Kavak, Yalçın, Medenî Hukukta Dürüstlük Kuralı ve İyiniyetin Korunması, Legal Yayınları, İstanbul, 2019.
• Kılıçoğlu, Mustafa, Akdî ve Kanunî Şuf’a Davaları (Önalım), Adil Yayınevi, Ankara, 1997.
• Kırca, Çiğdem, “Önalım Hakkı Konusundan Medeni Kanundaki Değişiklikler”, Prof. Dr. Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı, C. II, Beta Yayınevi, İstanbul, 2002, s. 1179-1203.
• Kısagün, Adil, Şuf’a Davaları, Doğuş Matbaacılık, Ankara, 1958.
• Köylüoğlu, Egemen, “Önalım Davası”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), AÜSBE, Ankara, 2011.
• Kuru, Baki, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• Meier-Hayoz, Arthur, “Şuf’a Akdi”, Çev. Y. Ümit Doğanay, İÜHFM, C. 33, S. 1-4, İstanbul, 1968, s. 273-287.
• Olgaç, Senai/ Karahasan, Mustafa Reşit, Gayrimenkullerin İktisap ve Tescili, Şuf’a-Vefa-İştira Hakları, İstanbul, 1964.
• Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay-Özdemir, Saibe, Eşya Hukuku, 20. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2017.
• Oğuzman, M. Kemal / Barlas, Nami, Medenî Hukuk, 18. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
• Oğuzman, M. Kemal, “Dürüstlük Kuralına (MK. m.2) Başvurma Hususunda Bazı Yargıtay Kararlarının Eleştirilmesi”, Prof. Dr. Yaşar Karayalçın’a 65 inci Yaş Armağanı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1988, s. 407-415.
• Okutan Nilsson, Gül, Anonim Ortaklıklarda Paysahipleri Sözleşmeleri, Çağa Hukuk Vakfı Yayınları, İstanbul, 2004.
• Özçelik, Ş. Barış, “Fiili Taksim Halinde Yasal Önalım Hakkının Kullanılamayacağı Yönündeki Yargıtay Uygulamasının Değerlendirilmesi”, TBBD, S. 141, 2019, s. 253-264 (Fiili Taksim).
• Özçelik, Ş. Barış, “5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kanunu’nda 6537 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişiklikler ve Değerlendirilmesi”, GÜHFD, C. XIX, S. 1, Y. 2015, s. 87-110 (Değişiklikler ve Değerlendirilmesi).
• Özdek, Yasemin, “Önalımda (Şuf’ada) Vazgeçme ve Bir Yargıtay Kararı”, DÜHFD, S. 3, 1985, s. 337-369.
• Özenli, Soysal, Uygulamada Önalım (Şuf’a) Davaları, İkinci Basım, Kazancı, İstanbul, 1990.
• Özmen, Ethem Sabâ/Hamamcıoğlu, Gülşah Vardar, Kat İrtifakı, Yenilenmiş 2. Bası, On İki Levha Yayınları, 2015.
• Rey, Heinz, Die Grundlagen des Sachenrechts und das Eigentum, Grundriss des schweizerischen Sachenrechts Band I, Dritte, ergänzte und überarbeitete Auflage, Stämpfli Verlag AG, Bern, 2007.
• Ruhi, Ahmet Cemal, Önalım Davaları, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2010.
• Sayımlar, Zeynep, “Yasal Önalım Hakkının Kullanılmasını Engelleyen Bir Durum Olarak Fiili Taksim”, İÜHFD Özel Sayı, C. 1, 2015, s. 627-652.
• Schwarz, Andreas B., Medeni Hukuka Giriş, Çev. Bülent Davran, İstanbul, 1942.
• Sirmen, A. Lâle, Eşya Hukuku, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• Şıpka, Şükran Taman, Türk Hukukunda Kanunî Önalım (Şuf’a) Hakkı (MK.m.659), Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 1994.
• Şahin, Turan, “Paylı Mülkiyette ve 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Kapsamında Yasal Önalım Hakkı”, MÜHFHAD, C. 24, S. 2, 2018, s. 906-930.
• Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. I/1, 6. Basım, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• Tekinay, Selahattin Sulhi, Taşınmaz Mülkiyetinin Takyidleri, II/1, İstanbul, 1988.
• Tunaboylu, Müslim, Önalım (Şuf’a) Davaları, Genişletilmiş 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013.
• von Tuhr, Andreas, Borçlar Hukuku, Umumi Kısım, Çev. Cevat Edege, İstanbul, 1953.
• Ünal, Mehmet/Başpınar, Veysel, Şeklî Eşya Hukuku, Giriş, Zilyetlik, Tapu Sicili, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 7. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2015.
• Yıldız, Ekrem, Önalım Davaları, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• Zevkliler, Aydın/Ertaş, Şeref/Havutçu, Ayşe/Acarbey, Beşir/Gürpınar, Damla, Yeni Medeni Kanuna Göre Medeni Hukuk, 10. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2018.