Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Hatlarının Çimlenme Döneminde Tuz Stresine Tepkileri

Yıl 2018, Cilt: 32 Sayı: 1, 69 - 78, 07.06.2018

Büşra İnan Orkunalp Emir Ramazan Doğan , Emine Budaklı Çarpıcı

Öz

Bu çalışma, bazı ekmeklik buğday hatlarının çimlenme döneminde tuz stresine tepkilerini belirlemek amacıyla Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Bitki Fizyolojisi Laboratuvarı’nda yürütülmüştür. Araştırmada, 10 adet ekmeklik buğday hattı ile 1 adet ekmeklik buğday çeşidi (Golia) kullanılmış ve 6 farklı tuz konsantrasyonu (0, 50, 100, 150, 200 ve 250 mM NaCl) ele alınmıştır. Deneme Tesadüf Parselleri Deneme Deseninde iki faktörlü ve üç tekrarlamalı olarak düzenlenmiştir. Araştırmada, çimlenme yüzdesi, kökçük uzunluğu, sapçık uzunluğu, kökçük ve sapçık kuru ağırlığı ile tuza tolerans indeksi gibi özellikler incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; ekmeklik buğday hatları arasında, E7 ekmeklik buğday hattı birçok özellik bakımından standart olarak kullanılan Golia buğday çeşidinden daha iyi sonuçlar vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday, çeşit, ıslah hattı, çimlenme, tuz stresi

Kaynakça

• Abdoli M., Saeidi M, Azhand M., Jalali-Honarmand S., Esfandiari E. and F. Shekari. 2013. The effects of different levels of salinity and ındole-3-acetic acid (IAA) on early growth and germination of wheat seedling. Journal of Stress Physiology & Biochemistry, 9(4):329-338.
• Akbari G., Sanavy S.A.M.M. and S. Yousafzadeh. 2007. Effect of auxin and salt stress (NaCl) on seed germination of wheat cultivars (Triticum aestivum L). Pak. J. Biol. Sci., 10(15): 2557-2561.
• Akbarimoghaddam H., Galavi M., Ghanbari A. and N. Panjehkeh. 2011. Salinity effects on seed germination and seedling growth of bread wheat cultivars. Trakia Journal of Sciences, 9(1): 43- 50.
• Atak M. M., Kaya D., Çakılı G. and C.Y. Çiftçi. 2006. Effects of NaCl on the germination, seedling growth and water uptake of Triticale. Turk J Agric For 30:39-47.
• Bağcı S.A., Ekiz H. ve A. Yılmaz. 2007. Salt tolerance of sixteen wheat genotypes during seedling growth. Turkish J. Agric. Foresty 31: 363-372.
• Bahrani A., M. Joo Hagh. 2012. Response of some wheat (Triticum aestivum L.) genotypes to salinity at germination and early seedling growth stages. World Applied Sciences Journal 16 (4): 599-609.
• Baltacı F.D., Can A., Karaoğlu A. ve A. Tantur. 2004. Tuzluluk, nedenleri ve çevresel etkileri. Sulanan Alanlarda Tuzluluk Yönetimi Sempozyumu, 20-21 Mayıs, Ankara, 185-190.
• Datta J.K., Nag S., Banerjee A. and N.K. Mondal. 2009. Impact of salt stress on five varieties of Wheat (Triticum aestivum L.) cultivars under laboratory condition. J. Appl. Sci. Environ. Manage. 13(3):93 – 97.
• Dumlupınar Z., Kara R., Dokuyucu T. ve A. Akkaya. 2007. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yetiştirilen bazı makarnalık buğday genotiplerinin çimlenme ve fide karakterlerine elektrik akımı ve tuz konsantrasyonlarının etkileri. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(2): 100-110.
• Eker S., Comertpay G., Konuskan O., Ulger A.C., Ozturk L., D. Cakmak. 2006. Effect of salinity stress on dry matter production and ion accumulation in hybrid maize varieties. Turkish J. Agric. Foresty 30: 365- 373.
• Ekmekçi E., Apan M. ve T. Kara. 2005. Tuzluluğun bitki gelişimine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(3): 118-125.
• Fuller M.P., Hamza J.H., Rihan H.Z. and M. Al-Issawi. 2012. Germination of primed seed under NaCl stress in wheat. ISRN Botany, Article ID 167804, 5 pages doi:10.5402/2012/167804.
• Ghoulam C., K. Fares. 2001. Effect of salinity on seed germination and early seedling growth of sugar beat (Beta vulgaris L.). Seed Sci. Technol. 29: 357- 364.
• Hasegawa P.M., Bressan R. A. and A. V. Handa. 1986. Cellular mechanism of salinity tolerance, Horticultural Science, 21 (6):1317-1324. Hussain S., Khaliq A., Matloob A., Wahid M.A. and I. Afzal. 2013. Germination and growth response of three wheat cultivars to NaCl salinity. Soil Environ. 32(1): 36-43.
• Kara B., N.U. Kara. 2010. Effect of differet salinity (NaCl) concetrations of the first developmet stages of root and shoot organs of wheat. Anadolu J. Agric. Sci. 25(1):37-43.
• Kara B., Akgün İ. ve D. Altındal. 2011. Tritikale genotiplerinde çimlenme ve fide gelişimi üzerine tuzluluğun (NaCl) etkisi. Selçuk Üniversitesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 25(1):1-9.
• Khan B.A, Khan A.N. and T.H. Khan. 2005. Effect of salinity on the germination of fourteen wheat cultivars. Gomal University Journal of Research 21: 31-3.
• Mahmoodzadeh H., Khorasani F. M. and H. Besharat. 2013. Impact of salt stress on seed germination indices of five wheat cultivars. Annals of Biological Research, 4 (6):93-96.
• Moud A.M., K. Maghsoudi. 2008. Salt Stress Effects on Respiration and Growth of Germinated Seeds of Different Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars. World Journal of Agricultural Sciences 4 (3): 351-358.
• Muhammad Z., F. Hussain. 2012. Effect of NaCl salinity on the germination and seedling growth of seven wheat genotypes. Pak. J. Bot. 44(6): 1845-1850.
• Munns R., James R.A., A. Lauchli. 2006. Approaches to increasing the salt tolerance of wheat and other cereals. J. Exp. Bot. 57(5): 1025–1043.
• Özkaldı A., Boz B. ve V. Yazıcı. 2004. GAP’ta drenaj sorunları ve çözüm önerileri. Sulanan Alanlarda Tuzluluk Yönetimi Sempozyumu, 20-21 Mayıs, Ankara, s: 97-105.
• Sharma A.D., Thakur M., Rana M., K. Singh. 2004. Effect of plant growth hormones and abiotic stresses on germination, growth and phosphoaphatse activities in Sorghum bicolor (L.) moench seeds. Afr. J. Biotechnol. 3: 308-312.
• Sharma S. and Y. Vimala. 2016. Effect of salt stress on germination and growth of T. foenumgraecum seedlings. International Journal of Advanced Research (2016), Volume 4, Issue3, 40-45.
• Taghipour F., M. Salehi. 2008. The study of salt tolerance of Iranian barley (Hordeum vulgare L.) genotypes in seedling growth stages. American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci. 4 (5): 525-529.
• Turan Z.M. 1995. Araştırma ve deneme metotları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları. No:62, Bursa. 121 s.