Melezleme Islahı ile Seçilmiş Çilek Genotiplerinde Bazı Pomolojik Özelliklerin Aktif Hasat Sezonu Boyunca Değişimi

Yıl 2019, Cilt: 29 Sayı: 3, 506 - 515, 30.09.2019

Mehmet Ali Sarıdaş , Mustafa Bircan Zafer Karaşahin Ebru Kafkas , Sevgi Paydaş Kargı

https://doi.org/10.29133/yyutbd.598573

Cited By: 2

Öz

Bu
çalışma, melezleme ıslahıyla yabancı orijinli çilek çeşitlerindeki meyve et
sertliğini, yerli çilek çeşitlerindeki tat ve aroma ile birleştirmeyi
hedeflemiştir. Çalışma; 2015-2017 yetiştiricilik dönemlerinde, Alata Bahçe
Kültürleri Araştırma İstasyonu ile Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe
Bitkileri Bölümü’nde yürütülmüştür. Tozlayıcı materyal olarak, Ç.Ü.Z.F. Bahçe
Bitkileri Bölümü’nde uzun yıllar yürütülen ıslah çalışmaları sonucunda ‘Kaşka’,
‘Sevgi’ ve ‘Ebru’ isimli üç yerli çilek çeşidi kullanılmıştır. Ana ebeveyn
olarak ise, ‘Albion’, ‘Fortuna’ ve ‘Sabrosa’ gibi güncel, sert etli ve çok
önemli özelliklere sahip, çilek çeşitleri kullanılmıştır. Çalışmada ümitvar 13
genotip ve ebeveynlerinde aktif hasat dönemi boyunca (Mart, Nisan, Mayıs) bazı
önemli pomolojik özellikler belirlenmiştir. Genotiplerden ‘121’ ve ‘169’
numaralı olanların en yüksek SÇKM (% 10.7 ve % 10.3) düzeylerine ulaştıkları
tespit edilmiştir. Nisan ayında hasat edilen meyvelerin % 9.9 SÇKM değeriyle
diğer aylara göre en tatlı oldukları saptanmıştır. En düşük asit miktarı
‘Fortuna’ çeşidi ile ‘121’ numaralı genotipte belirlenmiştir. Sonuç olarak;
‘112’ ve ‘36’ numaralı genotiplerin yetiştirme sezonu boyunca meyve
ağırlıklarını koruyarak, ticari çeşitlerle rekabet edebilecek düzeye
ulaştıkları dikkati çekmiştir. ‘121’ ve ‘169’ numaralı genotiplerin ise, yüksek
SÇKM değerleriyle istenilen seviyenin üzerinde olmaları önemli diğer bir
sonuçtur. Melezlerdeki nispeten düşük meyve et sertlik değerlerini, ticari
öneme sahip çeşitler düzeyine taşıyabilmek için geriye melezleme çalışmaları
tarafımızca başlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fragaria x ananassa, Meyve et sertliği, Meyve iriliği, Yetiştirme periyodu

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK ve ÇU BAP birimi

Proje Numarası

TÜBİTAK (214 O 138) ve ÇU BAP (Proje No: FDK-2016-5582)

Teşekkür

Gerçekleştirilen çalışma; TÜBİTAK (214 O 138) ve Çukurova Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi’nce (Proje No: FDK-2016-5582) desteklenmiştir.

Variation of Some Pomological Characteristics during Active Harvest Season in Strawberry Genotype Selected by Cross Breeding

Öz

This study aimed to combine the superior taste and
flavor properties of domestic strawberry cultivars with the fruit firmness of
foreign cultivars. Experiments were conducted during 2015-2017 growing period
at Alata Horticulture Research Station and Çukurova University Department of
Horticulture. Three local strawberry varieties ‘Kaşka’, ‘Sevgi’ and ‘Ebru’
developed by long-term breeding actives in Horticulture Department, were used
as pollinator. The varieties ‘Albion’, ‘Fortuna’ and ‘Sabrosa’ which are popular
and firm-fleshed were used as female parent. In this study, some important
pomological characteristics of promising 13 genotypes and their parents were
determined during the active harvest period (March, April, May). Genotypes
‘121’ and ‘169’ found to have the highest TSS (10.7% and 10.3%) levels. The
fruits harvested in April were found to be the sweetest with 9.9% TSS compared
to other months. The lowest acid content was detected in the genotype ‘121’ and ‘Fortuna’. As a result; it was noted that genotypes
‘112’ and ‘36 ’maintained their fruit weights during the growing season and
could compete with commercial varieties. Another significant result is that
genotypes ‘121’ and ‘169’ have high TSS values above the desired level. In
order to improve relatively low fruit firmness values in the hybrids as the
level of commercially important varieties thus, backcross breeding studies have
been initiated by us.

