Bazı İleri Aspir Hatlarının Eskişehir Koşullarındaki Performansları

Yıl 2015, Cilt: 29 Sayı: 1, 57 - 66, 19.12.2015

Mehmet Demir Kaya Suay Bayramin Engin Gökhan Kulan İsmail Özaşık

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Bazı İleri Aspir Hatlarının Eskişehir Koşullarındaki Performansları

Öz

Bazı ileri aspir hatlarının Eskişehir koşullarındaki performanslarının belirlenmesi amacıyla 2012 ve 2013 yıllarında yürütülen bu çalışmada, tek bitki seleksiyonuyla geliştirilmiş 37/5, 38/4, 43/11, 55/14 ve 58/11 aspir hatları ile standart olarak Dinçer, Remzibey-05 ve Balcı aspir çeşitleri kullanılmıştır. Çalışmada bitki boyu, yan dal sayısı, tabla sayısı, bin tane ağırlığı, tane verimi, yağ oranı ve yağ verimi özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, bitki boyu ve yan dal sayısı bakımından aspir hatları arasında önemli farklık belirlenmemiştir. Tabla sayısı bakımından 37/5 ve 38/4 no'lu hatlar, bin tane ağırlığında 43/11 ve 55/14 no'lu hatlar, tane veriminde 37/5, 55/14 ve 58/11 no'lu hatlar, yağ oranında ise 37/5 ve 43/11 no'lu hatlar standart çeşitlerden daha yüksek değerler vermiştir. İncelenen aspir genotipleri arasında en yüksek yağ verimi ise 2012 yılında 50.3 kg/da ile Dinçer ve 49.5 kg/da ile 37/5 no'lu hattan, 2013 yılında ise 55/14 no'lu hat 60.2 kg/da ve 58/11 no'lu hat 50.0 kg/da ile en yüksek yağ verimine sahip olmuştur. Araştırma sonucunda, geliştirilen aspir hatları arasında 55/14 hattının tane verimi, 43/11 hattı ise yağ oranı bakımından ümitvar çeşit adayları olarak belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Carthamus tinctorius L., hat, seleksiyon, verim, yağ oranı

Kaynakça

• Anonim, 2015. http://www.tarim.gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=85
• Baydar, H., Turgut, İ. 1999. Yağlı Tohumlu Bitkilerde Yağ Asitleri Kompozisyonunun Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklere ve Ekolojik Bölgelere Göre Değişimi. Turk J Agric For., 23(1): 81-86.
• Bayramin, S., Kaya, M.D. 2009. Son Yıllarda Ülkemiz Aspir ve Kolza Üretimindeki Gelişmeler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 18(1-2): 43-47.
• Coşge, B., Kaya, D. 2008. Performance of Some Safflower (Carthamus tinctorius L.) Varieties Sown in Late-Autumn and Late-Spring. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(1): 13-18.
• Coşkun, Y. 2014. Aspir (Carthamus tinctorius L)’in Kışlık ve Yazlık Ekim Olanakları. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(4): 462-468.
• Çamaş, N., Çırak, C., Esendal, E. 2007. Seed Yield, Oil Content and Fatty Acids Composition of Safflower (Carthamus tinctorius L.) Grown in Northern Turkey Conditions. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 22(1): 98-104.
• Düzgünes, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları İstatistik Metodları (II). A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayın No:1021, Ders Kitabı: 295, Ankara.
• Hatipoğlu, H., Arslan, H., Karakuş, M., Köse, A. 2012. Şanlıurfa Koşullarında Farklı Aspir Çeşitlerinin (Carthamus tinctorius L.) Uygun Ekim Zamanlarının Belirlenmesi. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(1): 1-16.
• Keleş, R., Öztürk, Ö. 2012. Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Aspir Çeşitlerinde Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 5 (1): 112-117.
• Mariod, A.A., Ahmed, S.Y., Abdelwahab, S.I., Cheng, S.F., Eltom, A.M., Yagoub, S.O., Gouk, S.W. 2012. Effects of Roasting and Boiling on the Chemical Composition, Amino Acids and Oil Stability of Safflower Seeds. International Journal of Food Science & Technology, 47(8): 1737- 1743.
• Okcu, M., Tozlu, E., Dizikısa, T., Kumluay, A.M., Pehluvan, M., Kaya, C. 2010. Erzurum Sulu Koşullarında Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41 (1), 1-6.
• Öztürk, Ö., Ada, R., Akınerdem, F. 2009. Bazı Aspir Çeşitlerinin Sulu ve Kuru Koşullarda Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23 (50): 16-27.
• Paşa, C. 2008. Kışlık ve Yazlık Ekimin Aspir (Carthamus tinctorius L.) Bitkisinin Verimi ve Bitkisel Özelliklerine Etkisi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 74s.
• Tonguç, M., Erbaş, S. 2009. Yerli ve Yabancı Orijinli Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşit ve Hatlarının Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, 115-119, 19-22 Ekim, Hatay.
• TÜİK, 2015. URL: hhttp://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul [Ulaşım: 20.05.2015].
• Uysal, N., Baydar, H., Erbaş, S. 2006. Isparta Populasyonundan Geliştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1): 52-63.
• Weiss, E.A. 1983. Safflower. In: Oilseed Crops (Editör: Weiss, E.A.), Longman Inc., New York, USA, pp. 216-281.