Bazı Şeftali Çeşit ve Tiplerinin Çiçek Tozu Kalitesinin Belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 53 Sayı: 1, 83 - 88, 19.04.2016

Zeynep Özdemir Eroğlu Adalet Mısırlı

Öz

Bu çalışma Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma
Enstitüsü (ABKMAE)’nde 2008-2009 yıllarında 5 yerli (Alyanak Hulu, Bayramiç
Tüysüzü, Sapanca, Takunyacı-I ve Sarı Papa) ve 7 yabancı (Glohaven, Elegant
Lady, Monroe, Rio Oso Gem, Fortuna, Jungerman ve Vivian) olmak üzere 12
şeftali/nektarin çeşit ve tipinin çiçek tozlarının canlılık ve çimlenme
durumlarının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. İyotlu Potasyum İyodür
(IKI) ve 2,3,5 Triphenyl Tetrazolium Chlorid (TTC) boyama testleri ile canlılık
ve “doymuş petri” yöntemiyle in vitro çimlenme durumları, ayrıca çiçek
tozlarının homojenliği (benzerlik) belirlenmiştir. 2008 yılı ortalamasına göre,
incelenen özellikler bakımından önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır. IKI
testinde  %64.26-87.08; TTC’de %60.94-81.27;
çimlenme oranı %52.12-74.27 ve morfolojik benzerlik ise %43.59-99.11 arasında
değişim göstermiştir. 2009 yılında IKI testi ile morfolojik homojenlik
değerleri bakımından çeşitler arasında farklılık bulunmuş, TTC ve çimlenme
testlerinde ise fark ortaya çıkmamıştır. Çiçek tozu homojenliği bakımından her
iki yılda da en düşük değer Sapanca tipinde bulunmuştur. Araştırma sonucunda,
çiçek tozlarının canlılık ile çimlenme oranları arasında pozitif ilişki olduğu,
homojenlik artışına paralel olarak canlılık ve çimlenme oranının da arttığı
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şeftali, çiçek tozu, IKI, TTC, çimlenme, homojenlik

