Türkiye’de İç Turizmin Gelişimi ve Mekânsal İstatistik Yöntemlerle Analizi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 1 - 18, 28.12.2017

İsmail Kervankıran Murat Çuhadar

Öz

Geçmiş
yıllarda ülke içerisinden gelen talepleri yeteri kadar önemsemeyen turizm
işletmelerinin çoğu, günümüzde iç turizmin önemini geç de olsa anlamış ve
yurtiçi turizm pazarından daha fazla pay alabilmek için farklı etkinlikler ve
girişimlerde bulunmaktadır. Türkiye’nin toplumsal yapısına katkısı olan ve dış
turizme zemin hazırlayan iç turizme yönelik akademik çalışmaların da yetersiz
olduğu görülmektedir. Özellikle Türkiye’de iç turizmin mekânsal analizine
yönelik herhangi bir çalışmanın bulunmaması, bu çalışmanın en önemli
motivasyonunu oluşturmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, Türkiye’deki iç
turizmin gelişim sürecini değerlendirdikten sonra, mekânsal istatistiksel
yöntemler yardımıyla iç turizm hareketliliğinin yönünü, dağılımını ve
değişimini analiz etmektir. Çalışmada, TÜİK ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın
işletme belgeli tesislerde konaklayan yerli turist sayılarının ilçelere göre
dağılım verileri kullanılmıştır. Öncelikle Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)
aracılığı ile 2000 ve 2015 yıllarına ait yerli turistlerin konaklama
sayılarının ilçelere göre mekânsal dağılımı haritalandırılmış daha sonra
mekânsal veri analizi tekniklerinden Ağırlıklı Ortalama Merkezi, Ağırlıklı Standart Sapma Elipsi, Moran’s I ve LISA kullanılarak iç
turizmin mekânsal ilişkileri ve kümelenmesi analiz edilmiştir. Sonuç olarak,
yerli turist talebinin dağılımında düşük derecede pozitif mekânsal
oto-korelasyonun olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, yapılan
planlamalara ve düzenlemelere rağmen, dış turizm kadar olmasa da Türkiye’de iç
turizmin mekânsal ve mevsimsel bağımlılıktan nasıl kurtulacağı önemli bir
tartışma konusudur.    

