Anaç Boy ve Yaşının Tilapia Melezlemede Yavru Üretimi Üzerine Etkisi

Yıl 2013, , 0 - 0, 01.08.2013

Suat Dikel Pınar Mumoğullarında Ilgın Özşahinoğlu Gülay Gök

https://doi.org/10.17693/yunusae.v2013i21903.235410

Öz

Anaç Boy ve Yaşının Tilapia Melezlemede Yavru Üretimi Üzerine Etkisi1* Suat DÝKEL , Pınar MUMOÐULLARINDA , Ilgın ÖZŞAHÝNOÐLU , Gülay GÖKSu Ürünleri Fakültesi, Çukurova Üniversitesi, Adana, TürkiyeFeke Meslek Yüksekokulu, Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye© Su Ürünleri Merkez Arastırma Enstitüsü Müdürlügü, Trabzon tici olarak yön vermektedir. Tilapia bu günlerde Macintosh ve Little, 1995). Tilapia üreme ABD'de karides, ton ve salmonun ardından biyoloji ve fizyolojisi pek çok detaylı çalışmadördüncü popüler su ürünleri olarak tüketicinin nın konusu olmuştur (Jalabert ve Zohar, 1982; beðenisini kazanmaktadır. ABD 2012 yılında Philippart ve Ruwet, 1982; Rana, 1988; 838 milyon $ tutarında tilapia ithal etmiştir Brummet, 1995). Tilapia genellikle kültür (Fitzsimmons vd., 2013).koşullarında doðal ortamlarına oranla daha erken ve daha küçük boydayken (30 g civarı) Tilapia üretimi günümüzde 85 ülkeye cinsel olgunluða ulaşmaktadır (De Graaf vd., daðılmış olmakla beraber çözülme zorunluluðu 1999; El-Sayed, 2006). Tilapia üretiminde olan birçok sorun hali hazırda önemini kullanılması gereken anaçların yaşı hakkında korumaktadır. Bu sorunların başında soðuða deðişik görüşler ve araştırma sonuçları karşı toleransın düşüklüðü, dolayısıyla üretim paylaşılmıştır. Bazı araştırmacılar 1 yaşlı sezonunun kısalması ve pazar boyuna ulaşmadişilerin melezlemede kullanılmasının (2 yaşlı da zorluklar gelmektedir. Küçük boyda pazara anaçlarla deðiştirmesinin) Florida kırmızı gitmek zorunda kalan tilapiaların fileto tilapia yavru üretimini artırdıðını iddia etmişrandımanının düşük olması piyasa deðerini lerdir (Smith vd., 1991). Hatta bazı durumlarda olumsuz etkilemektedir. Bir diðer önemli sorun anaç stoðunun ilk yumurta veriminin ardından olan erken yaşta cinsel olgunluða ulaşan dinlendirilmek amacıyla diðer anaçlarla yer dişilerin yıl içinde çok sayıda yavru vermesi ile deðiştirmesinin dahi verimi artırdıðını bildirilortaya çıkan aşırı çoðalma sorunudur. mektedir (Costa-Pierce ve Hadikusumah, Tilapiaların doðal veya kültür koşullarında, 1995).eşeysel olgunluk yaşı ve boyu konusunda kabul edilebilir bir esneklik bulunmaktadır (Rana, Tilapia yetiştiriciliðinde tek cinsiyet 1988). Tilapianın eşeysel olgunluða ulaşmayetiştiricilik ve soðuða toleransın geliştirilmesi sına etkili bazı genetik ve çevresel faktörler gibi sorunların çözülmesi için uygulanan en (örneðin; kondisyon faktörü, besin bulunurgeçerli çözümlerden birisi melezlemedir. luðu, iklimsel deðişimler ve tür içi ilişkiler) Melezleme ile hem %100 erkek bireyler, hem olduðu düşünülmektedir (Jalabert ve Zohar, de üstün verim yeteneðine sahip bireyler elde 1982; De Silva ve Radampola, 1990; edilmektedir.