Öğretmen Adaylarının İklim Değişikliği ile İlgili Model-Kanıt İlişkisine Yönelik Kavrama ve Değerlendirme Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 4, 655 - 670, 20.09.2018

Deniz Sarıbaş Mehpare Saka

Öz

Çevre sorunlarının giderek arttığı günümüzde
özellikle iklim değişikliğinin etkisi bütün doğayı etkilerken, bireylerin
çevreci bir bakış açısı ile birlikte eleştirel değerlendirme yaparak çevre
sorunlarına çözüm önerisinde bulunması gerekir. Bu doğrultuda bu araştırmanın
amacı, geleceğin öğretmenlerinin iklim değişikliği konusunda kanıta dayalı
değerlendirme becerilerine ne düzeyde sahip olduğu ve sunulun modelleri nasıl
açıkladığının belirlenmesidir. Araştırma nitel araştırma türünde olup, çalışma
grubu bir devlet üniversitesinin Fen Bilgisi Öğretmenliği Bölümü 3. sınıf
öğretmenliğinde okuyan 26 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmada veri
toplama aracı ilk olarak Chinn ve Buckland (2012) geliştirilen ve Lombardi,
Sibley ve Carroll, (2013) tarafından İklim Değişimi Model-Kanıt (MOK) İlişki
Şeması şeklinde hazırlanan orijinal MOK şeması kullanılmıştır. Model-kanıt
ilişkilerine yönelik açıklamaları değerlendirmek amacıyla da Lombardi, Bickel,
Brandt ve Burg (2016) tarafından geliştirilen rubrik kullanılmıştır. Yapılan
analizler sonucunda öğretmen adaylarının model-kanıt ilişkilerini genellikle
doğru kurduğu, fakat bu ilişkileri kurarken çoğunlukla tanımlayıcı ya da
ilişkili değerlendirmeler yaptığı, eleştirel düzeyde değerlendirmelerin ise çok
fazla yapılamadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İklim değişikliği, Model-Kanıt İlişkisi, Öğretmen adayı