Anahtar Kelimeler

İç Turizm, Mekânsal Analiz, Türkiye

Kaynakça

• Anselin, L. (1995). Local İndicators of Spatial Association-LİSA, Geographical Analysis, C.27, s: 94. Anselin, L. (1988). Spatial Econometrics: Methods and Models, Kluwer Academic Publisher, s:7. Anselin, L., Gallo, J.L. & Jayet, H. (2008). Spatial Panel Econometrics, The Econometrics of Panel Data (Chapter:19), Springer Berlin Heidelberg, s:625-660. Arıkan, R. (1994). Türkiye’de ailelerin Turizme Katılımları ve Turizm Harcamaları, Turizm Yıllığı 1994, Ankara. Avcıkurt, C. & Erdem, B. (2006). Turizmde Bölgesel Tanıtma Faaliyetlerinin İç Turizmi Geliştirmedeki Rolü: Eğirdir Yöresine İlişkin Bir Model Önerisi. II. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, Eğirdir/Isparta. Aymankuy, Y. & Sarıoğlan, M. (2006). Türk İç Turizmi İçin Önemli Bir Etken Olarak II. Konutlar ve Altınoluk Yöresinde Bir Araştırma. II. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, Eğirdir/Isparta. Bahar, O. & Kozak, M. (2014). Turizm Ekonomisi, (6. Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara. Bailey, T.C. & Gatrell, A.C. (1995). Interactive Spatial Data Analysis, Harlow, UK:Addison Wesley Longman. Batman, O. & Çınar, S. (2005). Türkiye’de İç Turizm Açısından İnanç Turizmi, Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi, 7-9 Haziran 2005. Birkan, T. (2014). Refik Halit’in kılavuzluğuyla 1940’lar ve 1950’ler Türkiye’sinde Sayfiye Hayatı, içinde: Sayfiye: Hafiflik Hayali editör: Tanıl Bora, İletişim Yayınları, İstanbul. Boniface, B.G. & Cooper, C.P. (1991). The Geography of Travel and Tourism, Butterworth-Heinemann, Oxford. Bora, A. & Bora, T. (2014). Sunuş: Sayfiyedeki gibi Serazat, içinde: Sayfiye: Hafiflik Hayali editör: Tanıl Bora, İletişim Yayınları, İstanbul. Cai, L. A., Hu, B. & Feng, R. (2001). Domestic Tourism Demand in China’s Urban Centres: Empirical Analyses and Marketing Implications, Journal of Vacation Marketing, 8, 1, 64-74. Çubukçu, K.M. (2015). Planlamada ve Coğrafyada Temel İstatistik ve Mekânsal İstatistik. Ankara: Nobel Yayıncılık. Darmofal, D. (2006). Spatial Econometrics and Political Science, In: Annual Meeting of Southern Political Science Association, Atlanta, GA, January:2006. Durgunay, D. (1998). Türkiye’de İç Turizm, 2. Bilkent Turizm Formu '97, 61-62. Erdoğan, H. (1995). Ekonomik, Sosyal, Çevresel Yönleriyle Uluslararası Turizm, Ankara: Uludağ Üniversitesi. Erdoğan, S., Demirel, R. &Tiryakioğlu, İ. (2009). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Neonatal Tetanozun Dağılımının Belirlenmesinde Kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, V:8, N:1, p:59-68. Erol, F. (1998). Türkiye’de 1998 Yılı İç Ve Dış Turizm Talebinin Gelişimi, Özellikleri, Sorunları. 3. Bilkent Turizm Forumu, Ankara 1998. Ertin, G., Gözenç, S & Gümüş, E. (1998). Türkiye Coğrafyası (Türkiye’de Turizm), Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi İlköğretim Öğretmenliği Lisans Tamamlama Programı. Anadolu Ün.Yay No: 1069, Açık Öğretim Fak.Yay.No:594, Eskişehir. 1998. Frexedas, O.V. & Vaya, E. (2005). Financial Contagion Between Economies: An Exploratory Spatial Analysis, Estudios de Economia Aplicada, C.23, No:1, s: 154. Gaile, G.L. ve Willmott, C.J. (1984). Spatial Statistic and Models, Boston: Reidel. Gartner, W. C. (1996). Tourism Development: Principle, Processes and Policies, John Wiley&Sons, inc. Gumprecht, D. (2007). Spatial Method in Econometrics, Doktora Tezi, WU Vienna University of Economics and Business, s: 10. Güzel, Ö. (2011). Türkiye’de İç Turizm Pazarı Analizi Ve Pazarı Canlandırmaya Yönelik Alternatif Turizm Olanakları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:8, Sayı: 16. Hudson, S. & Ritchie, B. (2002). Understanding The Domestic Market Using Cluster Analysis: A Case Study of The Marketing Efforts Of Travel Alberta, Journal of Vacation Marketing, 8 (June), 3, 263-276. Jafari, J. (1986). On Domestic Tourism, Annals of Tourism Research, 13(3), ss.491-496. Kayar, Ç.H. & Kozak, N. (2006). Turizmde Pazar Bölümlendirme: İç Turizm Pazarına Yönelik Bir Uygulama. II. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, Eğirdir/Isparta. Kaygalak, İ. & Reid, N. (2016). The Geographical Evolution of Manufacturing and İndustrial Policies in Turkey, Applied Geography, 70. s: 37-48. Kervankıran, İ., (2011). Afyonkarahisar İlinin Başlıca Doğal, Tarihi ve Kültürel Kaynaklarının Sürdürülebilir Turizm Açısından Değerlendirilmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Afyon. Kervankıran, İ. (2015). Turizmde Mekânsal Veri Analizi Tekniklerinin Kullanımı: Türkiye’de İlçelere Göre Konaklama Örneği. Journal of World of Turks, Vol:7, No:2. ss:217-241. Kervankıran, İ. ve Çuhadar, M. (2016). Türkiye’de Yabancı Turist Dağılımının Mekânsal Kümelenme Analizi. Journal of Recreation and Tourism Research, ss: 53-64. Kervankiran, İ., Temurçin, K. & Yakar, M., (2016), The Development of Museology in Turkey, a Spatial Analysis of Museums and their Contribution to Tourism