Antik Dönem İskenderiye Okulunun Kurumsal Bileşenleri

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 143 - 156, 30.04.2024

Nesim Aytepe

https://doi.org/10.18506/anemon.1419369

Öz

M.Ö. 332’de Büyük İskender tarafından alınan İskenderiye, zamanla kültür, bilim, ticaret ve eğitim alanlarında önemli bir merkez haline gelmiştir. Şehrin bu kültürel ve akademik gelişiminde, İskenderiye’ye özgü kurumların kurulması kritik bir rol oynamıştır. Bu kurumlar arasında öne çıkan İskenderiye Okulu, şehrin bilimsel ve kültürel dinamizminin bir simgesi olmuştur. Bu çalışma, antik dönemin en önemli eğitim ve bilgi merkezlerinden biri olan İskenderiye Okulunun kurumsal yapısını ve bu yapının temelini oluşturan üç ana bileşen -müze, kütüphane ve Serapeum- üzerinde durmaktadır. İskenderiye Okulu, bilgi, kültür ve dini inançların bir arada gelişip etkileşime girdiği bir platform olarak antik dünyada müstesna bir konuma sahip olmuştur. Bu üçlü yapının terkibinden oluşan İskenderiye Okulu, İskenderiye’nin antik dünyada bilim, kültür ve dini inançların merkezi olarak nasıl bir statü kazandığını göstermektedir. Antik çağdaki entelektüel yaşamın çeşitliliği ve zenginliğini yansıtan bu üçlü yapının, modern bilim ve kültürel çalışmalar için de bir temel oluşturduğu düşünülmektedir. Okulun kurumsal bileşenlerini bilmek, İskenderiye şehrinde varlığını sürdüren Yahudi, Hıristiyan, Gnostik, Neo-Platoncu gibi inanç ve felsefi toplulukların okullaşma süreçleri hakkında bilgi sahibi olmamıza imkân tanımaktadır. Araştırmamız, tarihin bir döneminde ortaya çıkan, gelişim gösterdikten sonra etkisini kaybeden bir kurum ve bu kurumun bileşenlerinin analizine yöneliktir. Bu durum, araştırmanın doğası gereği betimleyici (desktriptif) bir yaklaşımın benimsenmesini zorunlu kılar.

Anahtar Kelimeler

İskenderiye Okulu, Tanrılaştırma, Hıristiyanlık, teslis, insan

Deification and Area of Influence in the Alexandria School

Öz

“Deification” is a practice in which historical figures, rulers or emperors, are elevated to a divine or semi-divine status. This practice was especially common in civilizations such as Ancient Rome and Egypt and involved religious respect and worship of these figures. Today, the term “deification” is sometimes used figuratively to mean that a person has been exalted to excess. In the Alexandria Christian School, which is the subject of our study, deification was expressed with the terms “divinization”, “deification” or “theosis”. In this context, deification is considered in the sense that man has been elevated to the level of God or has participated in the divine life. The essence of this concept lies in the belief that human nature must be elevated to divine nature through Jesus Christ and thus renewed. This idea is based on the idea that human nature has deteriorated over time and needs transformation. In Christianity, this teaching has been accepted as a theological approach that emphasizes the importance of believers living a holy life. Deification, as both a historical and religious concept, has had an important place in the beliefs and practices of people and societies. In this study, we will comprehensively discuss the Alexandrian School’s understanding of deification, the origins of this understanding, its theological foundations and its effects on Christian theology. We will also focus on the ways in which deification has been interpreted within Christianity, its role in theological debates, and its long-term effects on the Christian faith. This evaluation is important to understand the historical development of the concept of deification on Christian thought and practices and to reveal the echoes of this concept today.

Anahtar Kelimeler

Deification, Alexandria School, Trinity, Christinaty

Kaynakça

• Abbadi, M., Fathallah, O., & Serageldin, İ. (Ed.). (2008). What Happened to the Ancient Library of Alexandria. 213-217.
• Apak, A. (2003). İskenderiye Kütüphanesi’nin Akıbeti Üzerine Değerlendirmeler. İslami Araştırmalar Dergisi, 16(1), 176-183.
• Arkhe. (2023, Ocak 9). Serapis Kültü. https://www.arkhedergisi.com.tr/serapis-kultu
• Aykıt, D. A. (2011). Hıristiyanlığın Öncüsü Olarak İskenderiyeli Philo (1. baskı). Kitabevi.
• Aykıt, D. A. (2012). Helenistik Yahudilik ve Septuagint (LXX) Algısı. Helenistik Yahudilik ve Septuagint (LXX) Algısı, 167-185.
• Bağdadî, A. (1998). El-İfâde Ve’l-İʿtibâr Fi’l-Umûri’l-Müşâhede Ve Ḥavâdisi’lmuʿâyene Bi-Arzı Mısr. Hey’etü’l-Mısriyye el-Amme li’l-Kitab.
• Bonnard, A. (2004). Antik Yunan Uygarlığı (K. KurtGözü, Çev.). Evrensel Basım Yayınları.
• Can, Ş. (2009). Klasik Yunan Mitolojisi. : Ötüken Neşriyat.
• Canfora, L. (1990). The Vanished Library: A Wonder of the Ancient World (M. Ryle, Çev.). Univ. Of California Press.
• Chica, C. (2016). Alexandria: History and Culture. Contributions To Science, 12, 129-140. https://doi.org/10.2436/20.7010.01.253
• Delia, D. (1996). All Army Boots and Uniforms? Ethnicity in Ptolemaic Egypt. İçinde Alexandria and Alexandrianism, at a Symposium Organize (ss. 41-55). Getty Publications.
• Droysen, J. G. (2007). Büyük İskender Tarihi (B. S. Baykal, Çev.). Dharma Yayınları.
• Drummond, J. (1888). Philo Judaeus the Jewish-Alexandrian Philosophy in Its Development and Completion (C. 1). Wıllıams And Norgate Company.
• Eduard, Z. (1931). Outlines of the History of Greek Philosophy (W. Nestle, Ed.; R. L. Palmer, Çev.). digitallibraryindia; JaiGyan.
• Ellens, J. H. (1993). The Ancient Library of Alexandria and Early Christian Theological Development. Institute for Antiquity and Christianity.
• Emperyalizm ne demek TDK Sözlük Anlamı. (t.y.). Geliş tarihi 07 Nisan 2024, gönderen https://sozluk.gov.tr/?kelime=emperyalizm
• Ferguson, E. (1993). Backgrounds of Early Christianity. United States of America.
• Fogarty, M. E. (2004). Egyptian Christianity: An Historical Examination of the Belief Systems Prevalent in Alexandria C.100 B.c.e. - 400 C.e. And Their Role in the Shaping of Early Christianity. University of Stellenbosch.
• Forster, E. M. (2018). Alexandria: A History and a Guide. University of North Carolina.
• Freeman, C., & Angı, S. K. (2003). Mısır, Yunan Ve Roma: Antik Akdeniz Uygarlıkları = Egypt, Greece, and Rome: Civilizations of the Ancient Mediterranean. Dost Kitabevi Yayınları.
• Gökberk, M. (1985). Felsefe Tarihi. Remzi Kitabevi.
• Guest, R. (1964). İskenderiye. İçinde İslam Ansiklopedisi (C. 2). Milli Eğitim Basım evi.
• Güngör, Ö., Günay, D. A., Turan, E. S., & ALP, Ö. (2022). İskenderiye Kütüphanesinin Tarihi Serüveni ve Akıbeti. Takvim-i Vekayi, 10(1), 103-124.
• Hägg, H. F. (2006). Clement of Alexandria and the Beginnings of Christian Apophaticism. Oxford University Press.
• Hogarte, D. G. (1910). Alexandria. İçinde The Encyclopaedia Britannice (C. 1). The Encyclopaedia Britannice Press.
• Institut de France—Accueil. (t.y.). Institut de France. Geliş tarihi 07 Nisan 2024, gönderen https://www.institutdefrance.fr/ Kahil, L. (1996). Cults in Hellenistic Alexandria. İçinde Alexandria and Alexandrianism, at a Symposium Organize (ss. 75-85). Getty Publications.
• MacLeod, R. (2006). İskenderiye Kütüphanesi: Antik Dünya’nın Öğrenim Merkezi (E. Büke, Çev.). Dost Kitabevi.
• Makrîzî, T. E.-A. A. b. A. (t.y.). Kitabü’l-Mevâiz ve’l-İʿtibâr Bi-Zikri’l-Hıtati veʾl-Âsâr (C. 1). Mektebetü’l-Musennâ.
• Masri, I. H. (1978). The Story of the Copts: The True Story of Christianity in Egypt. St. Anthony Coptic Orthodox Monastery.
• Matter, J. (1820). Essaı Hıstorıque Sur L’école D’alexandrıe,: C. Tome Premier. Columbia University Libraries.
• Matter, M. (1840). Hıstoıre De L’école D’alexandrıe Comparée AuxPrıncıpales Écoles Contemporaınes (2. Edition). Libraire De L’universite De France.
• Molen, J. M. V. D. (2019). Templi Ptolemaei; A Look at the Purpose of Alexandria’s Serapeum. Unıversıty Of Gronıngen.
• OíLeary, D. L. (1949). How Greek Science Passed to the Arabs. Assyrian International News Agency.
• Oliver, W. H. (2018). Influence of the Catechetical School of Alexandria on the Growth and Development of Christianity in Africa [Thesis]. Universıty of South Africa.
• Parsons, E. A. (1952). The Alexandrian Library, Glory of the Hellenic World;: Its Rise, Antiquities, and Destruction. American Elsevier Pub. Co.
• Quattrocelli, L. (2012). Library of Alexandria. Içinde The Encyclopedia of Ancient History. John Wiley & Sons, Ltd.
• Rajak, T. (Ed.). (2007). Jewish Perspectives on Hellenistic Rulers. University of California Press.
• Rajak, T. (2009). Translation and Survival: The Greek Bible of the Ancient Jewish Diaspora. Oxford University Press.
• Russell, N. (Ed.). (2011). Deification, the Cambridge Dictionary of Christian Theology. Cambridge University Press. Sinanoğlu, M. (2013). Yahyâ en-Nahvî (C. 43). TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Solomon, A. (1904). History of Egypt From 330 B.C. to the Present Time. Cornell University Library.
• Stanger, F. B. (1956). "Catechetical Schools in the Early Christian Centuries. The Asbury Seminarian, 1(10).
• Strabo. (1997). The Geography of Strabo.: Books 1, 2 (Repr). Heinemann.
• Strabo. (2006). The Geography of Strabo: Volumes. 8: (H. L. Jones, Çev.; Reprinted). Harvard Univ. Press [u.a.].
• The Letter of Aristeas (H. S. J. Thackeray, Çev.). (2016). Wentworth Press.
• Thomas, C. G. (2007). Alexander the Great in His World. BLACKWELL Pub.
• Vorlander, K. (2017). Felsefe Tarihi (M. İzzet, Çev.; C. 1). İz Yayın.
• Watts, E. J. (2008). City and School in Late Antique Athens and Alexandria. University of California Press.
• Yörükan, T. (2000). Yunan Mitolojisinde Aşk. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Zeydan, C. (2020). İslam Uygarlıkları Tarihi 1.Cilt (N. Gök, Çev.). İletişim Yayınları.