KAYITLI SERMAYE SİSTEMİNE İLİŞKİN İKİ SORUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 83 - 100, 15.10.2022

Mehmet Bahtiyar

Öz

2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile 1981 yılında, halka açık anonim şirketler için getirilen ve kural olarak ihtiyari olan Kayıtlı Sermaye Sistemi’nden yararlanma olanağı, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 01.07.2012’de yürürlüğe girmesi ile birlikte, halka kapalı anonim şirketler için de geçerli hale getirilmiştir. 30.12.2012’de yürürlüğe giren 6362 Sayılı (yeni) Sermaye Piyasası Kanunu’nda da aynı olanak, halka açık şirketler için, 2499 Sayılı eski Kanuna oranla daha ayrıntılı düzenlenmiştir. Bu sistemin kolaylık ve avantajlarını gören halka açık veya kapalı birçok şirketin de, kuruluşta veya sonradan, anasözleşmesinde bu sisteme yer verdiğine tanık olunmaktadır. Çalışmamızda, bu sisteme ilişkin ve birisi pratik, diğeri teorik iki sorun ele alınarak incelenecektir.
Uygulamada da tereddütlere yol açtığı anlaşılan ilk sorun, kayıtlı sermaye sisteminde imtiyazlı iki gruptan oluşan payların bulunduğu bir anonim şirkette, yönetim kuruluna imtiyazlı pay çıkarma yetkisi tanınmamış ise, yönetim kurulunca yapılacak dış kaynaklı artırımlarda yeni oluşturulacak payların imtiyazlı olmasının gerekip gerekmeyeceğidir.
Teorik niteliği daha ağır basan ikinci sorun ise, yönetim kurulunca yapılacak sermaye artırımları sonucunda, şirket anasözleşmesinde de bir değişiklik yapılması gerekip gerekmeyeceği, şayet gerekecek ise bu işlemin teknik anlamda, TTK. uyarınca bir “anasözleşme değişikliği” niteliğinde sayılıp sayılamayacağıdır.
Tebliğimizde, kısaca kayıtlı sermaye sistemi tanıtıldıktan sonra, bu iki sorun ele alınarak, mevzuat, doktrin ve uygulama ışığında yanıtlanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kayıtlı Sermaye Sistemi, Yönetim Kurulunun Yetkileri, Dış Kaynaklardan Sermaye Artırımı, İmtiyazlı Pay, Anasözleşme Değişikliği

EVALUATION OF TWO ISSUES REGARDING THE REGISTERED CAPITAL SYSTEM

Öz

The possibility of adoption of the Registered Capital System for public joint stock companies which was introduced in 1981 with the Capital Markets Law No. 2499 was also introduced for the non-public joint stock companies with the entry into force of the Turkish Commercial Code No. 6102 on 01.07.2012. The same opportunity is also regulated more in detail for public joint stock companies in the (new) Capital Markets Law No. 6362, entered into force on 30.12.2012, compared to the old Law No. 2499. It is witnessed that many public and non-public companies that see the convenience and advantages of this system include this system in their articles of association, either in the establishment or afterwards. In this study, two problems related to this system, one practical and the other theoretical, will be examined.
The first problem, which is understood to cause hesitations in practice, is whether the newly issued shares will be preferred shares in capital increases through external funds made by the board of directors in the registered capital system in a joint stock company which has two preferred share groups, if the board of directors is not authorized to issue preferred shares.
The second problem, whose theoretical nature is more dominant, is whether an amendment in the articles of association of the company will be required as a result of the capital increases made by the board of directors, and if it is required, whether this transaction can be technically considered as an "amendment of articles of association" in accordance with the TCC.
In our paper, after briefly introducing the registered capital system, these two problems will be discussed and answered in the light of legislation, doctrine and practice.

