Marmara Bölgesi Balıkçılık Sektöründe Faaliyet Gösteren İçsu Kooperatiflerinin Mevcut Durumu ve Örgütlenme Yapıları

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 3, 31 - 44, 15.09.2015

Kadir Doğan

https://doi.org/10.17693/yunusae.v15i21957.235773

Öz

Balıkçılık sektöründe avcılık yoluyla elde edilen üretimin her aşamasında su ürünleri kooperatiflerinin etkin rolü ve katkısı bulunmaktadır. Kooperatifler genelde ekonomik bakımdan kişilerin bir araya gelerek daha büyük ekonomik güçler karşısında başarılı olmak ve ülke ekonomisine katkı sağlamak amacıyla kurulmuşlardır. Bu çalışmada, Marmara Bölgesi  (Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, İstanbul, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova illerinde) içsularda avcılık amacıyla kurulmuş bulunan su ürünleri kooperatiflerinin yapısı, balıkçılığa bakış açıları, üretim faaliyetleri, sorunları ve örgütlenme yapıları araştırılmıştır. Bu çalışmanın temel verileri Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili İl müdürlüklerinden temin edilmiştir. Türkiye’de faaliyet gösteren su ürünleri kooperatiflerinin %29,0’luk bir pay ile ilk sırada Marmara Bölgesi (163) yer almaktadır. Bu kooperatiflerin %22,1’i (36 adet) içsu, %77,9’u (127 adet) denizde avcılık faaliyetinde bulunmaktadır. Çalışmanın amacına yönelik olarak hazırlanan anket formları kooperatif yöneticileriyle telefon ya da posta yolu ile adreslerine gönderilerek ham verilere ulaşılmıştır. Elde edinilen bulgulara göre, Marmara Bölgesi’ndeki illerde kurulmuş ve faaliyetine devam eden içsularda toplam 36 kooperatif ve bu kooperatiflere ortak 2177 adet balıkçının faaliyet gösterdiği belirlenmiştir. Kooperatiflerin illere göre dağılımında %33,3’ile ilk sırayı Edirne, son sırayı ise %2.8 ile Sakarya ve Tekirdağ illeri almaktadır. Avlanma sahalarının uygun olmaması nedeniyle İstanbul, Kırklareli, Kocaeli ve Yalova illerindeki içsularda faaliyet gösteren kooperatif tespit edilememiştir. Bilecik ilinde ise önceden kurulmuş olan kooperatif faaliyetini son dönemlerde durdurma eğiliminde oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Marmara Bölgesi, içsular balıkçılığı, su ürünleri kooperatifleri, balıkçı örgütleri

Present Status and Occupational Organization Structures of Freshwater Fisheries Cooperatives Operated in the Marmara Region

Öz

 In the fisheries sector, fisheries cooperatives have an effective role and contribution in each stage of fisheries production obtained by capture. Cooperatives are generally established by the economically poorer people for being successful against bigger economical power elites and making an economical contribution to the national economy. In this study, structures, point of views to the fisheries, production operations, problems and organizations of the fisheries cooperatives established for the aim of inland capture fisheries in the Marmara Region (provinces of Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, Istanbul, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ and Yalova) were investigated. Basic data used in this study were obtained from the related provincial directorates of the Turkish Ministry of Food, Agriculture and Livestock. Marmara Region takes the first place with a total of 163 cooperatives and a 29% share among the regional distribution of all fisheries cooperatives operated in Turkey. Survey forms prepared in the direction of the goal of the study were filled in by making phone calls with the cooperative directors or sent via mail to their addresses and hence raw data were collected. According to the results of this study, it was determined that there is a total of 36 inland capture fisheries cooperatives that were established and still operates in the provinces of the Marmara Region and 2177 fisherman are actively members of these cooperatives. In the provincial distribution of the cooperatives, Edirne takes the first place with a share of 33.3 % and Sakarya and Tekirdağ takes the last place with 2,8 % each. Because of unsuitable fishing areas, no inland capture fisheries cooperatives were detected in Istanbul, Kırklareli, Kocaeli and Yalova provinces. It was also observed that the previously established cooperative in Bilecik province has a tendency of shut down its operations in the recent time.

