MELİKŞAH İLE HASAN SABBAH’IN MEKTUPLAŞMASI MESELESİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 55 - 70, 01.01.2018

Mehmet Çalışkan

Öz

Tarihte
birincil kaynaklar olması bakımından mektupların önemi büyüktür. Bununla
beraber kıymetli bilgiler içeren bu kaynaklar sıkı bir tenkide tâbi
tutulmalıdır. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın da Hasan Sabbah ile doğruluğu
şüpheli yazışmaları vardır. Bu makalede çeşitli araştırmacılarca doğru kabul
edilen bu mektuplar Türkçeye tercüme edilerek yanlışlıkları gösterilmeye
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Melikşah, Hasan Sabbah, Haşişiler, Batiniler, Selçuklular

THE ISSUE OF CORRESPONDENCE BETWEEN MALEKSHAH AND HASAN SABBAH

Öz

The
importance of letters is great because it is a primary source of history. However,
these resources, which contain valuable information, must be strictly criticized.
Sultan Malekshah of Great Seljuks has suspicious correspondence with Hasan
Sabbah. In this article, these letters, which were accepted as correct by
various researchers, were translated into Turkish and tried to show their
faults.

Anahtar Kelimeler

Malekshah, Hasan Sabbah, Hashishis, Batinis, Seljuks

Kaynakça

• Ayşe Atıcı Arayancan, Dağın Efendisi Hasan Sabbâh ve Alamût, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2012 Atıcı, Ayşe, Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nda Batıni Hareketi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2005 Âzâd, Abdurrahman Seyf, Târîh-i Hulefâ-yi Fâtimiyye, Neşriyât-i İdâre-i Mecelle-i Îrân-i Bâstân, Tahran 1382/1962 Daftary, Farhad, İsmaililer, Alfa, İstanbul 2017 Daftary, Farhad, “Ḥasan Ṣabbāḥ”, Encyclopaedia Iranica, C. XII, Fasikül 1, s. 34-37 Felsefî, Nasrullah, “Çehâr Nâme-i Târîhî Ez Se Merd-i Bozorg-i Târîh”, Çend Maqâle-i Târîhî ve Edebî, İntişârât-ı Dânişgâh-ı Tehran, Tahran 1342, s. 415-425 Floor, Willem, “Ṣadr”, Encyclopaedia Iranica, http://www.iranicaonline.org/articles/sadr Hodgson, M. G. S., “Hasan-i Sabbah”, EI², C. III, s. 253-254 Horovitz, J., “Abbase”, İA, C. I, s. 17 Hourcade, B., “Alamūt”, Encyclopaedia Iranica, C. I, Fasikül 8, s. 797-801 İbnü’l-Cevzî, Telbisu İblis, Farsça trc. Ali Rizâ Zekâvetî Karagözlü, Dânişgâh-i Tehran, Tahran 1368 İbnü’l-Esîr, İslâm Tarihi el-Kâmil fi’t-Tarih Tercümesi, Türkçe trc. Abdülkadir Özaydın, Bahar Yayınları, İstanbul 1991, C. 10 İbn Kesir, el-Bidaye ve’n-Nihaye, Türkçe trc. Mehmet Keskin, Çağrı Yayınları, C. 12 Kafesoğlu, İbrahim, Büyük Selçuklu İmparatoru Sultan Melikşah, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2014 Kafesoğlu, İbrahim, Harezmşahlar Devleti Tarihi, TTK Yayınları, Ankara 2000 Kortantamer, Samira, “Arap Kaynaklarına Göre Selçuklular”, Tarih İncelemeleri Dergisi, S. 8, 1993, s. 239-254 Lewis, Bernard, Haşhaşiler İslam’da Radikal Bir Tarikat, Türkçe trc. Kemal Sarısözen, Kapı Yayınları, İstanbul 2014 Mecmûatü’l-Vesâiki’l-Fâtımiyye, haz. Cemâleddîn eş-Şeyyâl, Mektebetü’s-Sakâfetü’d-Dîniyye, Kahire 1422/2002 Mehmed Şerefeddin [Yaltkaya], “Fatımiler ve Hasan Sabbah”, Darülfünun İlahiyat Fakültesi Mecmuası, İstanbul Teşrinisani 1926, S. 4, 38-44 Merçil, Erdoğan, “Gâşiye”, DİA, C. 13, s. 398-399 Merçil, Erdoğan, Selçuklular’da Hükümdarlık Alâmetleri, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2007 Muslihiddin Sa’dî, Kolliyât-i Sa’dî, haz. Muhammed Ali Furûğî, İntişârât-i Hermes, Tahran 1385 Özaydın, Abdülkerim, “Hasan Sabbah”, DİA, C. 16, s. 347-350 Özaydın, Abdülkerim, “Alamut”, DİA, C. 2, s. 336-337 Rajput, Ali Mohammad, Hasan-i-Sabbah His Life and Thought, Xlibris Publishing, 2013 Rieu, Charles, Catalogue of the Persian Manuscripts in the British Museum, 1879, C. 1 Sâbitî, Seyyid Ali Müeyyid, Esnâd ve Nâmehâ-yi Târîhî, Kitâbhâne-yi Zuhûrî, Tahran 1344 Seyyid Nûrullah Şûşterî, Mecâlisü’l-Müminîn, haz. Seyyid Ahmed Abdumenâfî, Kitâbfurûşî-i İslâmiyye, Tahran 1377, C. 2 Şeyh Sadi-i Şirazi, Bostan ve Gülistan, Türkçe trc. Kilisli Rıfat Bilge, Meral Yayınevi, İstanbul 1980 Turan, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2013 Osman Turan, Türkiye Selçukluları Hakkında Resmî Vesikalar, TTK Yayınları, Ankara 2014