ÜSTÜN YETENEKLİ ÖĞRENCİLER KENDİLERİNİ NE KADAR YARATICI BULUYOR?

Yıl 2018, ÜSTÜN-ÖZEL YETENEKLİLERİN EĞİTİMİ, 365 - 384, 07.11.2018

Yasemin Hacıoğlu Tuğba Türk

Öz

Bu çalışmanın amacı üstün yetenekli olarak tanımlanan öğrencilerin yaratıcılıklarına ilişkin algılarını ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu

Ankara’da bir BİLSEM’de öğrenim gören farklı sınıf seviyelerinde 121 öğrenci oluşturmaktadır. Karma yöntem araştırmasına göre yürütülen bu çalışmada nicel veriler “Ne Kadar Yaratıcısınız?” ölçeği ile toplanmıştır; istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Nitel veriler ise “Kendinizi yaratıcı buluyor musunuz? Neden?” sorusundan oluşan açık uçlu soru formu ile toplanmıştır ve içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular öğrencilerin sınıf düzeyine göre enlemsel olarak karşılaştırılmıştır. Nicel verilerin analizi sonucunda üstün yetenekli öğrencilerin kendilerini ortalamanın altında yaratıcı buldukları sonucu çıkmaktadır. Nitel veri sonuçlarına göre öğrenciler nicel veri sonuçların aksine kendilerini yaratıcı olarak ifade etmektedirler. Kendilerini yaratıcı olarak nitelendirmeyen 5. sınıf öğrencileri yaratıcı olmama durumlarını meraklı olmamakla, 6. ve 7.sınıf öğrencileri bir şey üretememekle veya bunu istememekle, 8.sınıf öğrencileri ise dini inanışları ile ilişkilendirerek açıklamışlardır. Araştırma sonucunda üstün yetenekli öğrencilerin yaratıcı olduklarının farkında oldukları ve kendilerini yaratıcı olarak ifade ettikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcılık, Üstün yeteneklilik, Bilim ve Sanat Merkezi