in Turkey, Almatourism-Journal of Tourism, Culture and Territorial Development, 7(13), 1-22. Kervankıran, İ. & Aktürk, M. (2017). Türkiye’deki Konaklama İstatistiklerinin İllere Göre Mekânsal Analizi, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 36, s: 83-96. Kıray, M. (1964). Yedi Yerleşme Noktasında Turizmle İlgili Sosyal Yapı Analizi, Turizm ve tanıtma Bakanlığı, Yayın No:2, Ankara. Koç, E. (2003). An Analysis of Consumer Behaviour in The Turkish Domestic Tourism Market, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (1). Kozak, M. (1994). Türkiye’de İç Turizm Hareketleri ve Geliştirilmesi İçin Çözüm Önerileri, Turizm Yıllığı 94 (Haziran), 211-218. Kozak, N., Kozak, M.A. & Kozak, M. (2006). Genel Turizm İlkeler-Kavramlar, (6. Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara. Kuşluvan, Z. (2002), Türkiye’de İç Turizm Talebinin Analizi, Journal of Travel and Tourism Research, Cilt 2, No: 1-2. Kuşluvan, Z. & Eren, D. (2009). Türkiye’de İç Turizm Talebinin Yapısı ve Gelişimi, içinde; Türk Turizm Tarihi, Editörler: Şenol Çavuş, Zehra Ege ve O.Eralp Çolakoğlu, Detay Yayıncılık, Ankara. Küçükaltan, G.Y. (2002). Türkiye’de İç Turizme Katılmada Yaygın Turizm Eğitiminin Rolü: Fransa İle Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım, Turizm Eğitimi Konferans/Workshop, Ankara, 11-13 Aralık 2002. Lanquar, R. (1991). Turizm-Seyahat Sosyolojisi, (Çeviri: Gülser Öztunalı Kayır), İletişim Yayınları, İstanbul. Mathıeson, A. & Wall, G. (1982). Tourism: Economic, Physical and Social Impacts, London: Longman. Olgaç, S. & Kozak, N. (2006). Türkiye’de İç Turizm Hareketlerinin Arz Kaynakları İle İlişkisinin Analizi ve İller Bazında Sınıflandırılması Üzerine Bir Çalışma. II. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, Eğirdir/Isparta. Öter, Z. (2001). İç Turizmin Geliştirilmesinde Teşvik Seyahatlerinin Önemi. DEÜ SBE Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Danışman: Alp Timur. Öter, Z. (2006). Avrupa Ülkelerinde İç Turizme Katılımın Desteklenmesi: Fransa Örneği. II. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu, Eğirdir/Isparta. Özdemir, P. (1999), Türkiye’de İç Turizm, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Yıl: 1999, Cilt: 14. Sayı: 2, 159-168. Özgüç, N. (1994). Beşerî Coğrafya’da Veri Toplama ve Değerlendirme Yöntemleri. İstanbul Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 3849, İstanbul. Özgür, M. & Aydın, O. (2011). Türkiye’de Evlilik Göçünün Mekânsal Veri Analizi Teknikleriyle Değerlendirilmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi. CBD 9 (1), 29-40. Öztürk, Y. & Yazıcıoğlu, İ. (2002). Türkiye’de Üniversite Gençliğinin Turizme Yöneltilmesi Üzerine Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 13(2), 162-171. Pfeiffer, D. U., Robinson, T. P., Stevenson, M., Stevens, K. B., Rogers, D. J. & Clements, A. C. A. (2008). Spatial Analysis in Epidemiology. New York: Oxford University Press. Ripley, B.D. (2004). Spatial Statistic, New York: John Wiley Sons. Rogerson, A. P. (2001), Statistical Methods For Geography, London; Sage Pablications, United Kingdom. Sandal, E. K., Karabulut, M. & Gürbüz, M. (2003). Türkiye’nin Ağırlıklı Nüfus Merkezleri. Coğrafi Bilimler Dergisi, 1, 2, 13-24. Seckelmann, A. (2002). Domestic Tourism A Chance For Regional Development in Turkey, Tourism Management, Volume 23, Issue 1, February 2002. Silahşör, Ö. (2011). Türkiye’nin Tanıtımında İç Turizme Önem Verilmesi: Yurtdışı Örneklerinin Analizi. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü. Siyahhan, M. (1999). 1999 Yılında Türk Turizmine Yönelik İç ve Dış Talebin Gelişimi, Sorunları ve Pazarlama Çalışmalarına İlişkin Değerlendirmeler, Yorumlar ve Öneriler, 4. Bilkent Turizm Forumu. Ankara, 1999. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023, Ankara. Tanrıverdi, H. & Oktay, K. (2002). Turizmde Tüketici Sorunları ve Tüketici Haklarının Korunması Üzerine Bir Araştırma, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9(2): 123-134. Tatlı, S. (2016). Mekansal Ekonometrik Modeller ve Türkiye’de İç Göçün Belirleyicilerinin Analizi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. Tellioğlu, S. & Tekin, M. (2016). Türkiye’de İç Turizm Hareketlerinin İncelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 32. Tobler, W. (1979). Cellular Geography, içinde S. Gale ve G. Olssohn, editör., Philosophy in Geography, Dordrecht: Reidel, s: 379–386. Turner, L.W. & Reisinger, Y. (2001). Shopping Satisfaction For Domestic Tourist, Journal of Retailing and Service, Volume 8, lssue 1. Yakar, M. (2011). Nüfus Dağılımının Mekânsal Analizi: Afyonkarahisar İli Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt:4, Sayı:19. Yılmaz, A. (2012). Türkiye’de İç Turizmin Canlandırılması ve Pazarlanmasına Yönelik Çalışmalar: Ankara Şehir Markası İçin Bir Model Örneği. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü http//www.kultur.gov.tr. Erişim Tarihi: 24.05.2017. http//www.tuik.gov.tr. Erişim Tarihi: 06.04.2017.