Kaynakça

• Akın, G. (2006). Küresel ısınma, nedenleri ve sonuçları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46 (2), 29- 43.
• Alp, E., Ertepinar, H., Tekkaya, C., ve Yilmaz, A. (2006). A study on children’s environmental knowledge and attitudes: The effect of grade level and gender. International Research in Geographical and Environmental Education, 15, 210-223.
• Alp, E., Ertepinar, H., Tekkaya, C., ve Yilmaz, A. (2008). A survey on Turkish elementary school students’ environmental friendly behaviours and associated variables. Environmental Education Research, 14(2), 129-143.
• Arsal, Z. (2010). İlköğretim öğretmen adaylarının sera etkisi ile ilgili kavram yanılgıları. İlköğretim Online, 9(1), 229-240.
• Bickel, E. S., ve Lombardi, D. (2016). Assessing students' evaluation on the model-evidence link diagram. The Earth Scientist, 32(2), 31-36.
• Bruniges, M. (2005). An evidence-based approach to teaching and learning. ACER Research Conference. http://research.acer.edu.au/research_conference_2005/15
• Burrell, S., Lombardi, D., ve Bailey, J. M. (2015). The effect of a student-centered academic intervention on teacher practice in high school earth science classrooms: A mixed methods study. Presented at the 2015 Geological Society of America Annual Meeting, Baltimore, MD.
• Chinn, C. A., ve Buckland, L. A. (2012). Model-based instruction: Fostering change in evolutionary conceptions and in epistemic practices. In K. S. Rosengren, E. M. Evans, S. Brem, & G. M. Sinatra (Eds.), Evolution challenges: Integrating research and practice in teaching and learning about evolution (pp. 211-232). New York: Oxford University Press.
• Daştan, H. (1999). Çevre koruma bilinci ve duyarlılığın oluşmasında eğitimin yeri ve önemi (Türkiye örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dinçer, M. (1988). Çevre bilincinin oluşmasında çevre eğitiminin rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Efendioğlu, A. ve Yanpar Yelken, T. (2009). Eğitimde yeni yaklaşımlar: Kanıt temelli öğretim. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 9(2), 109- 123.
• Erdoğan Sağlam, N., Düzgüneş, E. ve Balık, İ. (2008). Küresel ısınma ve iklim değişikliği. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Science, 25 (1), 89- 94.
• Eroğlu, B. ve Aydoğdu, M. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının küresel ısınma hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 345-374.
• Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(1), 1300- 1337.
• Hmelo-Silver, C. E., Duncan, R. G., ve Chinn, C. A. (2007). Scaffolding and achievement in problem-based and inquiry learning: A response to Kirschner, Sweller, and Clark (2006). Educational Psychologist, 42, 99-107.
• Kasapoğlu, A. ve Turan, F. (2007). Attitude-behaviour relationships in environmental education: a case study from Turkey. International Journal of Environmental Studies, 65(2), 219-231.
• Kaya, M. F. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “küresel ısınma” kavramına yönelik metafor algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 29, 117-134.
• Lombardi, D., ve Bailey, J. M. (2014). How did the moon form? Evaluating alternative explanations. Poster presented at the 2014 Winter Meeting of the American Association of Physics Teachers, Orlando, FL.
• Lombardi, D., ve Bailey, J. M. (2015). Promoting critical evaluation in the science classroom. Poster presented at the 2015 Summer National Meeting of the American Association of Physics Teachers, College Park, MD.
• Lombardi, D., Bickel, E. S., Brandt, C. B., ve Burg, C. (2017). Categorising students’ evaluations of evidence and explanations about climate change. International Journal of Global Warming, 12(3/4), 313-330. doi: 10.1504/IJGW.2017.10005879
• Lombardi, D., Bickel, E. S., Young, T., ve Bailey, J. M. (2015). Learning about the moon: Results from a first-year pilot study. Poster presented at the Winter Meeting of the American Association of Physics Teachers, San Diego, CA.
• Lombardi, D., Brandt, C. B., Bickel, E. S., ve Burg, C. (2016). Students’ evaluations about climate change. International Journal of Science Education, 38(8), 1393-1414. doi: 10.1080/09500693.2016.1193912
• Lombardi, D., Sibley, B. ve Carroll, K. (2013). What’s the alternative? Using model-evidence link diagrams to weigh alternative models in argumentation. The Science Teacher, 80(5), 36-41.
• Lombardi, D., Sinatra, G. M., ve Nussbaum, E. M. (2013). Plausibility reappraisals and shifts in middle school students’ climate change conceptions.Learning and Instruction, 27, 50-62. doi: 10.1016/j.learninstruc.2013.03.001.
• McKinney, M. ve Schoch, R. (2003). Environmental science system and solutions (Third Edition). Canada & London: Jones and Bartlett Publishers.
• McNeill, K.L., Lizotte, D.J., Krajcik, J. and Marx, R.W. (2006) ‘Supporting students’ construction of scientific explanations by fading scaffolds in instructional materials’, Journal of the Learning Sciences, 15(2), pp.153–191.
• Muğaloğlu, E. Z., Can, Ş. N., ve Ceyhan, G. (2017). Kanıta Dayalı Fen Eğitimi. M. P. Demirci Güler (Edt), Fen bilimleri öğretimi, ss. 255-273. Pegem Akademi, Ankara.
• Oluk, E. A. ve Oluk S. (2007). Yükseköğretim öğrencilerinin sera etkisi, küresel ısınma ve iklim değişikliği algılarının analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 45-53.
• Özdemir, A., Aydın, N. ve Akar-Vural, R. (2009). Çevre eğitimi öz-yeterlik algısı üzerine bir ölçek geliştirme çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 1-8.
• Palmer, J. (1998). Environmental Education in the 21st century. USA: Routledge.
• Palmer, J. ve Neal, P. (2003). The handbook of environmental education. London: Routledge.
• Roth, C.E. (1992). Environmental literacy: its roots, evolution and directions in the 1990s. http://www.eric.ed.gov/ERICDocs/data/ericdocs2sql/content_storage_01/0000019b/80/24/44/47.pdf Erişim Tarihi: 06.09.2008.
• Sarıbaş, D., Teksöz, G. ve Ertepınar, H. (2014). The relationship between environmental literacy and self-efficacy beliefs toward environmental education. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 116, 3664-3668.
• Sarıbaş, D., Küçük, Z. D., ve Ertepınar, H. (2016). Evaluating effects of an exhibiton visit on pre-service elementary teachers’understanding of climate change. Journal of Turkish Science Education, 13(1), 19-30.
• Sarıbaş, D., Küçük, Z. D. ve Ertepınar, H. (2017). Implementation of an environmental education course to improve pre-service elementary teachers’ environmental literacy and self-efficacy beliefs. International Research in Geographical and Environmental Education, 26(4), 1-17.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.Timur, S. ve Yılmaz, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilgi düzeylerinin belirlenmesi ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 303-320.
• Tuncer, G., Ertepinar H., Tekkaya C., ve Sungur, S. (2005). Environmental attitudes of young people in Turkey: Effects of school type and gender. Environmental Education Research, 11, 215–233.
• Tuncer, G. T., Ertepınar, H. ve Şahin, E. (2008). Çevre okuryazarlığı: geleceğin öğretmenleri sürdürülebilir bir gelecek için hazır mı?. 8. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 2008, Ağustos 27-29, Bolu, Türkiye.
• Tuncer, G., Tekkaya, C., Sungur, S., Çakıroğlu, J., Ertepinar H. ve Kaplowitz, M. (2009). Assessing pre-service teachers’ environmental literacy in Turkey as a means to develop teacher education programs. International Journal of Educational Development, 29, 426-436.
• Uyanık, G. (2016). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin bilgi düzeylerinin ve tutumlarının incelenmesi. Online Fen Eğitimi Dergisi, 1(1): 30-41.Ünlü, İ., Sever, R. ve Akpınar, E. (2011). Türkiye’de çevre eğitimi alanında yapılmış küresel ısınma ve sera etkisi konulu akademik araştırmaların sonuçlarının incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 39-54.
• Yilmaz, O., Boone, W. J. ve Anderson, H. O. (2004). Views of elementary and middle school Turkish students toward environmental issues. International Journal of Science Education, 26, 1527-1546.
• YÖK. (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982-2007): Öğretmenin üniversitede yetiştirilmesinin değerlendirilmesi. Ankara: Yüksek Öğretim Kurulu Yayını.