Türkiye’de Mühendislik Eğitimi Veren Yükseköğretim Kurumlarında Kalite Süreçlerinin Analizi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 3, 237 - 248, 31.12.2023

Orhan Engin Fevziyenur Uluağaç Sabiha Dilan Çağlı Simge Karaman

https://doi.org/10.46578/humder.1351705

Öz

Yükseköğretime olan talep, günden güne artmakta ve çalışma yaşamında yer alan bireyler, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de tekrar yükseköğretim süreçlerine dahil olmakta ve beklentileri artmaktadır. Türkiye’de, yükseköğretimde kalite ile ilgili ilk çalışmalar, mühendislik eğitimi veren kurumlarda başlamıştır. Bu araştırmada, öncelikli olarak yükseköğretim kurumlarında kalite iyileştirme ile ilgili son yıllarda literatürde yapılan çalışmalar incelenmiştir. Daha sonra, Türkiye’de mühendislik eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında, kalite ile ilgili yapılan çalışmalar analiz edilmiştir. Bu kapsamda, öncelikli olarak Yükseköğretim Kalite Kurulu(YÖKAK)’nun, yükseköğretim kalite güvencesi ile ilgili yapmış olduğu çalışmalar araştırılmış daha sonra mühendislik programlarının akredite edilmesi ile ilgili faaliyette bulunan, Amerika Birleşik Devletlerinde kurulmuş olan, Mühendislik ve Teknoloji Akreditasyon Kurulu-ABET (Accreditation Board for Engineering and Technology)’in akreditasyonu ile ilgili yapılan çalışmalar ve ülkemizde kurulmuş olan Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (MÜDEK)’in Mühendislik Eğitim Programları Akreditasyon Kurulu (MAK) tarafından, mühendislik programlarının değerlendirilmesi ve akreditasyonu için yaptığı çalışmalar incelenmiştir. Türkiye’de ulusal ve uluslararası akreditasyona sahip mühendislik eğitimi veren kurumların kalite yolculuğunda elde ettikleri kazanımlar araştırılmıştır. Mühendislik eğitimi veren yükseköğretim kurumlarının uluslararası rekabet üstünlüğü sağlamaları için öneriler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

