Evsizlerin Sosyo-Demografik Özellikleri Ve Sokak Yaşam Deneyimleri: Antalya Örneği

Yıl 2019, Cilt: 30 Sayı: 2, 417 - 437, 30.05.2019

Ayten Kaya Kılıç Hüsnünur Aslantürk

https://doi.org/10.33417/tsh.572241

Cited By: 6

Öz

Evsizlik, doğrudan ya da dolaylı olarak
etkilenen insan sayısındaki artış ve diğer sosyal sorunlarla olan yapısal bağı
nedeniyle tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli bir sorun olarak
görülmektedir. Evsiz bireylere yönelik planlanacak sosyal politikalarda ve
sunulacak hizmet modellerinde öncelikle bu grubun özelliklerinin bilinmesi ve
yaşam koşullarının anlaşılması gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışmada
evsizlerin sosyo-demografik özelliklerinin ve sokak yaşam deneyimlerinin belirlenmesi
amaçlandı. Genel tarama modelinde tasarlanan çalışmaya 2018 yılı içinde Antalya
Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sosyal Hizmet Birimi’ne başvuran, araştırmaya
katılmaya gönüllü olan evsizler (n=50) dahil edildi. Veriler 34 sorudan oluşan
anket formu aracılığıyla toplandı. Çalışmanın sonucunda çalışmaya katılan evsiz
bireylerin çoğunluğunun 45-59 yaş arasında, bekar, ilkokul mezunu erkeklerden
oluştuğu görüldü. Sokak yaşamı öncesinde çoğunlukla aileleriyle birlikte
yaşayan evsiz bireylerin, yine aynı dönemde ücretli bir işte çalıştıkları,
dolayısıyla toplumsal yaşamın içinde oldukları anlaşıldı. Çoğunluğunun ekonomik
nedenlerle sokakta yaşadığı, düzenli bir gelirlerinin ve sosyal güvencelerinin
olmadığı; ihtiyaçlarını sosyal yardımlar, gönüllü insanların verdikleri ya da
günlük işlerden elde ettikleri gelirle karşıladıkları sonucuna ulaşıldı.
Çoğunlukla 5 yıl ve daha fazla süredir sokakta yaşayan evsiz bireylerin sokak
yaşam tarzını kronikleştirdikleri, fiziksel ve ruhsal sağlık problemleri
yaşadıkları ve sokakta yaşamlarını sürdürmekle ilgili çeşitli stratejiler
geliştirdikleri görüldü. Genel olarak sokakta yaşamanın risklerinin farkında
oldukları ve uygun koşullar sağlandığında sokakta yaşamaktan vazgeçebilecekleri
anlaşıldı. 

Anahtar Kelimeler

Evsiz, sosyo-demografik özellikler, sokak yaşam deneyimi

Socio-demographic Characteristics of Homeless People and Their Experiences of Living on the Streets: Antalya Sample

Öz

Homelessness is an important
problem in our country as it is in the whole world because of the increase in
the number of people affected directly or indirectly by it and its structural
link with other social problems. The characteristics of homeless people should
be known and their living conditions should be understood in order to plan
social policies for them and for the service models to be provided to them.
Accordingly, this study aims to determine the sociodemographic characteristics
of homeless people and their experiences of living on the streets. The study
was designed at the general scanning model and it includes the homeless people
(n=50) who applied to the Social Services Unit of Antalya Training and Research
Hospital in 2017-2018 and volunteered to participate in the study. The data
were collected through a questionnaire containing 34 questions. At the end of
the study, it was found that the majority of the participant homeless people is
45-59 years old, single, and primary school graduate males. In addition, it was
understood that the homeless people who had lived mostly with their families
before starting to live on the streets had salaried employment and therefore
had been a part of the social life during this period of their lives. Besides,
it was discovered that the majority of them lives on the streets due to
financial reasons and doesn’t have a regular income and social security;
moreover, they cover their needs through social aids, the goods that volunteers
provide them, or the incomes that they receive from daily jobs. This lifestyle
of the homeless people who have lived on the streets for 5 years or more has
become chronic, they suffer from physical and psychological health problems,
and have developed several strategies for living on the streets. It is seen
that they are aware of the risks of living on the streets in general and can
stop living on the streets when the proper conditions are provided.