Anahtar Kelimeler

Marmara Region, inland capture fisheries, fisheries cooperatives, fisherman organizations

Kaynakça

• Anonim, 1982. 1980 Yılı Türkiye Su Ürünleri Kooperatif ve Birlikleri Araştırması. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Su Ürünleri Daire Başkanlığı Yayın No. 11, Ankara, 1982
• Anonim, 2014. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Tarımsal Örgütlenme Tablosu 31.01.2014 tarihi itibariyle (http://www.tarim.gov.tr/TRGM/), 2014, Erişim, 12.03.2014)
• Anonim, 2015. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Kayıtları (BİMER Elden)
• Anonim, 2015a. Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği (SÜRKOOP), Elden, 2015.
• Avan, S. ve Soylu, M. 2007. Manyas Gölü Balıkçılarının Sosyo-Ekonomik Yapısı, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1-31.
• Çıkın, A. ve Elbek, A. G. 1991. AT (Avrupa Topluluğu) ülkeleri ve Türkiye’de su ürünleri kooperatifleri. Eğitiminin 10. yılında Su Ürünleri Sempozyumu. 12-14 Kasım 1991 İzmir, 166-179
• Doğan, K. 2009. İznik Gölü (Bursa) Gümüş Balığı Avcılığı Yapan Tekne Sahibi Balıkçıların Sosyo-Ekonomik Analizi, Journal of Fisheriessciences.com, 3 (1), 58-67.
• -
• Doğan, K. ve Timur, M. 2010. Balıkçılık Sektöründe Su Ürünleri Kooperatiflerinin Rolü ve Örgütlenme Yapıları. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi 22-24 Eylül, 2010 Şanlıurfa, Cilt 2, S.854-561
• Munzur, N. ve Ünver, İ. 1983. Türkiye Suları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No. 882
• Özer, A., Soylu, M. ve Uzmanoglu, S. 2010. Uluabat (Apolyont) Gölü Kadın Balıkçılarının Profili. İstanbul Üniversitesi, Su Ürünleri Dergisi. 25 (2): 11-24
• Rahe, R. ve Worthmann, H. 1986. Marmara Bölgesi İçsu Ürünlerini Geliştirme Projesi. Sonuç Raporu, PN 78, 2032. 7. Eschborn.
• Soylu, M. ve Uzmanoğlu, M. S. 2003. Durusu (Terkos) Gölü Balıkçı Profili, XII. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi 2-5 Eylül, Elazığ, 518-524.
• Soylu, M., Uzmanoğlu, S., Çınar, A., Erdem, Ü. ve Altıkardeş, A. 2004. The Socio-Economic Structure of Fishermen of Iznik Lake Reconciling fisheries with conservation: proceedings of the Fourth World Fisheries Congress. Vancouver, Canada
• Soylu, M. ve Uzmanoglu, M. S. 2004. Akgöl Lake (Adapazarı) Fisherman Profile. 134th Annual Meeting of American Fisheries Society. Madison, Wisconsin, USA, American Fisheries Society. Abstract Book.
• Soylu, M., Uzmanoglu, M, S., Çınar, A., Erdem, U. ve Altıkardes, A. 2008. The Socio- Economic Structure of Fishermen of Iznik Lake. Pages 531-539 in J. L. Nielsen, J. J. Dodson, K. Friedland, T. R. Hamon, J. Musick, and E. Verspoor, editors. Reconciling fisheries with conservation: proceedings of the Fourth World Fisheries Congress. American Fisheries Society, Symposium 49, Bethesda, Maryland, 531-539.
• Soylu, M. ve Uzmanoglu, S. 2010. Profitability and Productivity Analysis of Fishery Enterprises in Lake Durusu (Terkos). E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 27 ( 3 ): 129-133
• TÜİK, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu, Su Ürünleri İstatistikleri.
• Ural, M. ve Canpolatı, İ. 2009. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki Su Ürünleri Kooperatiflerinin Yapısı ve Av Araçları İle Balıkçı Teknelerinin Teknik Özellikleri. TÜBAV Bilim Dergisi, 2(4): 372-384.
• Uzmanoğlu, S. ve Soylu, M. 2012. Yeni Karpuzlu Baraj Gölü balıkçılarının sosyo-ekonomik yapısı. Su Ürünleri Dergisi, 29 (4): 175-179, DOI: 10.12714/egejfas.2013.29.4.05
• Ünal, V., Göncüoğlu, H. ve Sarı, H. M. 2011. Ege Bölgesi İçsu Kooperatiflerinin Mevcut Durumu, Problemleri ve İleriye Yönelik Projeleri. Su Ürünleri Dergisi, 28 (2): 47-52.
• Yiğit, H., Soylu, M. ve Uzmanoglu, S. 2009. Sakarya İli Göllerinin Balıkçı Profili. İstanbul Üniversitesi, Su ürünleri Dergisi, 24 (2): 9-23.