güvence sistemleri, YÖKAK, Mühendislik programları akreditasyonu, ABET, MÜDEK

Kaynakça

• O. Engin, “Kalite ve verimliliğin artırılmasında standartların rolü”, Standart-Ekonomik ve Teknik Dergi, TSE 41, 491 (2002) 61-64.
• İ. Kaya, O. Engin, “Kalite iyileştirme sürecinde yapay zekâ tekniklerin kullanımı”, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, Journal of Engineering Sciences, 11, 1 (2005) 103- 114.
• Anonim, MÜDEK, Mühendislik eğitim programları değerlendirme ve akreditasyon derneği, (2023) https://www.mudek.org.tr/tr/ana/ilk.shtm, Erişim Tarihi: 05 Ekim 2023.
• Anonim, “Yükseköğretim Kalite Güvencesi Yönetmeliği”, Resmî Gazete, 29423, 23 Temmuz 2015, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/07/20150723-3.htm, Erişim Tarihi: 25 Temmuz 2023.
• Anonim, “Sanayinin geliştirilmesi ve üretimin desteklenmesi amacıyla bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun”, Resmî Gazete, 30111, 01 Temmuz 2017, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/07/20170701-21.htm, Erişim Tarihi: 25 Temmuz 2023.
• Anonim, “Yükseköğretim kalite güvencesi ve yükseköğretim kalite kurulu yönetmeliği”, Resmî Gazete, 30604, 23 Kasım 2018, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/11/20181123-16.htm, Erişim Tarihi: 25 Temmuz 2023.
• M. A. Büyüktanır, O. Engin, “Eğitimde kalite süreci ve örnek bir uygulama”, İpek yolu Konya Ticaret Odası Dergisi, 16, 189 (2003) 42- 46.
• İ. Kaya, O. Engin, “Yükseköğretimde kalite iyileştirme sürecinde öğrenci memnuniyetinin ölçülmesine yönelik bir araştırma”, Milli Eğitim, 36, 174 (2007) 106- 114.
• İ. Kaya, O. Engin, “Yükseköğretim kurumu içerisinde yer alan bir bölümde kalite iyileştirme sürecine yönelik olarak öğrenci memnuniyetinin ölçülmesi”, Sigma Journal of Engineering and Natural Sciences, Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 4 (2004) 218- 228.
• L. Bornmann, S., Mıttag, H.-D. Daniel, “Quality assurance in higher education – meta-evaluation of multi-stage evaluation procedures in Germany”, Higher Education, 52 (2006) 687–709.
• P. Ewell, “Twenty years of quality assurance in higher education: what’s happened and what’s different, Quality in Higher Education”, 16, 2 (2010) 173-175, https://doi.org/10.1080/13538322.2010.485728
• M. Singh, “Quality Assurance in Higher Education: Which Pasts to Build on, What Futures to Contemplate?”, Quality in Higher Education, 16:2 (2010) 189-194, https://doi.org/10.1080/13538322.2010.485735
• D. Houston, “Achievements and Consequences of Two Decades of Quality Assurance in Higher Education: A Personal View From the Edge”, Quality in Higher Education, 16: 2 (2010) 177-180, https://doi.org/10.1080/13538322.2010.485730
• A. Ruız, C Wıse, “Quality Assurance in Higher Education in the Philippines”, Asian Journal of Distance Education, 10, 2 (2012) 63-70
• I. Haris, “Assessment on the Implementatıon of Internal Qualıty Assurance at Higher Education (An Indonesıan Report)”, Journal of Educatıonal and Instructıonal Studies in the World, 3, (4), 06 (2013) 41- 49.
• D. Houston, S. Paewai, “Knowledge, power and meanings shaping quality assurance in higher education: a systemic critique”, Quality in Higher Education, 19:3 (2013) 261-282, https://doi.org/10.1080/13538322.2013.849786
• S. Lui, M. Tan, Z. Meng, “Impact of quality assurance on higher education institutions: a literature review”, Higher Education Evaluation and Development 9, 2 (2015) 17-34, DOI: 10.6197/HEED.2015.0902.02
• T. Leiber, B. Stensaker, & L. Harvey, “Impact evaluation of quality assurance in higher education: methodology and causal designs”, Quality in Higher Education, 21:3 (2015) 288-311, https://doi.org/10.1080/13538322.2015.1111007
• Z. Yingqiang & S. Yongjian, “Quality Assurance in Higher Education: Reflection, Criticism, and Change”, Chinese Education & Society, 49:1-2 (2016) 7-19, https://doi.org/10.1080/10611932.2016.1192382
• M. Seyfried, P. Pohlenz, “Assessing quality assurance in higher education: quality managers’ perceptions of effectiveness”, European Journal of Higher Education, 8, 3 (2018) 258–271, https://doi.org/10.1080/21568235.2018.1474777
• B. Tezcan-Unal, K. Winston, A. Qualter, “Learning-oriented quality assurance in higher education institutions”, Quality in Higher Education, 24:3 (2018) 221-237, https://doi.org/10.1080/13538322.2018.1558504
• M. Komotar, “Discourses on quality and quality assurance in higher education from the perspective of global university rankings”, Quality Assurance in Education, 28, 1 (2020), 78-88, DOI 10.1108/QAE-05-2019-0055
• K. Taştan, N. Sabır Taştan, “Üniversitelerin Kalite Süreçleri Hakkında Öneriler”, Turkish Management Review, 1 (1), (2022) 78-81, https://doi.org/10.5281/zenodo.7486605
• D. Taşçı, H.T. Lapçın, “Yükseköğretimde Kalite Güvencesi Sistemi: Kurumsal Akreditasyon Raporları Üzerinden Bir Değerlendirme”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 (2023) 1-16 DOI: 10.17494/ogusbd.1185953
• E. Yöntem, İ. Mazman, “Uluslararası Bakış İle Yükseköğretimde Kalite Güvencesinin Gelişimi”, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR) 9(1) (2023) 37-49.
• Anonim, Yükseköğretim kalite kurulu, hakkımızda (2023a), https://yokak.gov.tr/hakkinda, Erişim Tarihi: 10 Ekim 2023.
• Anonim Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi, Türlerine göre mevcut üniversite sayısı (2022) https://istatistik.yok.gov.tr/, Erişim Tarihi: 10 Ekim 2023. Anonim, ABET, https://www.abet.org/about, (2023b) Erişim Tarihi: 10 Ekim 2023.
• Z. B. Ögel, Z. Dursunkaya, “Eğitimde kalite yönetimine bir örnek: ABET 2000 akreditasyon süreci”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20 (2001) 206 – 214.
• Anonim, “Criteria for Accreditıng Engineering Programs, ABET, Engineering Accreditation Commission”, (2019) https://www.abet.org/wp-content/uploads/2020/09/EAC-Criteria-2020-2021.pdf, Erişim Tarihi: 10 Ekim 2023.
• Anonim, ABET, Accreditation Policy and Procedure Manual, Effective for Reviews during the 2022-2023 Accreditation Cycle Incorporates all changes approved by the ABET Board of Delegates as of October 30 (2021) https://www.abet.org, Erişim Tarihi: 10 Ekim 2023.
• Anonim, Akredite Lisans Programları, İTÜ (2023c) https://www.itu.edu.tr/akreditasyon, Erişim Tarihi: 10 Ekim 2023.
• Anonim, MÜDEK, Mühendislik Lisans Programları Değerlendirme Ölçütleri, Sürüm, 2.2, Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (2020), https://www.mudek.org.tr, Erişim Tarihi: 10 Ekim 2023.