Anahtar Kelimeler

Homeless, sociodemographic characteristics, experiences of living on the streets

Kaynakça

• Akyıldız, Y. (2017). Dünyada ve Türkiye’de evsizlik sorunu ve çeşitli uygulamalar. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 67-91.
• Baptista, I. (2010). Women and Homelessness. In Busch-Geertsema, V., O’Sullivan, E., Pleace, N. and Quilgars, D. (Eds.) (2010). Reflections on Homelessness Research in Europe, 1990-2010: A Festschrift to Honour Bill Edgar and Joe Doherty (pp. 163-186), Brussels: FEANTSA.
• Binbay, T., Ulaş, H., Elbi, H., Alptekin, K. (2010). Türkiye’de psikoz epidemiyolojisi: Yaygınlık tahminleri ve başvuru oranları üzerine sistematik bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(1), 40-52.
• Christensen, R. C., Hodgkins, C. C., Garces, L., Estlund, K. L., Miller, M. D., Touchton, R. (2005). Homeless, mentally ill and addicted: The need for abuse and trauma services. Journal of Health Care for The Poor and Underserved, 16(4), 615-622.
• Cılga, İ. (2009). Sosyal dışlanmanın dinamiği, bilimin, mesleğin dışlanması ve öngörüler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 20 (2), 7-26.
• Crane, M., Warnes, A. M., Fu, R. (2006). Developing homelessness prevention practice: Combining research evidence and professional knowledge. Health and Social Care in the Community, 14 (2), 156–166.
• Demir, G. (2017). Yoksulluk sorunu bağlamında halk kütüphanelerinin rolünün sorgulanması: Kuramsal bir yaklaşım. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(3), 47-68.
• Doherty, J. (2001). Gendering homelessness. In Edgar, B. and Doherty, J. (Eds.), Women and Homelessness in Europe; Pathways, Services and Experiences (pp.9-20). Bristol: The Polity Press.
• Erbay, E., (2013), Evsizler, Sokakların Görünmeyen Yüzleri, Ankara: Sabev Yayınları.
• Fitzgerald, M. D., (1999). To live and to learn: Homeless youth, literacy, education and career. Halifax: Phoenix Youth Programs.
• Hagan, J. and McCarthy, B. (1998). Mean Streets: Youth crime and homelessness. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hecht, L., Coyle, B. (2001). Elderly homeless. American Behavioral Scientist. 45(1),66–79.
• Helvie, C.O. (1999). Homelessness in different countries. In Carl O. Helvie and Wilfried Kuntsmann (Eds.), Homelessness in the United States, Europa and Russia. A copmparative perspective. Greenwood publishing, USA.
• Herman, D. B., Susser, E. S., Struleninlg, E. L., Link, B. L. (1997). Adverse childhood experiences: Are they risk factors for adult homelessness? American Journal of Public Health, 1 (87), 2, 249-255.
• Hwang, S. W. (2001). Homelessness and health. Canadian Medical Association Journal, 164 (1), 229-233.
• Işıkhan, V. (1995) Evsizlere yönelik sosyal hizmet uygulamaları. Sosyal Hizmet Sempozyumu’95 30. Yılında Sosyal Hizmet ve Geleceğe Yöneliş, 22-24 Kasım, Ankara
• Işıkhan, V. (2002). Kentlerin Gölgesinde Yaşayan Evsizler. Ankara: Kardelen Ofset.
• İlhan, N. ve Ergün, A. (2010). Evsizler ve toplum sağlığı. Aile ve Toplum, 11(5), 20, 79-90.
• Jakub, M., Vágnerová, M., Csémy, L. (2011). Developmental and psychosocial characteristics of young adult homeless in Prague. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30,1888-1893.
• Kılıç, T. Y., Yeşilaras, M., Atilla, Ö. D., Toker, İ., Temizyürek, Z. (2015). Homeless patients in the emergency department. Journal of Academic Emercency Medeicine. 14(2), 70-74.
• Levitt, A. J., Culhane, D. P., DeGenova, J., O’Quinn, P., Bainbridge, J. (2009). Health and social characteristics of homeless adults in Manthattan who were chronically or not chronically. Psychiatric Services, 60(7), 978-983.
• Özdemir, U. (2010). Evsizlik ve Evsizlere Genel Bir Bakış. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(2), 77-88.
• Plumb, J. D. (2000). Homelessness: Reducing health disparities. Canadian Medical Association Journal ,163 (2), 172-173.
• Quilgar, D. and Pleace, N. (2010). Meeting the Needs of Households at Risk of Domestic Violence in England: The Role of Accommodation Housing-Related Support Services. London: Communities and Local Government.
• Ringwalt, C. L., Greene, J. M., Robertson, M., McPheeters, M. (1998). the prevalence of homelessness among adolescents in the United States. American Journal of Public Health, 88 (9), 1325-1329.
• Roos, L. E., Mota, N., Afifi, T. O., Katz, L. Y., Distasio, J., Sareen, J. (2013). Relationship between adverse childhood experiences and homelessness and the impactof axis I and II disorders. American Journal of Public Health, 103(2), 275-281.
• Salit S. A., Kuhn, E. M., Hartz A. J., Vu, J. M., Mosso A. L. (1998). Hospitalization costs associated with homelessness in New York City. N Engl J, 338:1734-1740
• Shinn, M., Weitzman, B.C., Stojanovic, D., Knickman, J.R., Jimenez, L., Duchon, L., James, S., Krantz, D.H. (1998). Predictors of homelessness among families in New York City: From Shelter Request to Housing Stability. American Journal of Public Health, 88 (11), 1651-1657.
• Susser, E., Moore, R., Link, B. (1993). Risk factors for homelessness. Epidemiologic Reviews, 15(2), 546-556.
• Türkcan, S. ve Türkcan, A. (1996). Psikiyatri ve Evsizlik: Bir gözden geçirme çalışması. Düşünen Adam, 9(4): 8-14.
• U.S. Conference of Mayors. (2005). A Status Report on Hunger and Homelessness in America's Cities: 2004. Available at www.usmayors.org.
• U.S. Conference of Mayors. (2018). A Status Report on Hunger and Homelessness in America's Cities: 2018. Available at https://endhomelessness.atavist.com/mayorsreport2016.
• U.S. Department of Housing and Urban Development. (2018). The 2018 Annual Homeless Assessment Report (AHAR) to Congress, Available at, https://www.hudexchange.info/resources/documents/2018-AHAR-Part-1.pdf.
• Yıldırım, N. ve Yıldırım, K. (2014). Homelessness within social change. Mediterranean Journal of Social Sciences. 5 (22), 418-432.
• Yılmaz, M. (2012). Küreselleşme ve kentsel yoksulluk: Sosyolojik bir perspektif. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(4), 257-287.
• Young, S. (Ed.) (2010). Gender perspectives on homelessness. Homelessness in Europe-The Magazine of FEANTSA. Spring, Brussels: FEANTSA.