“VAZGEÇMEK MÜMKÜN MÜ?”: KUŞAKLARIN DİJİTAL DETOKS DENEYİMLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ
Yıl 2020,
Sayı: 20, 5 - 28, 23.12.2020
Tuğçe Esin Pınarbaşı
,
Fatma Kübra Astam
Öz
İnternetin yaygınlaşması ve sosyal medya uygulamalarının çeşitlenmesine paralel olarak kullanıcı sayıları da her geçen gün artmaktadır. Bu durum, olumlu ve olumsuz bir takım sonuçları beraberinde getirmektedir. Bu noktada, hayatın her alanında kullanılan internetin olumsuz etkilerinden kaçınmak için dijital detoks gerçekleştirilebilir. Çalışmada, “İnternet ve sosyal medya olmadan günler nasıl geçirilir?” sorusunun cevabı fenomenolojik bir araştırma yürütülerek aranmış, internet/teknoloji bağımlılığı ve dijital hastalıklar çerçevesinde dijital detoks kavramına odaklanılmıştır. Araştırmada; X, Y ve Z kuşaklarından 4 katılımcı (2 kadın 2 erkek) olmak üzere toplamda 12 gönüllü katılımcının üç gün boyunca dijital detoks yapmaları sağlanmıştır. Katılımcılar ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş, veriler betimleyici analiz yöntemi ile kategorileştirilerek incelenmiştir. Katılımcıların detoks süresince gerçekleştirdikleri eylemlerin ve dijital bağımlılığa dair
değerlendirmelerinin farklılaştığı gözlenmiştir. Katılımcıların, görüşleri doğrultusunda gündelik hayatın ve iş yaşamının dijitalleşmesiyle birlikte internetin her alanda zorunlu olarak kullanımı gerektirdiği ancak sosyal medyanın ise daha çok merak duygusunu karşılamak için tercih edildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Kaynakça
- ADNAN, Müge ve GEZGİN, Deniz Mertkan (2016). "Modern Çağın Yeni Fobisi:
Üniversite Öğrencileri Arasında Nomofobi Prelalansı", Ankara Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. C. 49, No: 1, 141-158.
- AFDAL, Afdal, ALİZAMAR, Alimazar, IFDİL, Ifdil, ARDİ, Zadrian, SUKMAWATİ,
Indah, ZİKRA, Zikra, vd. (2019). "An analysis of phubbing behaviour:
Preliminary research from counseling perspective", In International Conference
on Educational Sciences and Teacher Profession (ICETeP 2018), Atlantis Press,
270-273.
- AĞAOĞLU, Onur (2019) "Çağın En Tehlikeli Hastalıklarından Netlosfobi ve Etkileri"
(Çevrimiçi) https://yetenekvegitim.com/cagin-en-tehlikeli-hastaliklarindannetlesfobi-ve-etkileri/. (Erişim Tarihi: 10.03.2020).
- AKSU UYLAŞ, Zeyneb ve IŞIKLI, Şevki (2010). Teknolojik Zehirlenme, Semptomları ve
Teknolojik Düzen. Uluslararası Bilişim, Teknoloji ve Felsefe Dergisi. C. 2, No: 2,
56-87.
- AZİZ, Aysel (2008). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri, Ankara: Nobel
Yayın Dağıtım.
- BALCI, Şükrü ve TİRYAKİ, Salih (2014). “Facebook Addiction among High School
Students in Turkey”. IISES Vienna 10th Internaional Academic Conferances,
Vienna: International Instıtute of Social and Economic Sciences, 119-133.
- BERKUP BAYSAL, Sezin (2014). “Working with generations X and Y ın generation Z
Period: Management of different generations ın business life.” Mediterranean
Journal of Social Sciences. C. 5, No: 19, 218-229.
- BERKUP BAYSAL, Sezin (2015). Sosyal Ağlarda Bireysel Mahremiyet Paylaşımı: X ve Y
Kuşakları Arasında Karşılaştırmalı Bir Analiz. (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- BRAGAZZI, Nicola Luiqui ve DEL PUENTE, Giovanni (2014). "A proposal for including
nomophobia in the new DSM-V". Psychology research and behavior
management. C. 7, 155-160.
- CRESWELL, John W. (2007). Qualıtatıve Inquıry& Research Design Choosing Among
Five Approaches, 2nd Press. SAGE Publications.
- DIXIT, Sanjay, SHUKLA, Harish, BHAGWAT, AK., BINDAL, Arpita, GOYAL,
Abhilasha, ZAİHİ, Alia K., vd., (2010). "A Study to Evaluate Mobile Phone
Dependence Among Students of a Medical College and Associated Hospital of
Central India", Indian Journal Community Medicine, 339-341.
- DOSSEY, Larry (2014). "FOMO, digital dementia, and our dangerous experiment",
Explore: The Journal of Science & Healing, C. 2, No: 10, 69-73.
- EGGER, Oliver ve RAUTERBERG, Matthias (1996). "Internet Behaviour and Addiction",
Work & Organisational Psychology Unit (IfAP) , Swiss Federal Institute of
Technology (ETH), 1-173.
- EMEK, Mehmet (2014). Digital Detox For The Holidays: Are We Addicted?(Çevrimiçi)
https://openaccess.dogus.edu.tr/xmlui/handle/11376/1059#sthash.NU9m3HfQ.dp
b. (Erişim Tarihi: 20.07.2019).
- EREREN, Sema (2015). Dijital Detoks İçin 12 Durak. Habertürk
https://www.haberturk.com/yasam/haber/1067656-dijital-detoks-icin-12-durak.
