Deniz Salyangozu Avcılığında Kullanılan Algarnalarda Kıyı Yengeci (Liocarcinus depurator) Türünün Davranışı Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 4, 349 - 360, 01.12.2017

Ahmet Raif Eryaşar

https://doi.org/10.17693/yunusae.v17i31121.332657

Öz

Doğu Karadeniz’de deniz salyangozu (Rapana venosa) avcılığında kullanılan
algarnaların etki alanındaki kıyı yengeci türüne (Liocarcinus depurator) ait davranış gözlemleri ticari tekne
kiralanarak 17 Aralık  – 19 Aralık 2015
tarihleri arasında yapılmıştır. Çekimler 16 – 18 metre derinliklerde doğal ışık
koşullarında yapılmış ve toplamda 403 dakikalık video kaydı elde edilmiştir. Algarna
ağzında yapılan gözlemlerde kıyı yengeçlerinin %89’unun algarnadan aktif olarak
kaçma davranışı gösterdiği tespit edilmiştir. Yaklaşan algarnadan kaçmak için bireyler
çoğunlukla yürüme ve yükselme davranışı göstermiştir. Torba kısmında yapılan
gözlemlerde ise torbaya gelen bireylerin çoğunlukla kum bulutunun üstünde
konumlandığı görülmüştür. Son olarak elde edilen bulgular kullanılarak bu türün
algarnadan tasfiyesine yönelik önerilerde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Doğu Karadeniz, deniz salyangozu, algarna, kıyı yengeci, davranış

Kaynakça

• Akbulut, B., Kutlu, S., Zengin, M., Aksungur, N., Özkan, B. ve Baki, H. 2012. TR90 Doğu Karadeniz Bölgesi su ürünleri sektör raporu. TR90/11/DFD/21, Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü, 107s.
• Altınağaç, U., Ayaz, A. ve Kara, A. 2004. Farklı boyutlardaki çemberli kaldırma ağları ile deniz salyangozu (Rapana venosa (Valenciennes, 1846)) avcılığı üzerine bir ön çalışma. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 21 (3-4): 295-299.
• Başçinar, N.S. ve Sağlam, H. 2005. Doğu Karadeniz’de vatoz (Raja clavata), iskorpit (Scorpaena porcus) ve tiryaki(Uranoscopus scaber) balıklarının beslenme alışkanlıkları. Ulusal Su Günleri, Trabzon, Türkiye, 28-30 Eylül 2005, ss.166-170.
• Bilecik, N., 1990. Distribution of Sea Snail (Rapana venosa (V.)) in the Turkish Coast of Black Sea and its impact on Black Sea fisheries. Bodrum Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Yayınları. No. 1. Seri B. Bodrum, Turkey.
• Çelik, O. ve Samsun, O. 1996. Investigation of the catch amount and the catch composition of dredges with various design features. Ege J. Fish. Aqua. Sci., 13: 259-272.
• Eryaşar, A.R., Dalgıç, G., Ceylan, Y. 2016. Doğu Karadeniz’de Kullanılan Ticari Salyangoz Algarnasında Hedef Dışı Av Kompozisyonunun Belirlenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi, Hızlı Destek Projesi, 33s.
• Kaykaç, M.H., Zengin, M., Özcan-Akpınar, İ. ve Tosunoğlu, Z. 2014. Samsun (Karadeniz) kıyılarında kullanılan sürükleme av araçlarının yapısal özellikleri. Ege J. Fish. Aqua. Sci., 31 (2), 87-96. doi:10.12714/egejfas.2014.31.2.05
• Kideys, A.E., Karayucel, S, Bat, L., Sahin, F., Erik, G., Erdem, E. ve Aksu, H., 2007. A new method for the invasive whelk (Rapana Venosa) fishery in the Black Sea. Rapp. Comm. int. Mer Médit., 38.
• Nguyen, T.X., Winger, P.D., Legge, G., Dawe, E.G. ve Mullowney, D.R. 2014. Underwater observations of the behaviour of snow crab (Chionoecetes opilio) encountering a shrimp trawl off northeast Newfoundland. Fisheries Research, 156: 9-13. doi: 10.1016/j.fishres.2014.04.013
• Özbilgin, H., Gökçe, G., Özbilgin, Y.D., Eryaşar, A.R., Bozaoğlu, A.S. ve Kalecik, E. 2013. Investigations to improve species and size selectivity in Mersin Bay trawl fisheries. The Scientific and Technological Research Council of Turkey (TUBITAK), Project No: 109O684, Final Report, Mersin, 250s.
• Ryer, C.H., 2008. A review of flatfish behavior relative to trawls. Fisheries Research, 90: 138–146.
• Sağlam, H., Düzgüneş, E., Kutlu, S., Dağtekin, M., Başçınar, S., Selen, H. ve Şahin, A. 2008. Deniz Salyangozu Avcılığında Direçe Alternatif Farklı Tuzak Modellerinin Geliştirilmesi. Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Trabzon, 2008.
• Sağlam, N. E., Kesici, U. Y. ve Akdoğan, P. 2011. Karadeniz’deki Bazı İstilacı Türler ve Karadeniz Ekosistemi Üzerine Olan Etkileri. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 7(1): 25-38.
• Su Ürünleri İstatistikleri, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu.
• Wardle, C.S., 1986. Fish behavior and fishing gear. In: Pitcher, T.J. (Ed.), Behaviour ofTeleost Fishes. Chapman and Hall, London: 463–495.
• Wardle, C.S., 1993. Fish behaviour and fishing gear. In: Pitcher, T.J. (Ed.), Behaviour of Teleost Fishes. 2nd ed. Chapman and Hall, London: 609–643.
• Winger, P.D., Eayrs, S., Glass, C.W., 2010. Fish behaviour near bottom trawls. In:He, P. (Ed.), Behavior of Marine Fishes: Capture Processes and ConservationChallenges. Wiley-Blackwell, Oxford, pp. 67–103.
• Zengin, M., Gümüş, A., Süer, S., Rüzgar, M., Van, A., Özcan Akpınar İ., Tosunoğlu, Z., Kaykaç, M. H., Başçınar, S. N., Uzmanoğlu, M. S., Çelik, T., Osma, R., Sü, U. ve Karadurmuş, U. 2014a. The Fisheries Impact on the Benthic Ecosystem of Samsun Shelf Area in the Turkish Black Sea Coast. FABA International Symposium on Fisheries and Aquatic Sciences, 25-27 September 2014, Trabzon, Turkey, Abstracts Books, p: 580 (54-55).
• Zengin, M., Gümüş, A., Süer, S., Van, A., , A. İ. Ö., Dağtekin, M., Dalgıç, G., Zengin, M. ve Zengin, B. 2014b. Karadeniz’deki Trol Balıkçılığını İzleme Projesi (KARTRİP), Sonuç Raporu, Proje No:TAGEM/HAY-SÜD/2010/09/01/04.TAGEM 2012 Program Değerlendirme Toplantısı, 04-08 Mart, 2014, Antalya.
• Zengin, M, Kaykaç, H, Gümüş, A . ve Akpınar, İ. 2017. Dip Sürütme Ağlarının Bentik Makrofauna Üzerindeki Etkileri: Marmara Ve Karadeniz’deki Güncel Durum. Turkish Journal of Aquatic Sciences, 32 (2), 76-95. doi: 10.18864/tjas201707