Türkiye’deki Zeytinyağı İşletmelerinin 3 Fazlıdan 2 Fazlı Üretime Geçişi Durumunda Pirina Tesislerinin Yeterliliğinin CBS Destekli Analizi

Yıl 2018, Cilt: 32 Sayı: 1, 43 - 58, 04.06.2018

Selda Murat Hocaoğlu , İrfan Baştürk Cihangir Aydöner Betül Hande Gürsoy Haksevenler

Öz

Bu çalışmada, ülkemizdeki tüm 3 fazlı zeytinyağı işletmelerinin, 2 faza geçmesi durumunda mevcut pirina tesislerinin yeterliliği analiz edilmiş ve CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) ortamında 3 farklı senaryo geliştirilerek, ilave pirina tesislerine hangi bölgede/bölgelerde ihtiyaç olabileceği değerlendirilmiştir. Senaryolar, 2 fazlı pirinanın olduğu haliyle kurutulması ve farklı seviyelerde neminin azaltılması durumunun analiz edilmesini içermiştir. Zeytinyağı işletmelerinin üretimlerini 3 fazlıdan, 2 fazlıya dönüştürmeleri durumunda, oluşacak toplam pirina miktarının 643.000 ton/sezon’dan, 925.000 ton/sezon’a çıkacağı tahmin edilmektedir. Ham 2 fazlı pirinanın olduğu gibi işlenmesi durumunda, mevcut pirina tesislerinde, toplam 670.000 ton/sezon 2 fazlı pirina işlenebileceği ön görülmektedir. Bu durumda, herhangi bir pirina tesisine gönderilemeyen, yaklaşık 230.000-250.000 ton/sezon pirinanın işlenebilmesi için Adana, Aydın, Antalya ve Bursa illerinde birer adet olmak üzere toplam 4 pirina tesisine ihtiyaç olacaktır. Pirina tesislerinde, ham 2 fazlı pirinanın yaklaşık %50’sinin dekantörden geçirilmesi ve neminin azaltılması durumunda, işlenebilecek toplam pirina miktarı 850.000-860.000 ton/sezon değerine yükselecek, bu durumda açıkta kalan pirinaların değerlendirilmesi için Mersin’e bir adet pirina tesisinin kurulması yeterli olacaktır. 2 fazlı prinanın tamamının dekantörden geçirildikten sonra işlenmesi durumunda ise, oluşan pirinanın tamamı mevcut pirina tesislerinde işlenebileceği ve kapasite açısından ilave pirina tesisine gerek olmayacağı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zeytinyağı üretimi; 2 fazlı ve 3 fazlı pirina; coğrafi bilgi sistemi, ağ analizi

Kaynakça

• Azbar, N., Bayram, A., Filibeli, A., Muezzinoglu, A., Sengul, F.,Ozer, A., 2004. A Review of Waste Management Options in Olive Oil Production. Critical Reviews in Environmental Science and Technology, 34(3), 209-247.
• Baysan, U., Koç, M., Kaymak-Ertekin, F., 2017. 2-Fazlı Zeytin Pirinasının Değerlendirilmesinde Kurutmanın Önemi. Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(2): 103-112.
• Boğa, M., 2014. Zeytin Yağı Yan Ürünlerinin Ruminant Beslemede Kullanım Olanakları. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 2(3): 154–59.
• Borja, R., Rincon, B., F. Raposo, F., Alba, J., A. Martin, A. (2002). A Study of Anaerobic Digestibility of Two-Phases Olive Mill Solidwaste (OMSW) at Mesophilic Temperature. Process Biochemistry 38, 733-742.
• Cayuela, M. L., Sánchez-Monedero, M. A., Roig, A., 2010. Two-phase Olive Mill Waste Composting: Enhancement of the Composting Rate and Compost Quality by Grape Stalks Addition. Biodegradation, 21(3), 465-473.
• Çıtak, D. 2006. Zeytinyağı ve Pirina Yağındaki BAP Kirliliğin HPLC ile Tespiti, Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Garcia-Ibanez, P., Cabanillas, A., Sánchez, J.M. 2004. Gasification of Leached Orujillo (Olive Oil Waste) in a Pilot Plant Circulating Fluidised Bed Reactor. Preliminary results. Biomass and Bioenergy 27, 183–194.
• Görel, Ö., Doymaz, İ., Akgün. N. A., 2003. Zeytinyağı Fabrikası Atıklarının Enerji Amaçlı Kullanım, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, İzmir.
• Filya, İ., Hanoğlu, H., Canbolat, Ö., Sucu, E., 2006. Kurutulmuş Pirinanın Yem Değeri ve Kuzu Besisinde Kullanılma Olanakları Üzerinde Araştırmalar, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20(1): 13-23.
• Hocaoglu, S., M., Haksevenler, B.H., Basturk, I., Talazan, P., 2017a. Assessment of Technology Modification for Olive Oil Sector: Comparison of Water Consumption, Wastewater Pollution and Pomace Generation through Mass Balance, baskıda.
• Hocaoglu S.M., Basturk I., Haksevenler B.H., Aydoner C., 2017b. Türkiye’deki Zeytinyağı İşletmelerinin Üretim Prosesleri ve Kapasite Kullanımları Açısından Değerlendirilmesi, Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, baskıda
• Karaca, C., Bozoğlu, B., Polat, O., 2015. Hatay İli Pirina Atık Miktarının ve Enerji Potansiyelinin Haritalanması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29(2).
• Keleş, G. (2015). Zeytin Posasının Ruminantlar İçin Besin ve Besleme Değeri, Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(10), 780-789.
• TÜBİTAK MAM, 2015. Zeytin Sektörü Atıklarının Yönetimi, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü, Kocaeli.
• Şengül, F., Özer, A., Çatalkaya, E.B., Oktav, E., Evcil, H., Çolak, O., Sağer, Y., 2003. Zeytinyağı Üretim Atıksularının Özellikleri, Çevresel Etkileri ve Arıtım: EBSO Proje Kapsamındaki Zeytinyağı İşletmeleri için Durum Tespiti, Karasu Karakterizasyonu, Karasu Arıtılabilirlik Çalışmaları ve Sonuç Raporu, İzmir.
• Oktav, E., Özer, A., 2005. Zeytinyağı Endüstrisi Atıksularının Fiziksel Ön Arıtımı, İnşaat Mühendisleri Odası, Antalya Yöresinin İnşaat Mühendisliği Sorunları Kongresi, Antalya.
• Roig, A., Cayuela, M. L. Sanchez-Monedero, M. A., 2006. An overview on Olive Mill Wastes and Their Valorisation Methods. Waste Management 26.9, 960-969.
• Tortosa, G., Alburquerque, J., A., Bedmar, E., J., Ait-Baddi, G., Cegarra, J., 2014. Strategies to Produce Commercial Liquid Organic Fertilisers from “Alperujo” Composts, Journal of Cleaner Production 82, 37-44.
• Tunç, M.S., Ünlü, A., 2015. Zeytinyağı Üretim Atıksularının Özellikleri, Çevresel Etkileri ve Arıtım Teknolojileri, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi Cilt 4(2) 44-74.
• Rincon, B., Rodríguez-Gutiérrez, G., Bujalance, L., Fernández-Bolanos, J., Borja, R., 2016. Influence of A Steam-Explosion Pre-Treatment on the Methane Yield and Kinetics of Anaerobic Digestion of Two-Phase Olive Mil Solid Waste or Alperujo. Process Safety and Environmental Protection 102, 361–369.