YEREL DEMOKRASİYİ MERKEZİYETÇİLİK VİRÜSÜNDEN ARINDIRMAK

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 45 - 58, 27.06.2020

Ruşen Keleş

Öz

Yerel yönetimler, yerinden yönetim (decentralization) ilkesi uyarınca, kamu hizmetlerinin halka sunulmasında görev üstlenmiş olan ve aynı zamanda yerel toplulukların üyelerinin karar süreçlerinde rol üstlenmesine fırsat sağlayan kuruluşlardır. Bu nitelikleri, yerel yönetimleri, demokrasinin vazgeçilmesi olanaksız kurumları durumuna getirmiştir. Üstlenecekleri kamu hizmetlerinin neler olduğu, Anayasaların çizdiği genel çerçeve içinde yasalarla belirlenir. Yerel yönetimlerin yerine getirecekleri kamu hizmetlerinin kapsamı, sayısı, türleri, niteliği, her ülkenin tarihsel gelişim sürecinden, siyasal, toplumsal, ekonomik, kültürel özelliklerinden ve coğrafi koşullarından geniş ölçüde etkilenir. Ülkenin merkeziyetçilikten ne ölçüde uzaklaşmış olduğunu belirleyen etmenlerin de bunlar olduğu görülür. Bu yazının amacı, merkeziyetçilik virüsünden yerel demokrasiyi ve dolayısıyla demokrasinin kendisini kurtarabilmenin yollarını tartışmaktır. Bu tartışma, her düzeyde yönetim görevi üstlenmiş olanların, hem de halkın kendisinin kenttaş ve yurttaş sorumluluğu ile haklarına sahip çıkmakta ellerinden geleni yapabilmeleri üzerine yoğunlaşmayı gerektirir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Demokrasi, Merkeziyetçilik, Siyasal Kültür

Kaynakça

• Bektaş, Cengiz, Kentli Olmak ya da Olmamak, Evrensel Basım Yayın, İstanbul 2004 (2.bası).
• Benedikter, Thomas, Modern Özerklik Sistemleri, Nika Yay., Ankara, 2016 (2. Bası).
• Bilgiç, Asmin Kavas, Belediye Hizmetleri ve Seçmen Davranışı, İdeal Kent Yay., Ankara, 2020. Council of Europe, Congress of Local and Regional Authorities, Committee on the Honouring of Obligations by Member States of the European Charter of Local Self-Government (Monitoring Committee), Monitoring of the European Charter of Local Self-Government in Turkey, CG/MON16(2020)03prov, 31 January 2020. (by Jacob Wienen and Yoomi Renström)
• Council of Europe, European Code of Conduct for Local and Regional Elected Representatives, Strasbourg, 2004. Cockburn, Cynthia, The Local State: Management of Cities and People, Pluto Press, London, 1977.
• Çukurçayır, Akif, Siyasal Katılma ve Yerel Demokrasi: Küreselleşme Sürecinde Yurttaş, Yönetim ve Siyaset, Çizgi Yay., Konya, 2004 (2. Bası).
• Çukurçayır, Akif, Siyaset-Yönetim Ekseninde Yurttaşsız Demokrasi, Çizgi Yay., Konya, 2010.
• Kavas, Asmin ve Düşündere, Ayşegül Taşöz, “Yerel Yönetimler İçin Siyasi Partilerin Seçim Beyannameleri Neler Vaat Ediyor?”, TEPAV, Mart, 2019.
• Keleş, Ruşen, Yerinden Yönetim ve Siyaset, CEM Yay., İzmir, 2019, (11. Bası).
• Keleş, Ruşen, “60 Yaşındaki Çocuk: Türk Belediyeciliği”, Cumhuriyet, 3 Kasım 1990 .
• Keleş, Ruşen, “Bu İktidar Yerel Yönetimleri de Merkezileştirdi”, Öğretmen Dünyası, Yıl:35, Mart 2014, Sayı:411, s. 21-22.
• Keleş, Ruşen, “Globalization and Local Autonomy”, Journal of Behavioral and Social Sciences, Special Issue: New Frontiers of Theories and Practices in Local Government, Vol. 1997, No:2, pp. 129-144.
• Keleş, Ruşen ve Mengi, Ayşegül, Avrupa Birliğinin Bölge Politikaları, Cem Yay., İstanbul, 2017 (2. Bası).
• Keleş, Ruşen ve Özgül, Can Giray, “Belediyelerin Organlarına Kayyım Atamaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:72, No:2, Nisan-Haziran 2017, s. 299-313.
• Keleş, Ruşen, Erbay, Yusuf ve Görmez, Kemal, Türkiye’de ve Avrupa’da Yerel Temsil ve Katılım, Ankara, 2020.
• Koçdemir, Kadir, “Avrupa Birliği Hukuku ve Mahalli İdareler”, Türk İdare Dergisi, Yıl:72, Mart 2000, Sayı:426, s. 55-89.
• Köse, Hüseyin, Kamusuz Yararlar Ülkesi: Sağ Popülist Siyaset Çağında Medya ve Kamu Yararı İlkesi, Ütopya Yay., Ankara, 2019.
• Nadaroğlu, Halil ve Keleş, Ruşen, “Merkezi ve Mahalli İdarelerarası İlişkiler”, İstanbul İktisadi ve İdari İlimler Akademisi, Ekonomi Fakültesi, Çağdaş Anayasalarda Ekonomik ve Sosyal Haklar ve Ödevler, Uluslararası Sempozyum, 5,6,7 Şubat 1982 , Marmaris.
• Özgül, Can Giray, Yeni Kent Paradigması, İdeal Kent Yay., Ankara, 2020.
• Özgül, Can Giray, “Türkiye’de Siyasi Parti Programlarında Yerel Yönetimler”, Toplum ve Hekim, Cilt:24, Sayı:4-5, Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, 2009, s, 305-323.
• Öztürk, Armağan ve Özsel, Doğancan (Der.), Yurttaşlık ve Demokrasi, Nika Yay., Ankara, 2020.
• Türk Belediyecilik Derneği ve Konrad Adenauer Vakfı, Yerel Özerklik, Demokrasi ve Halkın Katılımı, Ankara, 1995. Yılmaz, Zülfiye, Yerel Yönetimlerin Özerklik Hakkı, Oniki Levha Yay., İstanbul, 2019.