Structural Analysis of the play titled Babanın Kaderi (Father's Fate) by Beksultan Cakiyev

Yıl 2024, Sayı: 13, 123 - 135, 04.07.2024

Mihriban Erinç

https://doi.org/10.55089/yyuvasad.1376370

Öz

Beksultan Jakiev, known as the “People’s Hero” of Kyrgyz literature, wrote many novels, short stories,
and plays in his eighty-five years of life. During this long and arduous writing adventure, the master of words
Jakiev made his name in Kyrgyz literature with his play “Father’s Fate”. The play has been staged more than five
hundred times in Kyrgyz theaters. In addition to Kyrgyzstan, it has also been staged in many countries such as
Uzbekistan, Russia, and Korea. The author drew inspiration from the society in which he lived, and he created his
works based on this inspiration. Beksultan Jakiev, who was awarded the title “People’s Hero”, wrote his works in
accord with this awareness. It is possible to observe traces of real life in his short stories and novels, and especially
in his play “Father’s Fate”. The author, who wrote this play after the war, depicted the intense sufferings, struggles,
and destruction caused by the war, much like Chingiz Aitmatov. Examining and analyzing literary works such as
novels, plays, and stories from a broad perspective is of great importance in the field of literature. In this study,
after presenting introductory information about the life and literary personality of the author Beksultan Jakiev, his
play “Father’s Fate” will be analyzed and introduced to the world of literary science based on the classifications
in the works of Mehmet Tekin’s Roman Sanatı (The Art of the Novel) and İsmail Çetişli’s Metin Tahlilerine
Giriş/2 (Introduction to Text Analysis/2)

Anahtar Kelimeler

Beksultan Jakiev, Father’s Fate, Text analysis, rgyz literature, Drama

Beksultan Cakiyev’in Babanın Kaderi Adlı Oyununun Yapı Bakımından İncelenmesi

Öz

Kırgız Edebiyatında “Halk kahramanı” olarak anılan Beksultan Cakiyev seksen beş yıllık hayatına birçok
roman, öykü ve tiyatro sığdırmıştır. Söz ustası bu uzun ve meşakkatli yazarlık serüveninde, Babanın Kaderi adlı
oyunuyla adını Kırgız Edebiyatına duyurmuştur. Bahsi geçen oyun Kırgız Tiyatrosunda yaklaşık beş yüzden fazla
kez sahnelenmiştir. Kırgızistan’da birden fazla kez sahnelenmesinin yanı sıra Özbekistan, Rusya, Kore gibi birçok
ülkede de sahnelenmeye layık görülmüştür. Yazar yaşadığı toplumdan beslenir ve beslendiği toplumdan yola
çıkarak eserlerini ele alır. “Halk Kahramanı” unvanına layık görülen Beksultan Cakiyev de bu bilinç doğrultusunda
eserlerini kaleme almıştır. Yazarın başta “Babanın Kaderi” adlı oyunu olmak üzere diğer kısa hikâye ve
romanlarında da gerçek yaşamın izlerini görmek mümkündür. Söz konusu oyununu savaştan sonraki dönemde
kaleme alan yazar savaşın getirdiği acıları, zorlukları, yıkımları tıpkı Cengiz Aytmatov gibi dramasında yoğun bir
şekilde işlemiştir. Roman, tiyatro, hikâye gibi edebi eserleri daha geniş bir yelpazeden inceleme, tahlil etme
edebiyat sahasında büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışmada yazar Beksultan Cakiyev’in hayatı ve edebi kişiliği
hakkında tanıtıcı bilgiler verildikten sonra Mehmet Tekin’in Roman sanatı ve İsmail Çetişli’nin Metin Tahlilerine
Giriş/2 adlı çalışmalarındaki sınıflandırmalar esas alınarak yazarın Babanın Kaderi adlı oyunu tahlil edilip edebiyat
bilimi dünyasına tanıtılacaktır

Anahtar Kelimeler

Beksultan Cakiyev, Babanın Kaderi, Metin inceleme, Kırgız Edebiyatı, Drama

Kaynakça

• Akmataliev, А. (2015). Azırkı kırgız adabiyatı. Biyiktik Pluys.
• Aktaş, Ş. (1991). Roman sanatı ve roman incelemesine giriş. Akçağ Yayınları.
• Aktaş, Ş. (2008). Edebi metinleri çözümleme metodolojisi ve yapı-tema ilişkisi üzerine. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, (38), 137-145
• Azap, S. (2017). Tölögön kasımbekov'un "insan olmak istiyorum" öyküsünün yapı ve izlek yöntemiyle incelenmesi. Türk Dünyası Dil ve Edebiayt Dergisi, (43), 65-86.
• Cakiyev, B. (2016). Atanın Tagdırı. Uluu Toolor.
• Çetin, N. (2015). Roman çözümleme yöntemi. Akçağ Yayınları.
• Çetişli, İ. (2004). Metin tahlillerine giriş 2. Akçağ Yayınları.
• Eliuz, Ü. (2012). Orhan Kemal. A. Ümit ve I. Öğütçü (Ed.), Orhan Kemal’in romanlarında dil ve üslup (s. 151-167) içinde. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Gurkina, М. А. ve Аamatov, А. А. (2008). Кırgız Respublikasının Cazuuçuları. Кırgız Respublikasının Mamlekettik Patent Kızmatı.
• Gülnura, S. K. (2009). Beksultan Cakiyevdin dramaturiyasının körkömdük özgöçölügü. (Tez No. 110417) [Yüksek lisans tezi, Narın Mamlekettik Üniversiteti].
• Karakaya, E. (2011). Kırgız hikâyeci murza gaparov ve "ak poezd", "künöstüü aral", "darıyalardın şookumu" adlı hikâyeleri (Tez No. 280306) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kayıpov, S. (2021). Başlangıcından günümüze kadar Türkiye dışındaki Türk Edebiyatları antolojisi. A. B. Ercilasun ve N. Köseoğlu (Ed.), Beksultan Cakiyev (s. 37-48) içinde. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78592/kirgiz-edebiyati----ii-32-cilt.html
• Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi. (2017). Açkıl. Kırgızca-Türkçe Sözlüğü (1.baskı, s. 34).
• Moran, B. (1982). Roman tip olgusu ve tipin işlevi. Yazko Edebiyat, (24).
• Narlı, M. (2002). Romanda zaman ve mekan kavramı. Sosyal Bilimler Dergisi , (94), 92-106.
• Önal, M. (2008). Edebi dil ve üslup. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (36), 23-47.
• Özbalcı, M. (2015). Edebi incelemenin hususiyetleri. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, (3), 227-238.
• Sezgir, M. A. (2022) Şefika yarkın'ın hayatı, eserleri ve hikâyeciliği üzerine bir inceleme. (Tez No. 772159) [Yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Sputnik Kırgızstan. (2016, 13 Şubat ) Бексултан Жакиевдин "Атанын тагдыры" драмасы тууралуу он факты. https://sputnik.kg/20160213/1022370844.html
• Tekin, M. (2016). Roman sanatı 1 romanın unsurları. Ötüken Yayınları
• Tyupnet. (2021, 26 Nisan). Баш барак, Биографиялар, Бексултан Жакиев. https://tyup.net/page/beksultan-zhakie