Şekil 1. Dünya Tilapia Üretimi (Fitzsimmons vd., 2013). Örneðin Oreochromis niloticus dişileri Suresh, 2000). Bu yöntem uygulanabilir ile O. aureus erkelerinin çiftleştirilmesi ile olmaktan oldukça uzak ve üretim maliyetini yüksek oranda erkek bireyler elde edilerek hayli kötü etkileyen bir durumdur. Bu açıdan üstün verimli bir sürü oluşturulabilmektedir. Bu bakıldıðında anaç kadronun ve seçilen şekilde pazar boyuna daha kısa sürede ve daha çiftleştirme modellerinin çok iyi bilinerek ekonomik bir üretimle ulaşılabilmektedir. eksiksiz uygulanması gerekmektedir. Tilapia üretiminde kullanılan melezleme; Ayrıca tilapia üretiminde özellikle interspesifik, intraspesifik ve intrajenerik Türkiye gibi subtropik bir iklim kuşaðına sahip olarak adlandırılmaktadır. Ýntraspesifik melezülkede kış şartlarında anaç stoðun kışlatılması lemede iki tilapia üyesinin aynı türlerinin, gibi bir zorunluluk mevcuttur (Dikel, 2009). Kış örneðin Nil tilapiasının sekiz hattının çiftleşşartlarında su sıcaklıðının 9-10 C lere tirilmesi ile genetik olarak geliştirilmiş çiftlik düştüðünde anaç stok gelecek sezonun tilapialarının (GIFT) üretilmesi saðlanmaktadır yavrularını üretmek amacıyla mutlak sera (Eknath vd., 1993). Ýnterspesifik melezleme iki koşullarında ya da kapalı devre ünitelerde tilapia türünün aynı familyaya ait türlerin, ısıtılan ortamlarda stoklanmak zorundadır. Bu (örneðin Oreochromis niloticus ve Oreonedenle, bu ortamlarda stoklama yaparken anaç chromis aureus'un) çaprazlanmasıyla hibrit sayısı ve anaç boyu daima önemli bir konu bireyler üretilir (Hulata vd., 1985). olacaktır.Ýnterjenerik hibridizasyonda da örneðin, Ticari olarak tilapia üreten firmaların aðızda kuluçkalayanlar (Oreochromis) ve gelecekte karşılaşacakları önemli dar boðazlar; zeminde kuluçkalayanların çaprazlanmasıyla anaç kadrodaki bireylerin farklı seviyelerdeki melezleme yapılmaktadır (Rana vd., 1996). üretim yetenekleri ve bununla birlikte fekondite Genellikle yüksek erkek birey yüzdesi ve mavi oranlarındaki farklılık ile yumurtlama dönemtilapianın soðuða karşı nispeten sahip olduðu lerindeki senkron farklılıklarıdır (Tsadik ve tolerans özelliðinden yararlanmak bakımından Bart, 2007).O.niloticus dişileri O.aureus erkekleri ile Yumurta üretimini birçok çevresel faktör çiftleştirilerek yüksek verimli sürüler elde (örnek olarak tanklar) kontrol edilebilse de ilk edilmeye çalışılmaktadır (Ridha, 2010). Ancak yumurta üretiminden başlayarak hızlı bir Mires (1985)'ın bildirdiðine göre Nil tilapia deðişim gösterecektir (Guerrero ve Guerrero dişileri interspesifik çaprazlamada, saf kendi 1985). Bu deðişim ya da varyasyon tam olarak erkekleri ile çiftleştirilmelerine göre %50 daha nitelendirilememiş olmakla beraber, genetik ya az verimle yavru üretebilmektedirler. Bu durum da genetik olmayan davranışsal gibi birçok genellikle aynı tür içindeki erkek ve dişiler etkenden kaynaklanabileceði bildirilmektedir arasındaki iletişimin diðerine göre daha yüksek (Tsadik ve Bart, 2007).olması ile açıklanabilmektedir (Charlier, 1989). Yakın bir gelecekte ülkemizde de tilapia Bu sorunlar göz önünde bulundurulyavru üretimi endüstriyel boyutta önem duðunda, yavru verimini artırmak için uygukazanacak ve anaç bakımı, yavru üretimi lanan genel yöntem anaç sayısının artırılması konuları çok daha önemli bir konuma gelecektir. olmuştur (Campos-Mendoza vd., 2004). Bu nedenle işletmelerde elde tutulacak anaç Tayland'da örnek olarak ticari bir tilapia sayısı, kadronun yaşı ve verimliliði gibi konular kuluçkahanesinin 10 milyon yavru üretmek için işletmelerin üzerinde durmak zorunda kalacaðı elinde 60.000 adetin üzerinde anaç barındırmak konuların başında gelmektedir.durumunda olduðu bildirilmek-tedir (Bhujel ve

Anahtar Kelimeler

Tilapia, Hybrid, Broodstock size, Broodstock age, Fry production

Anaç Boy ve Yaşının Tilapia Melezlemede Yavru Üretimi Üzerine Etkisi

Öz

Bu çalışmada
Melezlemede kullanılan  dişi Nil Tilapia
bireylerinin yaş ve ağırlıklarının melez yavru üretiminde sayısını etkileri
incelenmiştir. 1 ile 3 yaşlı
ve 100 g ile 240 g civarında ağırlıklara sahip Oreochromis niloticus
dişileri, Oreochromis aureus
erkekleri ile çiftleştirilmiştir. Denemede Yaş ve Anaç büyüklüklerinin karşılaştırmalı
analizi yapılmıştır. Çalışmada dört farklı grup ele alınmıştır. Bu gruplar
yaşlı ve büyük anaçlardan oluşan G1, yaşlı ve küçük anaçlardan oluşan G2, genç
ve büyüklerden oluşan G3 ve genç ve küçük anaçlardan oluşan G4’dür. Her tanka
stok miktarı, 3 adet dişi ve 2 adet erkektir. Deneme sonucunda G1 grubundan
ortalama 1071 adet melez yavru elde edilmiş, buna karşın Genç ve Küçük
anaçlardan oluşan G4 grubundan ise 708 adet melez yavru üretilmiştir. Sonuç
olarak bu çalışmada  anaç boyu ile yavru
sayısı arasında pozitif bir korelasyon bulunmuştur (R=0,51). Ancak  bu pozitif korelasyon önemsiz olarak
değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tilapia, Melezleme, Anaç Boyu, Anaç Yaşı, Yavru Sayısı.

Kaynakça

• (Tsadik ve Bart, 2007). Bhujel, R.C. ve Suresh, A.V. 2000. Advances in tilapia Yumurta üretiminde birçok çevresel broodstock management. Global Aquaculture faktör (örnek olarak tanklar) kontrol edilebilse Advocate, 3(5):19-22. de ilk yumurta üretiminden başlayarak hızlı bir Brummett, R.E. 1995. Environmental regulation of deðişim gösterecektir (Guerrero ve Guerrero, sexual maturation and reproduction in tilapia. Reviews in Fisheries Science, 3: 231-248. 1985). Bu deðişim ya da varyasyon tam olarak Campos-Mendoza, A., McAndrew, B.J., Coward, K. ve nitelendirilememiş olmakla beraber, genetik ya Bromage, N. 2004. Reproductive response of Nile da genetik olmayan davranışsal gibi birçok tilapia, Oreochromis niloticus to photoperiodic etkenden kaynaklanabileceði bildirilmektedir manipulation, effects on spawning periodicity, (Tsadik ve Bart, 2007). fecundity and egg size. Aquaculture, 231 (16): Deneme sonuçlarına göre aynı boylarda 299-3 Charlier, U.F. 1989. Mate choice in pure-bred and hybrid fakat farklı yaşlarda olan iki grup yani G2 females of Oreochromis niloticus and O.
• (yaşlı küçükler) ile G3 (genç büyükler) mossambicus based upon visual stimuli (Pisces: karşılaştırıldıðında yavru sayısının aynı olduChiclidae). Biology of Behaviour, 14: 265-276. ðu buna karşılık boy farkının fazla olduðu Costa-Pierce, B.A. ve Hadikusumah, H. 1995. gruplar arasında yavru sayısının da önemli Production management of double-net düzeyde farklı olduðu göze çarpmaktadır. Aynı tilapia Oreochromis spp. hatcheries in a eutrophic tropical reservoir. Journal of the World yaşta olmalarına karşın G3 ile G4 aynı şekilde Aquaculture Society, 26: 453–45.
• G1 ile G2'nin ürettikleri yavru sayıları De Silva, S.S. ve Radampola, K. 1990. Effect of dietary birbirlerinden farklı bulunmuştur. Bunun protein level on the reproductive performance of sonucunda Yavru sayısı üzerine dişi anaçların Oreochromis niloticus (L.). R. Hiranao and boylarının yaşlarına oranla daha fazla etki Hanyu (eds), The Second Asian Fisheries Forum: 559–564. ettiði söylenebilir. 33