Beypazarı Yöresinde Havuç (Daucus carota L.) Tarımı Yapılan Toprakların Verimlilik Durumları ile Havuç Bitkisinin Potansiyel Beslenme Sorunlarının Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 31 Sayı: 2, 123 - 138, 15.12.2017

Hanife Akça Mehmet Burak Taşkın Özge Şahin Emre Can Kaya Murat Ali Turan Süleyman Taban , Meriç Balcı

Öz

Ankara ili Beypazarı yöresinde havuç tarımı yapılan toprakların verimlilik durumları ve havuç (Daucus carota L.) bitkisinin potansiyel beslenme sorunlarının ortaya konulması amaçlanan bu çalışmada, 100 adet toprak örneği ile birlikte eş zamanlı olarak havuç bitkisi yaprak ve yumru örnekleri alınmıştır. Toprakların fiziksel ve kimyasal analizleri ile havuç bitkisi yaprak ve yumrularının besin elementi konsantrasyonları belirlenmiş ve yeterlik düzeyleri ortaya konulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, havuç tarımı yapılan topraklarda ağırlıklı tekstür sınıfının % 30 ile killi tın (CL) olduğu ve bunu sırasıyla % 23 ile kumlu tın (SL), % 20 ile tın (L) ve % 14 ile kil (C) takip ettiği saptanmıştır. Genelde orta ve ağır bünyeli toprak yapısına sahip olduğu, organik madde yönünden fakir ve toprak reaksiyonunun (pH) yüksek olduğu belirlenmiştir. Havuç tarımı yapılan toprakların potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt, bakır ve mangan yönünden sorun taşımadığı, buna karşın, % 44’ünde demirin, % 20’sinde çinkonun noksan düzeyde olduğu belirlenmiştir. Diğer yandan, toprakların % 6’sında fosforun noksan, buna karşın % 56’sında fosfor birikiminin olduğu belirlenmiştir. Beypazarı yöresinde havuç tarımı yapılan alanlardan alınan havuç bitkisi yaprak örneklerinde yapılan analizler sonucu; yaprakların % 13’ünde demirin, % 73’ünde çinkonun, % 54’ünde manganın, % 97’sinde fosforun, % 92’sinde potasyumun ve % 37’sinde magnezyumun noksan düzeyde olduğu belirlenmiştir. Beypazarı yöresinde havuç tarımı yapılan alanlardan alınan havuç bitkisi yumru örneklerinde yapılan analizler sonucu, yumru örneklerinin % 53’ünde demirin, % 72’sinde çinkonun, % 100’ünde manganın, % 53’ünde fosforun, % 55’inde potasyumun ve % 97’sinde magnezyumun noksan düzeyde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beypazarı, havuç, verimlilik, yaprak, yumru, bitki besin elementleri

Determination of Fertility Status of Carrot Farming Soils in Beypazarı Region and Potential Nutrition Problems of Carrot Plant

Öz

In this study; 100 soil, carrot leaf and tuber samples were taken simultaneously in order to reveal the fertility conditions and potential nutrition problems of carrot farming soils in Beypazarı region of Ankara. The nutrition element concentrations of the carrot plant’s leaves and tubers were determined and their sufficiency levels through the physical and chemical analysis of the soil samples are demostrated. According to results, soil textures are especially clay loam (30 %). After than sandy loam (23 %), loam (20 %) and clay (14 %) are seen respectively. It’s determined that soils have generally heavy texture, low organic matter content and high pH. According to soil analysis, potassium, calcium, magnesium, sulphur, copper and manganese concentrations of soil was found sufficient. However, 44 % of soils have iron and 20 % of them have zinc deficiency. Besides, 6 % of soils have low phosphorus concentration and there are phosphorus accumulation at 56 % of soils. After carrot leaf analysis, total iron concentrations were found deficient in 13 % of samples, zinc in 73 %, manganese in 54 %, phosphorus in 97 %, potassium in 92 % and magnesium in 37 %. According to tuber analysis of plants, total iron concentrations were found deficient in 53 % of samples, zinc in 72 %, manganese in 100 %, phosphorus in 53 %, potassium in 55 % and magnesium in 97 %.