Kaynakça

• Alburquerque, N., F. García Montiel and L. Burgos. 2007. Short communication. Influence of storage temperature on the viability of sweet cherry pollen. Spanish Journal of Agricultural Research, 5(1): 86-90.
• Alonso, J.M. and R. Socias. 2003. Lack of Male-sterility allelism between peach and almond. Acta Horticulturae 622: 257-259.
• Asma, B.M. 2008. Determination of pollen viability, germination ratios and morphology of eight apricot genotypes. African Journal of Biotechnology, 7(23): 4269-4273.
• Ateyyeh, A.F. 2005. Improving in vitro pollen germination of five species of fruit trees. Dirasat, Agricultural Sciences, 32 (2):189-194.
• Bolat, I. and L. Pırlak. 1999. An investigation on pollen viability, germination and tube growth in some stone fruits. Journal of Agriculture and Foresty, 23: 383-388.
• Bolat, I. ve M. Güleryüz. 1994. Bazı kayısı çeşitlerinde polen canlılık ve çimlenme düzeyleri ile bunlar arasındaki ilişkinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(4):344-353.
• Cavusoglu, A. and M. Suluoglu. 2013. In vitro pollen viability and pollen germination in Medlar (Mespilus germanica L.). International Research Journal of Biological Sciences, 2(5): 49-53.
• Düzgüneş, O., T. Kesici, O. Kavuncu ve F. Gürbüz. 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1021, Ders Kitabı:285, Ankara, 381s.
• Eroğlu, ZÖ., 2012. Melezleme Yoluyla şeftali çeşit ıslahı. Doktora tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Bornova, İzmir.
• Eti, S., 1991. Bazı meyve tür ve çeşitlerinde değişik in vitro testler yardımıyla çiçek tozu canlılık ve çimlenme yeteneklerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1): 69-80.
• Fakhim Rezaie, Sh., J. Hajilou and F. Zaare Nahandi. 2011. Pollen germination and pistil performance in several Iranian peach cultivars. International Journal of AgriScience, 1(3): 170-177.
• Firmage, D.H. and A. Dafni. 2001. Field tests for pollen viability: a comparative approach. Acta Horticulturae 561: 87–94.
• Hedhly, A., J.I. Hormaza and M. Herrero. 2005a. The effect of temperature on pollen germination, pollen tube growth, and stigmatic receptivity in peach. Plant Biology, 7(5):476-483.
• Hedhly, A., J.I. Hormaza and M. Herrero. 2005b. Influence of genotype-temperature interaction on pollen performance. Journal of Evolutionary Biology,18(6): 1494-502.
• Hesse, C.O. 1975. Peaches. In Advances in Fruit Breeding, (Eds. J. Janick and J.N. Moore). Prudue University Press, West Lafayette, Indiana, The USA, pp: 285-335.
• Honsho C., S. Songpol Somsri, T. Tetsumura, K. Yamashita and K. Yonemori. 2007. Effective pollination period in durian (Durio zibethinus Murr.) and the factors regulating it. Scientia Horticulturae 111: 193–196.
• Imani, A., M.H. Kargar, S.P. Pireivatlou, F. Asgari and S.H. Masom. 2011. Evaluation of germination capacity of stored pollen of almond and peach. International Journal of Nuts and Related Sciences, 2(2): 68-72.
• Keulemans, J. and H. Van Laer. 1989. Effective pollination period of plums: the influence of temperature on pollen germination and pollen tube growth. In Manipulation of Fruiting. (Ed: Wright, C. J.), Butterworths, London, UK, pp: 159-171.
• Koyuncu, F. and F. Tosun 2005. Evaluation of pollen viability and germinating capacity of some sweet cherry cultivars grown in Isparta, Turkey. 5th International Cherry Symposium. Acta Horticulturae, 1:71–75.
• Maneethon, S., N.Kozai, K. Beppu and I. Kataoka. 2007. Rootstock effect on budburst of “Premier” low-chill peach cultivar. Scientia Horticulturae 111: 406-408.
• Martinez-Gomez, P., T.M. Gradziel, E. Ortega and F. Dicereta. 2002. Low temperature storage of almond pollen. Journal of the American Society for Horticultural Science, 37: 691-692.
• Nava, G.A., G.A. Dalmago, H. Bergamaschi, R. Paniz, R.P. Santos and G.A.B. Marodin. 2009. Effect of high temperatures in the pre-blooming and blooming periods on ovule formation, pollen grains and yield of “Granada” peach. Scientia Horticulturae 122: 37-44.
• Oberle, G.D. and R.Watson. 1953. The use of 2,3,5 – triphenyl tetrazolium chloride in viability tests of fruit pollens. American Society for Horticultural Science, 61: 299-303.
• Parfitt, D.E. and S. Ganeshan. 1989. Comparison of procedures for estimating viabilitiy of prunus polen. HortScience, 24(2): 354-356.
• Pooler, M.R. and R. Scorza. 1997. Irradiation and heat affect peach polen germination and fertility. HortScience, 32(2): 290-291.
• Sansavini, S., A. Gamberini and D. Bassi. 2006. Peach breeding, genetics and new cultivar trends. Acta Horticulturae, 713: 23-48.
• Scorza, R. and W.B. Sherman. 1996. Peaches. In Fruit Breeding, Vol 1: Tree and Tropical Fruits, (Eds. J. Janick J. and J.N. Moore), John Wiley & Sons, Inc, New York, pp: 325-440.
• Scorza, R. and W.R. Okie. 1990. Peaches (Prunus). In: Genetic Resources of Temperate Fruit and Nut Crops. Vol 1, Acta Horticulturae 290, (Eds. J.N. Moore and J.R. Ballington Jr.), pp: 177-231.
• Sharafi, Y. 2011. In vitro pollen germination in stone fruit tree of Rosaceae family. African Journal of Agricultural Research, 6(28): 6021-6026.
• Sharafi, Y., A. Ghanbari, A. Mohammad Naji, A. Kordenaeej and A. Rezaei. 2013. Comparison of pollen traits of some plum cultivars of Iran. International Journal of Agronomy and Plant Production, 4 (2): 314-318.
• Sutyemez, M. 2011. Pollen quality, quantity and fruit set of some self-compatible and self-incompatible cherry cultivars with artificial pollination. African Journal of Biotechnology, 10(17): 3380-3386.
• Tosun, F. and F. Koyuncu. 2007. Investigations of suitable pollinator for 0900 Ziraat sweet cherry cv.: pollen performance tests, germination tests, germination procedures, in vitro and in vivo pollinations. Horticultural Science (Prague) 34: 47-53.
• Vitagliano, C. and R. Viti. 1989. Effects of some growth substances on pollen germination and tube growth in different stone fruits. Acta Horticulturae 239: 379-381.
• Werner, D.J. and S. Chang. 1981. Stain testing viability in stored peach pollen. HortScience, 16 (4): 522–523.