An Ecological Humanism versus Anti-Humanism: Murray Bookchin's Social Ecology (A Critical of Contemporary Anti-Humanist Them)

Yıl 2021, Sayı: 8, 107 - 132, 31.12.2021

Abdulsemet Aydeniz , Mehmet Ali Adıyaman

Öz

Based on the ecological humanist approach (Social ecology) of the American thinker Murray Bookchin (1921-2006), who set off from the Enlightenment tradition, this study claims that the basic logic of some anti-humanist paradigms(Malthusianism, Sociobiology, Social Darwinism, Eugenics, Eco-Mysticism, Postmodern Nihilism, Misanthropy, etc.) are invalid, incredibly ethically and politically dangerous approaches or attitudes. Because every thought that ignores its existence makes it nothing and even tends to destroy its existence ceases to be a potential. For this reason, this study proposes that today's fundamental problems are not because of enlightened humanism as the anti-humanists claim. As it is propğosed in this paper, anti-humanist themes and anti-rational, religious, intuitive, metaphysical, mystical, nihilistic, ambitious, bossy, and misanthropic tendencies ignore human beings. Therefore, this study focuses on a social ecology approach that considers the unique life and role of man, who is a part of nature, based on the concepts of "ecology" and "society,” with the claim of bringing a new perspective on the human-nature relationship. In addition, this study emphasizes that Bookchin's ecological humanism, which emerged as a challenge against anti-humanism, is a significant opportunity to overcome today's fundamental problems.

Anahtar Kelimeler

Humanism, anti-humanism, ecological humanism, murray bookchin, social ecology

Anti-Hümanizme Karşı Ekolojik Hümanizm: MurrayBookchin’in Toplumsal Ekolojisi (Çağdaş Anti-Hümanist İzleklerin Bir Eleştirisi)

Öz

Bu çalışma aydınlanmacı gelenekten yola çıkan Amerikalı düşünür MurrayBookchin’in (1921-2006) ekolojik hümanist yaklaşımına (Toplumsal ekoloji) dayanarak bazı anti-hümanist izleklerin (Malthusçuluk, Sosyobiyoloji, Sosyal Darwinizm, Öjenizm, Eko-Mistisizim, Post-modern Nihilizm, Mizantropi vs.)temel mantığının geçersiz olduğunu özellikle etik-politik anlamda tehlike saçan yaklaşım veya tavırlar olduğunu iddia etmektedir. Çünkü kendi varlığını görmezden gelen, hiçleştiren ve hatta kendi varlığını yok etmeye yönelen her düşünce, bir olanak olmaktan çıkar. Bu nedenle bu çalışma, günümüzün temel sorunlarının kökeninde, anti-hümanistlerin iddia ettiği gibi aydınlanmacı hümanizmin değil; tam da insanı hiçe sayıp bir olanak olmaktan çıkartan,akıl-karşıtı,dinsel, sezgisel, metafiziksel, mistik,ilkelci, nihilist, hırsçı, üstenci ve mizantrop gibi eğilimlere sahip anti-hümanist izleklerin olduğunu ileri sürmektedir. Dolayısıyla bu çalışma İnsan-doğa ilişkisine dair yeni bir bakış açısı getirme iddiasıyla, “ekoloji” ve “toplum” kavramlarından yola çıkarak doğanın bir parçası olan insanın, kendine özgü yaşamı ve doğadaki eşsiz rolünü göz önünde bulunduran bir toplumsal ekoloji yaklaşımını merkeze almaktadır. Ayrıca bu çalışma, günümüzün temel sorunlarının aşılması noktasında, anti-hümanizme karşı bir meydan okuma olarak ortaya çıkan Bookchin’in ekolojik hümanizminin önemli bir olanak olduğuna vurgu yapmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hümanizm, Anti-Hümanizm, Ekolojik Hümanizm, Murray Bookchin, Toplumsal Ekoloji

Kaynakça

• BOOKCHIN, Murray (1996). Ekolojik Bir Topluma Doğru, çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• —— (2015). Geleceğin Devrimi: Halk Meclisleri ve Doğrudan Demokrasi, der. Debbie Bookchin, Blair Taylor, çev. İbrahim Yıldız, Soner Torlak, İstanbul: Dipnot Yayınları.
• —— (2019). İnsanlığı Yeniden Büyülemek: Anti-Hümanizme, Mizantropiye, Mistisizme ve İlkelciliğe Karşı İnsan Ruhunun Savunusu, çev. Gökhan Demir, Dünya Ahtem Öztogay, İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• —— (1999). Kentsiz Kentleşme: Yurttaşlığın Yükselişi ve Çöküşü, çev. Burak Özyalçın, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• —— (2017). Modern Kriz, çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• —— (1994). Özgürlüğün Ekolojisi: Hiyerarşinin Ortaya Çıkışı ve Çözülüşü, çev. Alev Türker, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• —— (1996). Toplumsal Ekolojinin Felsefesi: Diyalektik Doğalcılık Üzerine Denemeler, çev. Rahmi G. Öğdül, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• —— (2013). Toplumsal Ekoloji ve Komünalizm, çev. Fuat Dara Elhüseyni, İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• —— (2013). Toplumu Yeniden Kurmak, çev. Kaya Şahin, İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• CEVİZCİ, Ahmet, (2007). Paradigma Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• ÇAKAR, Ulaş, (2000), Çakar, Ekolojik Örgüt Üzerine Epistemolojik Bir Yaklaşım, Ankara: Detay Yayıncılık.
• GÖÇMEN, Doğan. (2015), Modern Felsefe/ Tarihsel Anlamı, Güncel Mirası Adam Smıth, Hegel ve Marx, İstanbul: Vivo Yayınevi.
• MORRIS, Brian. (2019).Ekolojik İnsancıllığın Öncüleri: Mumford, Dubos ve Bookchin, çev. Burak Esen, İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• ÖNDER, Tuncay. (2003).Ekoloji, Toplum ve Siyaset, Ankara: Odak Yayınevi.
• SCHUMACHER, E. F. (2010).Küçük Güzeldir, çev. Osman Çetin Deniztekin, İstanbul: Varlık Yayınları, 2010, 5.Basım.
• WHİTE, Lynn. (2003). “Ekolojik Krizimizin Tarihsel Kökleri, Science, Mart, 1967”: Üç Ekoloji, Yeşil Politika ve Özgürlükçü Düşünce Seçkisi, çev. Nergis Ertekin, edit. Ümit Şahin, İstanbul: Kurtiş Matbaacılık, sayı:1, 2003.
• ZEKİYAN, Boğos. (1982).Humanizm (İnsancılık) Düşünsel İçlem ve Tarihsel Kökenler, İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri