Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri

Yıl 2011, Cilt: 22 Sayı: 2, 75 - 80, 01.06.2011

Yahya Öztürk Fuat Odabaşıoğlu

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Van ve Yöresinde Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması; I. Koyunların Çeşitli Verim Özellikleri

Öz

Bu araştırma, Hamdani koyun ırkının döl, süt ve yapağı verimleri ile bazı yapağı özelliklerinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışmada, döl verimi özellikleri için 105, süt verimi özellikleri için 64 ve yapağı verimi ve özellikleri için 91 baş koyun kullanılmıştır. Koyunlarda östrus, gebelik, doğum oranları ile bir doğuma düşen ortalama kuzu sayısı sırası ile %98, %98, %92 ve 1.04 olarak belirlenmiştir. Genel olarak laktasyon süt verimi, günlük süt verimi, laktasyon süresi ve sütte yağ oranı sırasıyla 142.36 kg, 615.94 g, 229.88 gün ve %7.45 olarak belirlenmiştir. Kirli yapağı verimi, yapağı randıman, yapağıda uzunluk, incelik, kıvrım ve sortimenti sırasıyla 2.41 kg, %56.91, 18.04 cm, 30.15 µ, 2.50 ve 50 S olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak; Hamdani koyunlarının, döl verimi, yapağı verimi ve bazı yapağı özelliklerinin bölgedeki diğer koyun ırklarınki ile benzerlik gösterdiği ancak süt veriminin bölgedeki diğer koyun ırklarından daha yüksek olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Hamdani, Döl verimi, Süt verimi, Yapağı özellikleri