Anahtar Kelimeler

Beypazarı, carrot, fertility, leaf, tuber, plant nutrient elements

Kaynakça

• Anonymous 1951. Soil Survey Manual. U.S.D.A. Handbook No:18, p.315.
• Anomim, 2016. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul Erişim tarihi: 25.02.2017.
• Bardsley C.E., Lancaster J.D. 1965. Methots of Soil Analysis Part 2, Chemical and Microbiological Properties, ed: Black C.A., American Society of Agronomy, Inc. Publisher Agronomy Series, No.9, Madison, Wisconsin, USA, pp: 1102-1116.
• Bouyoucos G.J. 1951. A recalibration of the hydrometer methods for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal, 43: 434-438.
• Bremner J.M. 1965. Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties. Ed. C.A. Black. American Society of Agronomy, Inc. Publisher Agronomy Series No:9. Madison. USA.
• Çakmak I., Marschner H. 1986. Mechanizm of phosphorus-ınduced zinc deficiency in cotton. III. Changes Physiological Availability of Zinc in Plants. Physiologia Plantarum, 70: 13-20.
• FAO 1990. Micronutrient, Assessment at the Country Level: An International Study. FAO Soil Bulletin by Sillanpaa. Rome, p. 208.
• Grewelling T., Peech M. 1960. Chemical Soil Test. Cornell University Agricultural Experiment Station Bulletin, No:960, p.54.
• Güneş A., İnal A., Alparslan M., Taban S., Poyrazoğlu S. 1999. Beypazarı yöresinde yetiştirilen havuçların beslenme durumları ve besin değerleriyle toprak özellikleri arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 5(1):1-110.
• Hızalan E., Ünal H. 1966. Topraklarda Önemli Kimyasal Analizler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 278, s. 88.
• Jackson M.L. 1962. Soil Chemical Analysis, Prentice Hall Inc. New York, p. 498.
• Jones J.R., Wolf B., Mills H.A. 1991. Plant Analysis Handbook: A Practical Sampling, Preparation, Analysis, and Interpretation Guide. Micro-Macro Publishing, Athens, GA. Micro-Macro Publishing, p.213.
• Lindsay W L, Norvell W A (1978). Development of a DTPA test for zinc, iron, manganese, and copper. Soil Science Society of America Journal, 42: 421-428.
• Loneragan J.F., Grove T.S., Robson A.D., Snowball K. 1979. Phosphorus Toxicity As A Factor in Zinc Phosphorus Interactions in Plant. Soil Science Society of America, 43: 966-972.
• Marschner H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd ed. Academic Press, New York, pp: 379-396.
• Marschner H., Schropp A. 1977. Vergleichende Unterschungen über die Empfindlickeit von 6 Unterlagen Sorten der Weinrebe Genüber Phosphatinduziertem Zinck-Mangel. Vitis, 16: 79-88.
• Nielsen G.H., Hogue H.J. 1986. Some Factors Affecting Leaf Zinc Concentration of Apple Seedling Grown in Nutrient Solution. Horticultural Science, 12: 434-436.
• Olsen S.R., Cole V., Watanabe F.S., Dean L.A. 1954. Estimation of Available Phosphorus in Soils by Extraction with Sodium Bicarbonate. United States Department of Agriculture, 939. Washington D.C, p. 18.
• Özcan H., Taban S. 2000. VA-Mycorrhiza'nın Alkalin ve Asit Toprakta Yetiştirilen Mısır Bitkisinin Gelişimi ve Mycorrhizal Enfeksiyon ile Fosfor, Çinko, Demir, Bakır ve Mangan Konsantrasyonları Üzerine Etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24: 629-635.
• Parlak M., Yokuş S., Palta Ç., Çarkacı D.A. 2015. Konya İlinde Havuç (Daucus carota L.)Yetiştirilen Toprakların Verimlilik Durumlarının Belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(2): 63-70.
• Prat P.F. 1965. Methods of Soil Analysis: Part 2. Chemical and Microbiological Properties. Ed. C.A. Black. American Society of Agriculture Inc. Publisher Agronomy Series No:9, Madison. USA, p. 1159.
• Richards L.A. 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. United States Department of Agriculture Handbook 60: 94, p.166.
• Singh J.P., Karamanous R.E., Stewart J.W.B. 1986. Phosphorus ınduced zinc deficiency in wheat on residual phosphorus plants. Agronomy Journal, 78: 668-675.
• Taban, S., Çıkılı, Y., Kebeci, F., Taban, N., Sezer, S.M. 2004. Taşköprü yöresinde sarımsak tarımı yapılan toprakların verimlilik durumu ve potansiyel beslenme problemlerinin ortaya konulması. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(3):297-304.
• Turan M.A., Katkat A.V., Özsoy G., Taban S. 2010. Bursa ili alüviyal tarım topraklarının verimlilik durumları ve potansiyel beslenme sorunlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(1):115-130.
• Ülgen N., Yurtsever N. 1974. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Teknik Yayın No:28, Ankara, s. 183.