ROMA CUMHURİYET DÖNEMİNDE AEDİLİS MAKAMI: KURULUŞ, HUKUKİ STATÜ VE YETKİLER

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 2, 107 - 126, 01.12.2019

Duygu Özer Sarıtaş

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Roma Cumhuriyet Dönemi’nde tarih sahnesinde aktif bir şekilde ortaya çıkan aedilis makamının kamu hukuku çerçevesinde bir incelemesinin yapılmasıdır. İlk olarak M.Ö. 494 yılında çalışmaya başladığı anlaşılan plebs aedilis’lerinden sonra M.Ö. 367 yılında aedilis curulis makamı oluşturulmuştur. Bu çalışmada gerek aedilis plebs’lerin gerekse aedilis curulis’lerin görevleri; oyunları düzenlemek, asayişi, kamu binalarının ve caddelerin bakımını sağlamak, pazar yerlerinin denetlenmesi, su ve erzak temin etmek ve cenaze törenlerinden sorumluluk gibi alt başlıklar altında incelenecektir. Aynı çerçevede aedilis’lerin düzenlemekle yetkili olduğu oyunlar ludi plebeii, ludi cereales,ve ludi florales şeklinde üç alt başlık altında ele alınmaktadır. Çalışmanın ilerleyen kısımlarında “aedilis olma koşulları”, “aedilis’lerin”belirlenmesi ve göreve başlanması”, “aedilis’lerin yetkileri” “aedilis’lerin makam işaretleri” ve “aedilis’lerin dokunulmazlığı”, konuları ele alınmaktadır

Anahtar Kelimeler

Aedilis Plebis, Aedilis curulis, Ludi plebii, ludi cereales, Ludi florales.

THE AEDILIS IN THE ROMAN REPUBLIC :ITS ORGANIZATION, LEGAL STATUS AND POWERS

Öz

This study aims to study the office of the aedilship from a perspective of public law. The aedilship in Roman history appeared during the Republican era, the first pleb aedilship having been recorded in 494 BC. Later on, the office of curules aediles was established in 367 B.C. This study examines the duties of both aedilships entailing: curatorship of the games, public security and protection of the public buildings, supervision and maintenance of streets and market places, water and food supply, and organisation of funeral ceremonies. In the same framework, this study examines the games to be organised under the supervision of the aediles, namely, ludi plebeii, ludi cereales,and ludi florales. Further sections of the study will focus on the following subjects: “conditions to be appointed as an aedelis” selection and inauguration of the Aedilis” “the powers”, “the indicia of the Aedilis”

Anahtar Kelimeler

Aedilis, Aedilis Plebis, Aedilis curulis, Ludi plebii, ludi cereales, Ludi florales.

Kaynakça

• Anthon, Charles A manual of Roman Antiquities, New York: Harpes Brothers, 1851.
• Atlan, Sabahat Roma Tarihi’nin Ana Hatları, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1970.
• Çapar, Ömer Roma Tarihinde Magna Mater (Kybele) Tapınımı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1-4 (1978), sayfalar: 167-210.
• Diakov V. ve S. Kovalev, İlkçağ Tarihi Cilt 2 Roma, İstanbul: Yordam Kitap, 2015.
• Erişgin, Özlem Söğütlü Roma Kamu Hukukuna Giriş, Ankara: Seçkin, 2017.
• Howatson, M.C. Oxford Antik Çağ Sözlüğü, Çeviren: Faruk Ersöz, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2015.
• Küçük, Eşref Roma Halkının İki Özgürlük Kalesi: “Provocatio ad populum” ve “Tribunus plebis”, Hacettepe HFD, 5(1) 2015.
• Lendering Jona, “Aedile”, https://www.livius.org/articles/concept/aedile/ ([2002], 2018) Erişim Tarihi 14.Nisan 2019
• Lintott, Andrew The Constitution of the Roman Republic, Newyork: Oxford, 1999.
• Rado, Türkan “Roma Hukukunda Maldaki Ayıplardan Dolayı Satıcının Mesuliyeti”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası (İÜHFM), Cilt 10, Sayı 3-4, İstanbul 1945.
• Taylor, Lily Ross Cicero's Aedileship, The American Journal of Philology, Vol. 60, No. 2 (1939), pp. 194-202.
• Türkoğlu, Gökçe Halide,” Roma Cumhuriyet ve İlk İmparatorluk Dönemlerinin İdari Yapısı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı 2, 2009, Sayfalar: 251-289.
• Umur, Ziya. Roma Hukuku Lügatı İstanbul : İstanbul Üniversitesi, 1983.