(Erişim Tarihi: 20.07. 2019).
- GERAY, Haluk (2017). İletişim Alanından Örneklerle Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve
Nitel Yöntemlere Giriş, Ankara: Ütopya Yayınları.
- GOLDBERG, Ivan (1996). Goldberg's Message (Çevrimiçi) John Suler's The Psychology
of Cyberspace: http://users.rider.edu/~suler/psycyber/supportgp.html. (Erişim
Tarihi:20.04.2020).
- GRIFFITHS, Mark (1997). "Psychology of Computer Use: XLIII. Some Comments on
‘Addictive Use of the Internet’ by Young", Psychological Reports, 81-82.
- GÜNEY, Büşra (2017). "Dijital Bağımlılığın Dijital Kültüre Dönüşmesi: Netlessfobi",
Yeni Medya Elektronik Dergi, 207-213.
- https://www.meetingstoday.com/newsevents/industrynews/industrynewsdetails/articleid/28
933/title/hotel-chain-launches-digital-detox-program. (Erişim Tarihi: 15. 07.
2019).
- https://www.yesilay.org.tr/tr/bagimlilik/teknoloji-bagimliligi. (Erişim Tarihi: 20. 03.
2020).
- https://nezamannereye.com/unplugged-music-festival-hakkinda-bilinmesi-gerekenler/.
(Erişim Tarihi: 16. 04. 2020).
- http://bilmiyorsan.com/biber-ogutucu-pepper-hacker-evinizdeki-teknolojiyi-hackliyor/.
(Erişim Tarihi: 20. 07. 2019).
- https://www.digitaldetox.com/our-story. (Erişim Tarihi: 13. 07. 2019).
- https://www.lexico.com/definition/digital_detox. (Erişim Tarihi: 05. 02. 2020).
- https://wearesocial.com/digital-2020. (Erişim Tarihi: 02. 04. 2020).
- https://www.turizmaktuel.com/haber/luks-turizmde-dijital-detoks-donemi. (Erişim Tarihi 3
Nisan 2020).
- https://www.securenvoy.com/en-gb/blog/66-population-suffer-nomophobia-fear-beingwithout-their-phone. (Erişim Tarihi: 08. 04. 2020).
- KARADAĞ, Engin, TOSUNTAŞ, Şule Betül, ERZEN, Evren, DURU, Pınar, BOSTAN,
Nalan, MIZRAK-ŞAHİN, Berrak, vd. (2016). "Sanal dünyanın kronolojik
bağımlılığı: Sosyotelizm (Phubbing)" Addicta: The Turkısh Journal On
Addıctıons, C. 3, No: 2, 223-269.
- LERCHER, Piero, CANNA-MICHAELIDOU, Stella, PROKAKIS, K., STAVROU, A.,
CARLO, G., ve MOSGOELLER, W. (2019). "What can we do about
Smartphone-addiction – or the dream of a wireless - free digital detoks Island?"
16th International Conference on Environmental Science and Technology
Rhodes, 4-7.
- LEVICKAITE, Rasa (2010). "Generations X,Y,Z: How Social Networks Form The
Concept Of The World Without Borders(The Case Of Lıthuanıa)." LIMES,C. 3,
No: 2, 170-175.
- MIHAILIDIS, Paul (2014). "The civic-social media disconnect: exploring perceptions of
social media for engagement in the daily life of college students" Information,
Communication & Society, C.17, No:9, 1059-1071.
- ÖZTÜRK, Umut Can (2015). "Bağlantıda Kalmak ya da Kalmamak İşte Tüm Korku Bu:
İnternetsiz Kalma Korkusu ve Örgütsel Yansımaları", Uluslararası Sosyal
Araştırmalar Dergisi, 629-638.
- PATHAK, Narendra Kumar (2016). "Digital Detoks in India", International Journal of
Research in Humanities & Soc., C.4, No:8, 60-66.
- POLAT, Reyhan (2017). "Dijital Hastalık Olarak Nomofobi", Yeni Medya Elektronik
Dergi, 164-172.
- PRZYBYLSKI, Andre K., MURAYAMA, Kou, DEHAAN, Cody R., GLADWELL,
Valeria (2013). "Motivational, emotional and behavioral correlates of fear of
missing out", Computers in Human Behavior, 1841-1848.
- SCHMUCK, Desiree (2020). “Does digital detox work? Exploring the role of digital detox
applications for problematic smartphone use and well-being of young adults using
multigroup analysis”, Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 526-
532.
- SYVERTSEN, Trine ve ENLI, Gunn (2019). "Digital Detoks: Media Resistance And The
Promise Of Authenticity", Convergence: The International Journal of Research
into New Media Technologies, 1-15.
- WHITE, Theresa Renee (2013). "Digital social media detoks (DSMD): Responding to a
culture of interconnectivity" Social media and the new academic
environment:Pedagogical challenges, (Der. B. Patrut, M. Patrut, & C. Cmeciu
Hershey). PA: IGI Global. 414-430.
- WILCOCKSON, Thomas, OSBORNE, Ashley, ELLIS, David (2019). "Digital Detoks:
The Effect of Smartphone Withdrawal on Mood, Anxiety, and Craving",
Addictive Behavıors, C: 99, 1-4.
- YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma
Yöntemleri (6. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- YOUNG, Kimberly S. (1996). “Internet addiction: The emergence of a new clinical
disorder”, CyberPsychology & Behavior, 1(3), 237–244.