American Mandate Discussed in the Sivas Congress

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 4, 16 - 21, 30.06.2018

Onur Yel

Öz

After the Mondros ceasefire
agreement, due to the decadent situation of the Ottoman Empire and the economic
crisis; the commanders including Mustafa Kemal, who were disturbed in this
situation, organized congresses in Anatolia as a result of the sovereignty of
the Entente States on all sides of the country. The main purpose of these
congresses is to gather all the Anatolian people and the communities that
resist against all these invasions. Thus, these congresses are in an effort to
show resistance in a stronger way. With this purpose, Entente States and the
states that is established or planned to be founded by minorities, are tried to
stave beyond the borders of the Misak-ı Milli. In addition to this main topic
and above at the Sivas Congress, the subject of the American Mandate, which is
more attention-grabbing and causes long debate in the congress has also been
underlined. As a result of the American Mandate which were expressed on the
basis of the Wilson Principles, that explains the rule under American patronage
until the completion of development of a state. At this point, a letter sent to
the American Senate. Although the mandate was initially planned by a wide range
of people, it faded into background due to the afterwards events in Turkish War
of Independence. Therefore, the mandate idea was also invalidated by the fact
that Wilson was replaced by a new president, and clear steps were not taken
between American and Turkish councils. As a result of these decisions that are
revealed in Sivas Congress, people are gathered for the national resistance
against occupation and it revealed today's Turkey. 

Anahtar Kelimeler

Sivas Congress, American Mandate, Ottoman Empire, Wilson Principles

Sivas Kongresi’nde Tartışılan Amerikan Mandası

Öz

Mondros Ateşkes anlaşmasından sonra
Osmanlı İmparatorluğu’nun düştüğü parçalanmış durum ve ekonomik alanda olan
kriz nedeniyle, bir yandan da ülkenin her tarafında İtilaf Devletleri’nin
egemenlik sürmesi neticesinde, bu durumdan rahatsız olan başta Mustafa Kemal
olmak üzere kumandanlar Anadolu’da kongreler düzenlemişlerdir. Bu kongrelerin
en başta olan amacının Anadolu halkını ve tüm bu istila güçlerine karşı direniş
gösteren cemaatleri tek bir çatı altında toplamaktır. Böylelikle daha güçlü bir
şekilde direniş gösterme çabasıyla Misak-ı Milli sınırlarının ötesine İtilaf
Devletlerini ve azınlıklar tarafından kurulmuş ya da kurulması planlanan
devletleri uzaklaştırmaktır. Sivas Kongresi’nde tartışılan ve üstünde durulan
bu ana konunun yanında, daha da dikkat çeken ve uzun tartışmalara sebebiyet
veren Amerikan mandası konusu da geniş yer almıştır. Manda neticesinde, Wilson
İlkeleri’ne dayanaraktan bir Amerikan himayesi altında devlet olarak gelişimini
tamamlayana kadar kalma neticesinde görüşler belirtilmiştir. Bu noktada bir
mektup yazılıp Amerikan Senatosu’na gönderilmiştir. manda ilkin geniş bir çapta
birçok kişinin istediği bir plan da olsa, ileride oluşan durumlar ve Kurtuluş
Savaşı’nın doğrultusunda gerçekleşen olaylar neticesiyle arka plana atılmıştır.
Bu nedenle manda fikri, ayrıca Wilson yerine yeni başkanın gelmesi, Amerikan ve
Türk mecraları arasında net adımlar atılmaması nedeniyle de geçersiz kalmıştır.
Sivas Kongresi’nde çıkan bu kararlar neticesinde milli mücadele konusu esas
alınmış ve bu doğrultuda kurulmuş olan günümüz Türkiye’sini ortaya çıkarmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Sivas Kongresi, Amerikan mandası, Osmanlı, Wilson İlkeleri

Kaynakça

• Fshazi, F. (2008). 2. Meşrutiyet ve Arnavutluk'ta Osmanlı Algısı: Arnavutlarla Osmanlı'nın Düşman Olduğu ''O An''. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (38), 161-178.
• Mete, Ş. (1998). Trablusgarp Savaşı ve İtalya'nın Akdeniz'deki Faaliyetler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 3 (8), 261-292.
• Atabay, M. (2015). Osmanlı İmparatorluğu hizmetinde Breslau (Midilli) Kruvazörü. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13(18), 117-129.
• Erikan, C. (2008). Kurtuluş Savaşı Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Karabekir, K. (1969). İstiklâl Harbimiz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Atatürk, M. K. (1989). Nutuk. Ankra: Türk Tarihi Kurumu Yayınları.
• Boyacıoğlu, R. (2008). Erzurum’dan Sivas Kongresi’ne. Cumhuriyet Üniversitesi e-Dergisi, 1-9
• ATAŞE, Atatürk Özel Arşivi, Kls. 17, Dos. 38-1A-50, Fih. 4-18. (ATAŞE: Askeri Tarih ve Stratejik Etütler Başkanlığı).
• ATAŞE, Atatürk Özel Arşivi, Kls.17, Dos. 38-1A-50, Fih. 4-17.
• Kırzıoğlu F. (2012). Amerikan Mandasını Kimler İstiyor ve Nasıl Öneriyorlardı?. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, (12), 67-68.
• Kansu M.M. (1986). Erzurum'dan Ölümüne kadar Atatürk'le Beraber I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kasalak, K. (1992). Sivas Kongresi Öncesinde Manda Ve Himayenin" Türk Basınında Tartışılması Ve Komutanlar Arasında Yazışmalar. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu. Dergisi, 3(10), 60-71.
• Aytepe, O. (1999) Milli Mücadele'de Manda Sorunu ve Mustafa Kemal'in Yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Türk inkılâp Tarihi Ensitüsii Atatürk Yolu Dergisi, (24), 475-486.