Kaynakça

• Akarsu, F. (2001). Üstün yetenekli çocuklar: aileleri ve sorunları. Ankara: Eduser.
• Akkan, E. (2010). Orta öğretimdeki üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordama gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Albert, R. (1980). Exceptionally gifted boys and their parents. Gifted Child Quarterly, 24, 174-179.
• Aslan, E. (2001). Torrance Yaratıcı Düşünce Testi’nin Türkçe Versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, s. 19-40.
• Ataman, A. (2004). Üstün zekâlı ve üstün özel yetenekli çocuklar. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili (Ed.), Birinci Türkiye üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı içinde (s.155-168). İstanbul: Çocuk Vakfı.
• Ayvaz, Ü. (2015). Yaratıcılık ve üstün zekâlılığın birleştirilmesi. Clark, B (Ed.). Üstün zekâlı olarak büyümek evde ve okulda çocukların potansiyellerini geliştirmek (F. Kaya & Ü. Ogurlu, Çev.) içinde (s. 123-152). Ankara: Nobel.
• Bapoğlu, S. S. (2010). Üstün ve normal çocukların yaratıcı ve eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Üstün Yetenekli Öğrenciler Kendilerini Ne Kadar Yaratıcı Buluyor? Millî Eğitim Sayı 1 Özel Sayı/2018 381
• Baykoç, N. (2012). Üstün ve özel yetenekli çocuklar ve eğitimleri. N.B. Dönmez (Ed.), Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim içinde (s.359-387), Ankara: Eğiten.
• Cevher, F. N. (2004). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 5-6 Yaş Çocukların Akademik Benlik Saygısı Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Chien, C. Y., & Hui, A. N. (2010). Creativity in early childhood education: Teachers’ perceptions in three Chinese societies. Thinking Skills and Creativity, 5(2), 49-60.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education. (6. Edition). London- Newyork: Routledge Taylor & Francis Group. Retrieved Mai 1, 2013 from Taylor & Francis e-Library, www.eBookstore.tandf.co.uk.
• Committee on Prospering in the Global Economy of the 21st Century (2007). Rising above the gathering storm: Energizing and employing America for a brighter economic future. Washington, D.C.: National Academies
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Cutts, N. E. & Moseley, N. (2001). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi (İ. Ersevim Çev.). İstanbul: Özgür. Çağlar, D. (2004). Üstün zekâlı çocukların özellikleri. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili (Ed.), Birinci Türkiye üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı içinde (s.111-126). İstanbul: Çocuk Vakfı.
• Çetingöz, D. (2002). Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenliği Öğrencilerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerinin Gelişiminin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Çoban, S. (1999). Yöneticilerin yaratıcılık düzeyleri ile liderlik tarzları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dawson, V.L., Dandrea, T., Affitino R.A. & Westby, E.L. (1999). Predicting creative behavior: A reexamination of the divergence between traditional and teacher defined concepts of creativity. Creative Research Journal, 12(1), 57-66.
• Dearing, R. (1997). The National Committee of Inquiry into Higher Education. Higher Education in the Learning Society (Norwich, HMSO).
• Englebright Fox, J., & Schirrmacher, R. (2014). Art and creative development for young children (N. Aral & G. Duman Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
• Ersoy, E. & Başer, N. (2009). İlköğretim 6. Sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme düzeyleri. Journal of International Social Research, 2(9), 128-137.
• Hacıoğlu, Y. (2017). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) eğitimi temelli etkinliklerin fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yasemin Hacıoğlu / Tuğba Türk 382 Millî Eğitim Sayı 1 Özel Sayı/2018
• Hu, W., (2002), A Scientific Creativity Test for Secondary School Students, International Journal of Science Education, Vol. 24, No.4. ISTE. (b.t.). The ISTE National Educational Technology Standards (NETS•S) and Performance Indicators for Students. 05.05.2018 tarihinde http://www.iste.org/standards/nets-forstudents sitesinden elde edilmiştir.
• Kanlı, E . (2017). Üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel yaratıcılık düzeyleri, cinsiyet ve bilimsel tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. İlköğretim Online, 16 (4), 1792-1802. DOI: 10.17051/ilkonline.2017.342992
• Kaplan, A. , Doruk, M. & Öztürk , M. (2017). Üstün yetenekli öğrencilerin problem çözmeye yö- nelik yansıtıcı düşünme becerilerinin incelenmesi: Gümüşhane Oörneği. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12( 23), 415-435.
• Karabey, B. (2010). İlköğretimdeki üstün yetenekli öğrencilerin yaratıcı problem çözmeye yönelik erişi düzeylerinin ve kritik düşünme becerilerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kırışoğlu, O. T. (2002). Sanatta eğitim, görmek öğrenmek yaratmak. Ankara: Pegem.
• Koçak, R. & İçmenoğlu, E. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (37), 73-85.
• Koenig, J. A. (2011). Assessing 21st Century skills: Summary of a workshop. Washington, DC: National Research Council. Lin, C., Hu, W., Adey, P., & Shen, J., (2003). The Influence of CASE on Scientific Creativity. Research in Science Education, 33: 143-162.
• Lubart, T. I. (1999). Creativity Across Cultures. In R. Sternber (Ed.) Handbook of creativity, (pp. 339- 345). Cambridge University.
• Lumsdaine, M., & Lumsdaine, E. (1995). Thinking preferences of engineering students: Implications for curriculum restructuring. Journal of Engineering Education, 84(2), 193-204.)
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2016). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi. https://orgm.meb. gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018a). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov. tr/ProgramDetay.aspx?PID=325
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018b). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/ ProgramDetay.aspx?PID=329
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis (2. Baskı). London: SAGE.
• Üstün Yetenekli Öğrenciler Kendilerini Ne Kadar Yaratıcı Buluyor? Millî Eğitim Sayı 1 Özel Sayı/2018 383
• National Science Board [NSB] (2007). National Action Plan for Addressing the Critical Needs of U.S. Science, Technology, Engineering, and Mathematics Education System. Retrieved from. https:// www.nsf.gov/pubs/2007/nsb07114/nsb07114.pdf
• Öncü, T. (2003). Torrance Yaratıcı Düşünme Testleri-Şekil Testi Aracılığıyla 12-14 Yaşları Arasındaki Çocukların Yaratıcılık Düzeylerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Karşılaştırılması. DTCF Dergisi, 43(1), 221-237.
• Özdemir, N. N. & Sak, U. (2013). Bilimsel yaratıcılıkta cinsiyet farklarının analizi, Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 3(2), 53-65. Özden, Y. (1999). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem.
• Partnership for 21st Century Skills-P21. (2009). P21 framework definitions. http://www.p21. org/storage/documents/P21_Framework_Definitions.pdf adresinden ulaşılmıştır.
• Phoenix Üniversitesi. (2011). Postsecondary education in the 21st century: Students & Institutions. http://cdn.theatlantic.com/static/front//docs/sponsored/phoenix/postsecondar y_education.pdf
• Ramirez, A. (2013). Cultivating, creativity and curiosity with STEM. ARCADE, 31(2). Retrieved from http://arcadenw.org/article/cultivating-creativity-and-curiosity-with-stem
• Raudsepp, E., (1979), “How Creative Are You?”. Personnel Journel, April, s. 218-220
• Rıza, E., T. (2000). Çocuklarda ve yetişkinlerde yaratıcılık nasıl uyarılır? Yaşadıkça Eğitim, 68, 5-12.
• Rıza, E. T. (2001). Creativity: A new area in educational technology. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (3) 133-146.
• Robinson, S. K. (2003). Yaratıcılık-Aklın sınırlarını aşmak (N. G. Koldaş Çev.). İstanbul: Kitap.
• Runco, M. A., & Jaeger, G. J. (2012). The standard definition of creativity. Creativity Research Journal, 24(1), 92-96.
• Savran, C. (1993). Sıfat Listesinin (Adjective Check List) Türkiye Koşullarına Uygun Dilsel Eşdeğerlik, Geçerlik, ve Norm çalışması ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi. M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. İstanbul.
• Sıdar, R. (2011). Bilim Sanat Merkezinde Okuyan Öğrencilerin Yaratıcılıklarının Problem Çözme Becerilerine Etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Sternberg, R. J. (1999). Intelligence. In Mark A. Runco, S. R. Pritzker (Eds.), Encyclopedia of creativity. Volume II, 81-88. Newyork: Academic.
• Sternberg, R. J., & Lubart, T. I. (1999). The concept of creativity: Prospects and paradigms. In R. Sternber (Ed.), Handbook of creativity (pp. 3-14). Cambridge University.
• Sun, İ. (2004). Yaratıcılıkta temel kavramlar. A. Öztürk (Ed.), Çocuklukta yaratıcılık ve drama içinde (s. 1-14). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Sungur. N. (1997). Yaratıcı düşünce. İstanbul: Evrim.
• Yasemin Hacıoğlu / Tuğba Türk 384 Millî Eğitim Sayı 1 Özel Sayı/2018
• Sylvan, P. (1997). Creativity innovation and problem solving some guidelines with linked historical examples, http: www.quantumbooks.com.
• Şahin, Ç. (2014). Gelişimsel Araştırma (Developmental Research). Mustafa METİN (Ed.) Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s.313-336, ISBN: 978-605-364- 687-7,) Ankara: Pegem.
• U.S. Chamber of Commerce (2011). The case for being bold: A new agenda for business in improving STEM education. Washington, D.C.: Author.
• Yıldırım, R. 1998. Yaratıcılık ve yenilik (3.Baskı). İstanbul: Sistem.
• Yildirim, A., & Simsek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seckin.
• Yılmaz, D. (2015). Üstün yetenekliler için psikolojik danışma ve rehberlik uygulamaları. Ankara: Nobel.