Bursa Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Tritikale (X Triticosecale Witmack) Genotiplerinde Özellikler Arası İlişkiler ve Path Analizi

Yıl 2018, Cilt: 32 Sayı: 1, 59 - 67, 05.06.2018

Esra Aydoğan Çifci , Ramazan Doğan

Öz

Bu çalışma 2014-2015 ve 2015-2016 yetiştirme döneminde Bursa ekolojik koşullarında tritikale yetiştiriciliğinde daha yüksek verim elde etmek için verim ve verim öğeleri arasında uygun seçim kriterlerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla, 15 tritikale genotipinde incelenen özellikler arası ilişkiler ve path analizi yöntemi kullanılmıştır. Denemeler Tesadüf Blokları Deneme desenine göre 3 tekerrürlü olacak şekilde Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde kurulmuştur. Korelasyon katsayıları denemenin yürütüldüğü her iki yıl için ve birleştirilmiş yıllar olarak ayrı ayrı hesaplanmıştır. 2014-2015 yılı baz alındığında, tane verimi ile bitki boyu (r = 0.392), başak boyu (r = 0.420) ve hektolitre ağırlığı (r = 0.396) arasında olumlu yönde önemli ilişkiler, 2015-2016 yılında ise tane verimi ile 1000 tane ağırlığı arasında (r = 0.571) olumlu ve önemli ilişkiler ve birleştirilmiş yıllar için özellikler arası ilişkiler incelendiğinde ise tane verimi ile başak boyu (r=367) ve hektolitre ağırlığı (r = 0.835)arasında olumlu ve önemli ilişkilerin olduğu gözlemlenmiştir. Path analizi sonucunda elde edilen sonuçlara göre yıllar farklılık göstermiş olsa da tane verimine doğrudan olumlu etkilere sahip bitki boyu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı ile özellikle 1000 tane ağırlığı ile hektolitre ağırlığı özellikleri üzerinde durulmalı ve bundan sonraki ıslah çalışmalarında bu özellikler seleksiyon kriteri olarak göz önünde bulundurulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Tritikale, tane verimi, korelasyon, path analizi

Kaynakça

• Anwar, J., M. A. Ali, M. Hussain, W. Sabir, M. A. Khan, M. Zulkiffal and M. Abdullah. 2009. Assessment of yield criteria in bread wheat through correlation and path analysis. The Journal of Animal & Plant Sciences, 19(4):185-188
• Blue, E.N., S.C. Mason and D.N. Sander. 1992. Influence of Planting Date, Seeding Rate, and Phosphorus Rate on Wheat Yield. Agronomy Journal, 82: 762-768.
• Dewey, D.R. and K.H. Lu. 1959. A corelation and path coefficient analysis of components of crested wheat grass seed production. Agronmy Journal, 51:515-518
• Doğan, R. and E. Senyiğit. 2016. Correlation and Path Coefficient Analysis of Yield and Yield Components in Hexaploid Triticale (X Triticosecale Wittmack) Genotypes under Mediterranean Conditions.J. Bıol. Envıron. Scı., 10(28): 21-27.
• Fantahun, B. and G. Belay. 2014. Correlation and Path Coefficient Analysis of Some Breeding Lines of The Man-Made Crop, Triticale (X.Triticosecale Wittmak) JAD 4(2):1-10.
• FAO, 2014. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://faostat3.fao.org/download/Q/QC/E. (alıntının yapıldığı tarih:14.08.2017)
• Farooq, M.O., M. Kashif, I. Khaliq and K. Rashid. 2016. Correlation and Cluster Analysis To Estimate Genetic Variability in Triticale. J. Agric. Res., 54(3):343-352.
• Gelalcha, S. and R. R. Hanchinal. 2013. Correlation and path analysis in yield and yield components in spring bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under irrigated condition in Southern India. African Journal of Agricultural Research, 8(24):3186-3192.
• Gulmezoglu, N., O. Alpu and E. Ozer. 2010. Comparative Performance of Triticale and Wheat Grains By Using Path Analysis. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 16(4): 443-453.
• Kara, B. ve Z. Akman. 2007. Yerel buğday ekotiplerinde özellikler arası ilişkiler ve path analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,11-3:219-224.
• Kendal, E., S. Tekdal, H. Aktaş, A. Altıkat ve M. Karaman. 2012. Güneydoğu Anadolu Yağışa Dayalı Şartlarında Yazlık Tritikale Hatlarının Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Bingöl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türk Doğa ve Fen Dergisi, 1 (1): 39-46, 2012. Bingöl.
• Khodarahmi, M., A. Amini and M.R. Bihamta. 2006. Correlations and Path Analysis of Grain Yield in Triticale. Iranian Journal of Agricultural Sciences. 37 -177-83
• Mohsin, T., N. Khan and F. N. Naqvi. 2009. Heritability, phenotypiccorrelation and path coefficient studies for some agronomic characters in synthetic elite lines of wheat. Journal of Food, Agriculture & Environment, 7(3-4):278-282.
• Okuyama, L. A., L. C. Federizzi and J. F. B. Neto. 2004. Correlation and path analysis of yield and its components and plant traits in wheat. Ciência Rural, 34(6):1701-1708.
• Oral, E. ve M.Ülker. 2016. Tritikale (X Triticosecale Wittmack) Çeşitlerinde Özellikler Arası İlişkiler ve Path Analizi Path Analysis and Relations Between Features in Triticale. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der.6(3): 153-160.
• Polat, P.Ö.K., E. A. Çifçi ve K. Yağdı. 2015. Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.)’da tane verimi ile bazı verim ögeleri arasındaki ilişkilerin saptanması. Tarım Bilimleri Dergisi, 21:355-362.
• Ramazani,S.H.R., H. Tajjali and M.G. Ghaderi. 2017. Correlation and Path Coefficient Analysis For Determining Interrelationships Among Grain Yield and Related Characters In Iranian Genotypes Of Triticale. Bulgarian Journal of Crop Science, 54(1), 35–39.
• Şahin, M., A. Akçacık ve S. Aydoğan. 2011. Bazı ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi ile kalite özellikleri arasındaki ilişkiler ve stabilite yetenekleri. Anadolu, 21(2):39-48.
• Tonk, F.A., D. İştipliler ve M. Tosun. 2017. Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinde Özellikler Arası İlişkiler ve Path Analizi. Ege Univ. Ziraat Fak. Derg.54 (1):85-89
• TÜİK, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu, “Bitkisel Üretim, Tahılların Üretim Miktarları”, https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul. (alıntının yapıldığı tarih:14.08.2017)
• Yanbeyi, S. ve Sezer İ. 2006. Samsun Koşullarında Bazı Tritikale Hatlarının Verim ve Verim Ögeleri Üzerine Bir Araştırma. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21: 33-39.