Kaynakça

• Akçapınar H (2000). Koyun Yetiştiriciliği. 2. Baskı, İsmat Matbaacılık Ltd. Şti. ANKARA. ISBN: 975-96978-1-5.
• Akçapınar H, Kadak R, Odabaşıoğlu F (1982). Morkaraman ve Kangal-Akkaraman Koyunlarının Döl verimi ve Süt verimi Üzerine Karşılaştırmalı Araştırmalar. A Ü Vet Fak Derg. 29 (3-4), 379-391.
• Al-Saigh MR, Al-Kuzai AAD (1991). Possibilities Of Predicting Total MilkYield And Lamb Weaning Weing From Partial Milk Yield And Weing Of Ewes And Their Lambs At Different Periods İn Arabia Sheep ABA, 59 (7), 4787.
• Altın T (1992). Akkaraman Kuzularının Yapağı Özelliklerini Etkiyen Bazı Çevre Faktörleri ve Bu Özellikler Bakımından Fenotipik Parametreler. YYÜ Fen Bil Enst Yüksek lisans tezi VAN.
• Baş S, Vanlı Y, Özsoy M K, Emsen H, Hanoğlu H (1993). İvesi Yapağılarının Halı Tipi Yapağı Özelliklerine göre Değerlendirilmesi. Doğa Tr Vet ve Hay Derg, 1 (18), 67-72.
• Bingöl M, Gökdal Ö, Aşkın Y (2007). Köylü Koşullarında Yetiştirilen Norduz Koyunlarının Süt Verimi, Canlı Ağırlıkları Ve Vücut Ölçüleri, V. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi 05-08 Eylül 2007 VAN
• Demirel E (1996). Akkaraman ve Hamdani x Akkaraman (F1) Melezi koyunlarının yapağı verimi ve özellikleri. YYÜ Fen Bil Enst, Yüksek Lisans Tezi VAN.
• Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F (1983). İstatistik Metotları-I Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 861, Ankara.
• Erişir Z, Özbey O (2005). The Wool Production Characteristics İn Morkaraman and Chios X Akkaraman (Fı) and Kivircik X Morkaraman (F1) Crossbred Sheep. J Anim Vet Adv, 4, 360-362.
• Esen F, Özbey O (2002). Akkaraman, Sakız x Akkaraman Melez (F1) koyunlarında döl ve süt verim özellikleri. Turk J Vet Anim Sci. 26, 503-509.
• Fao (2011). http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx Erişim Tarihi: 10.12.2010.
• Harvey WR (1987) User’s guidefor LSMLMWPC-1 version mixed model Least Squares and maximum likelihood computer program. Ohio State University. Columbus, Mimeo.
• Karaca O, Akyüz N, Andiç S, Altın T (2003). Karakaş koyunlarının süt verim özellikleri. Turk J Vet Anim Sci, 27, 589-594.
• Karaca O, Vanlı Y, Kaymakçı M, Altın T, Kaygısız A (1993). Doğu Anadolu Bölgesinde koyun yetiştirmenin sosyolojik ekonomik ve genetik görünüşü. YY Ü Ofset Mat pp.58, Van.
• Kaymakçı M (2006). İleri Koyun yetiştiriciliği. İzmir ili Damızlık Koyun-Keçi Yetiştiricileri Birliği Yayın No:1 Bornova, İzmir.
• Kaymakçı M, Sönmez R (1992). Koyun Yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık Hayvancılık Serisi No: 3 İzmir.
• Küçük M, Yılmaz O, Ateş C (2000). Morkaraman, Hamdani ve Karagül Yapağılarının Halı Tipi Yapağı Özelliklerine Göre Değerlendirilmesi YYÜ Vet Fak Derg, 11 (2), 54-59.
• Ocak E, Bingöl M, Gökdal Ö (2009). Van Yöresinde Yetiştirilen Norduz Koyunlarının Süt Bileşimi ve Süt Verim Özellikleri, YYÜ Zir Fak Tarım Bil Derg, 19 (2), 85-89.
• Odabaşıoğlu F (1985). Morkaraman, Akkaraman ve İvesi koyunlarının verim özelliklerinin karşılaştırılması (Yarı entansif şartlarda döl verimi, karşılaştırılması). Elazığ Bölgesi Vet Hek Odası Derg, 1 (2), 16-26.
• Odabaşıoğlu F, Öztürk Y, Arslan M (1995). Akkaraman, Hampshire laktasyon süreleri yönünden Down x Akkaraman Fı, Corriedale x Akkaraman F1 Kuzularında Yaşama Gücü ve Büyüme Özelliklerinin Araştırılması. YYÜ Sağ Bil Enst Derg, 2, 98-105.
• Örkiz M, Kaya F, Çalta H (1984). Kangal Tipi Akkaraman Koyunlarının Bazı Önemli Verim Özellikleri. LZAE Derg, (24), 1-4.
• Tuik (2011). http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=46&ust_id=13 Erişim Tarihi: 10.12.2010.
• Ubertelle A, Bianehi M, Erranta J, Battaglini LM (1991). Prolificacy and milk production phenotipic correlations in langhe sheep A.B.A. 59 (2), 1018.
• Ulusan HOK (1995). Kafkas Üniveristesi Veteriner Fakültesi Çiftliğinde Yetiştirilen Tuj Ve Morkaraman Koyunların Verim Performansları I. Yapağı özellikleri. Kafkas Ü Vet Fak Derg, 1 (1-2), 86-88.
• Ünal N, Atasoy F, Aytaç M, Akçapınar H (2002). Akkaraman, Sakız x Akkaraman F1, Kıvırcık x Akkaraman F1 ve Sakız x Karayaka G1 koyunlarda ilk laktasyon süt verimi özellikleri. Turk J Vet Anim Sci, 26 (1), 617-622.
• Yalçın BC, Aktaş G (1976). İle De France ve Akkaraman Koyunları İle Bunların Melezlerinin Verimle İlgili Özellikleri Üzerinde Karşılaştırmalı Araştırmalar. İ Ü Vet Fak Derg, 2 (1), 21-40.
• Yıldız N, Denk H (2006a). Van bölgesinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunlarda çeşitli verim özellikleri 1. döl ve süt verimi özellikleri, FÜ Sağ Bil Derg, 20 (1), 21-27.
• Yıldız N, Denk H (2006b). Van yöresinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunlarının çeşitli verim özelliklerinin araştırılması II. Kirli yapağı verimleri, lüle uzunlukları, beden ölçüleri, kuzuların doğum ağırlıkları ve yasama güçleri. FÜ Sağ Bil Derg, 20 (1), 29-37.
• Yılmaz O, Denk H, Nursoy H (2004). Milk Yield Characteristics of Norduz Sheep. YYÜ Vet Fak Derg, 15 (1-2), 27-31.
• Yılmaz O, Küçük M, Denk H, Bolacalı M (2006). Norduz koyunlarında mevsim dışı koç katımının döl verimine ve kuzularda yaşama gücüne etkisi. YYU Vet Fak Derg, 17 (1-2), 99-102.
• Yılmaz O, Odabaşıoğlu F (2006). Hamdani, Morkaraman ve Karagül koyunlarında kuzulatma sıklığının arttırılması olanakları. YYÜ Sağ Bil Derg, 9 (1), 116-126.