Anahtar Kelimeler

Fragaria x ananassa, Fruit firmness, Fruit size, Growing period

Proje Numarası

TÜBİTAK (214 O 138) ve ÇU BAP (Proje No: FDK-2016-5582)

Kaynakça

• Anonim, (2019). Food and Agriculture Organization of the United Nations. FAOSTAT. http://faostat.fao.org/ Erişim tarihi: 27.07.2019
• Galletta G. J., Maas J. L., Enns J. M., Draper A. D., and Swartz H. J. (1995). ‘Mohawk’ strawberry. Hortic. Sci. 30, 631-634.
• Gasperotti, M., Masuero, D., Guella, G., Palmieri, L., Matinatti, P., Pojer, E., Mattivi, F., and Vrhovsek, U. (2013). Evolution of Ellagitannin Content and Profile during Fruit Ripening in Fragaria spp. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 61, 8597-8607.
• Giampieri, F., Alvarez- Suarez, M., Mazzoni, L., Romandini, S., Bompadre, S., Diamanti, J., Capocasa, F., Mezzetti, B., Quiles, J. L., Ferreiro, M. S., Tulipani, S., Battino, M. (2013). The potential impact of strawberry on human health. Natural Product Research, 27, 448-455.
• Giuggioli, N.R., Briano, R., Alvariza, P., and Peano, C. (2018). Preliminary evaluation of day-neutral strawberry cultivars cultivated in Italy using a qualitative integrated approach. Horticultural Science (Prague), 45(1), 29-36.
• Hancock, J. F. (2006). California public strawberry breeders: A perfect marriage of genetics and culture. HortScience, 41, 12-13.
• Hasing T.M., Osorio L.F., and Whitaker V.M. (2013). Within-season stability of strawberry soluble solids content. Journal of American Society Horticultural Science, 138, 190–197.
• Laugale, V., and Bite, A. (2006). Fresh and processing quality of different strawberry cultivars for Latvia, Acta Horticulturae, 708, 333–336.
• Liu, L., Ji, M-L., Chen, M., Sun, M-Y., Fu, X-L., Li, L., Gao, D-S., and Zhu, C-Y. (2016). The flavor and nutritional charateeristic of four strawberry varieties cultured in soilless system. Food Science & Nutrition. 4(6), 858-868.
• Mitcham, E.J., Crisosto, C.H., and Kader, A.A. (1996). Produce facts. Strawberry: Recommendations for maintaining postharvest quality. Perishable Handling, 87, 21–22.
• Nour, V., Trandafir, I., and Cosmulescu, S. (2017). Antioxidant Compounds, Nutritional Quality and Colour of Two Strawberry Genotypes from Fragaria x ananassa. Erwerbs-Obstbau, 59, 123-131.
• Pelayo-Zaldívar, C., Ebeler, S.E., and Kader, A.A. (2005). Cultivar and Harvest Date Effects on Flavor and other Quality Attributes of California Strawberries. Journal of Food Quality, 28, 78-97.
• Rutkowski, P.K., Kruczynska, D.E., Zurawicz, E. (2006). Quality and shelf life of strawberry cultivars in Poland. Acta Horticulturae, 708, 329–332.
• Šamec, D., Maretić, M., Lugarić, M., Mešić, A., Salopek-Sondi, B., and Duralija, B. (2016). Assesment of the differences in the physical, chemical and phytochemical properties of four strawberry cultivars using principal component analysis. Food Chemistry, 194, 828-834.
• Voća, S., Dobričević, N., Dragović-Uzelac, V., Duralija, B., Družić, J., Čmelik, Z., and Babojelić, M.S. (2008). Fruit Quality of New Early Ripening Strawberry Cultivars in Croatia. Food Technology and Biotechnology, 46(3), 292-298.
• Zeliou, K., Papasotiropoulos, V., Manoussopoulos, Y., and Lamari, F.N. (2018). Physical and chemical quality characteristics and antioxidant properties of strawberry cultivars (Fragaria x ananassa Duch.) in Greece: assessment of their sensory impact. Journal of the Science of Food and Agriculture, 98, 4065-4073.
• Whitaker, V. M., Chandler, C. K., Santos, B. M., Peres, N., do Nascimento Nunes, M. C., Plotto, A., and Sims, C. A. (2012). Winterstar™(‘FL 05-107’) strawberry. HortScience, 47(2), 296-298.