Anahtar Kelimeler

Registered Capital System, Authorizations of the Board of Directors, Capital Increase through External Funds, Preferred Shares, Amendment of Articles of Association

Kaynakça

• AKTAŞ, Betül: İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu, İstanbul 2019.
• BAER, Rolf: Revidertes Aktienrecht 1991, Bern-Stutgart-Wien 1992.
• BAHTİYAR, Mehmet: Anonim Ortaklıkta Kayıtlı Sermaye Sistemi ve Sermaye Artırımı, İstanbul 1996 (Kayıtlı Sermaye).
• BAHTİYAR, Mehmet: Türk Ticaret Kanunu Tasarısında Kayıtlı Sermaye Sistemi, Mehmet Somer’e Armağan, İstanbul 2006, s. 64 vd.
• BAHTİYAR, Mehmet: Anonim Ortaklıkta Ayrıcalıklı Pay Sahiplerinin Onay Yetkisi ve Kayıtlı Sermaye Sistemi, Makaleler I, İstanbul 2008, s. 170 vd.
• BİÇER, Levent: Anonim Ortaklıkta Oy Hakkında İmtiyaz ve Sınırları, Ankara 2019.
• BİLGİLİ, Fatih/ DEMİRKAPI, Ertan: Şirketler Hukuku, Bursa 2019.
• CENKÇİ, Esra: Anonim Ortaklıklarda Kayıtlı Sermaye Sistemi, İstanbul 2015.
• COŞTAN, Hülya: Yönetim Kurulunun Karar Alma Usulleri, Oy Hakkı, Yetersayılar ve Toplantı Talep Hakkı, BATİDER, C. XXVIII, S. 3, Y. 2012, s. 187 vd.
• HELVACI, Mehmet: Kayıtlı Sermaye Sisteminde Sermaye Artırımı Usulü ve Bu Sisteme Tabi Olan Anonim Ortaklıklarda Hisse Senetlerinin Çıkarılma Zamanı, BATİDER, C. XVIII, S. 1-2, Y. 1995, s. 166 vd.
• İPEKEL, Ferna: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Kayıtlı Sermaye Düzenlemesi ve Bu Düzenlemenin Sermaye Piyasası Hukuku Işığında Değerlendirilmesi, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, Y. 2013, C. 8, Özel Sayı s. 1439 vd.
• KARAHAN, Sami (Edit.): Şirketler Hukuku, 2. Baskı, Konya 2013.
• KARAHAN, Sami: Anonim Ortaklıklarda İmtiyazlı Paylar ve İmtiyazların Korunması, Konya 1991.
• KIRCA/ŞEHİRALİ ÇELİK/MANAVGAT: Anonim Şirketler Hukuku, C. I, Ankara 2013.
• MANAVGAT, Çağlar: Hukuki Bakımdan Halka Açık Anonim Ortaklıklar ve Halka Arz, Ankara 2016.
• MANAVGAT, Çağlar: Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu’ndaki Kayıtlı Sermaye Sistemine İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi, BATİDER, 2013, S. 1, s. 65 vd.
• MOROĞLU, Erdoğan: Anonim Ortaklıklarda Sermaye Artırımı, İstanbul 2018.
• POROY/TEKİNALP/ÇAMOĞLU: Ortaklıklar Hukuku II, İstanbul 2019.
• Selen SERDER YILMAZ: TTK’da Anonim Şirketlerde Sermaye Artırımına İlişkin Genel Hükümler ve Kayıtlı Sermaye Sisteminde Dış Kaynaklardan Sermaye Artırımı, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, Haziran 2013, s. 197 vd.
• SOYKAN, İ. Cem: Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Ortaklıklarda Sermaye Taahhüdü Yoluyla Sermaye Artırımı, İstanbul 2019.
• ŞENER, Oruç Hami: Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2022.
• ŞENER, Oruç Hami: Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, 1. Bası, Ankara 2012 (Ortaklıklar, 1. Bası).
• TÜRKOĞLU UTKU, Ferah: Türk Anonim Şirketler Hukukunda Kayıtlı Sermaye Sistemi, Ankara 2016.