Asperger Sendromlu ve Yüksek İşlevli Otistik Çocukların Eğitimden Yararlanma Düzeyleri

Yıl 2007, Cilt: 8 Sayı: 02, 23 - 43, 01.03.2007

Alev Girli

https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000107

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Asperger Sendromlu ve Yüksek İşlevli Otistik Çocukların Eğitimden Yararlanma Düzeyleri

Öz

Bu çalışma, İzmir ilinde Eylül 1999 ve Haziran 2000 tarihleri arasında, üniversite hastaneleri çocuk psikiyatrisi
kliniklerinde Asperger sendromu ve yüksek işlevli otizm tanısı almış olan, yaşları 20-48 ay arasında değişen, 28 çocukla
gerçekleştirilmiştir. Çocuklara TEACCH ve HANEN yaklaşımı temel alınarak hazırlanan eğitim programı beş yıl süre ile
uygulanmıştır. Çalışmaya katılan çocukların anne-babalarından gönüllü olan 17 anne-babaya 16 hafta süren aile eğitim
programı uygulanmıştır.
Bu araştırmanın temel amacı, çalışma grubunu oluşturan çocukların uygulanan eğitim programından sağladıkları
gelişmeyi, Psiko-Eğitimsel Profil Revize formu (PEP-R) ile taklit, algı, ince motor, kaba motor, el-göz koordinasyonu, bilişsel
ve sözel olmak üzere yedi gelişimsel; ilişki ve duygulanım, oyun ve materyallere ilgi, dil, ve duyusal tepkilerden oluşan dört
davranışsal alanda incelemektir. Çalışmacının diğer bir amacı, anne-babası aile eğitim programına katılan çocuklarla,
katılmayan çocuklar arasında eğitimden yararlanma düzeyi açısından faklılık olup olmadığını belirlemektir.
Çocukların başlangıç düzeyi performansları ve son değerlendirmeleri PEP-R kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Bireyselleştirilmiş eğitim programları (BEP) TEACCH ve HANEN programlarından yararlanılarak hazırlanmıştır.
Çocukların gelişimsel alanların hepsinde giriş becerileriyle çıkış becerileri arasında olumlu yönde anlamlı düzeyde
artış ve otistik davranış özelliklerinde azalma olduğu istatistiksel olarak belirlenmiştir. Yirmialtı çocuk, ilköğretim yaşı
geldiğinde kaynaştırma eğitimine katılabilecek düzeye ulaşarak ilköğretime başlamış, iki çocuk ise özel eğitim ilköğretim
okuluna geçiş yapmıştır. Anne-babası eğitim programına katılan 17 çocuğun taklit ve kaba motor gelişim alanlarında
kazanımlarının, anne-babası eğitim programına katılmayan 11 çocuktan anlamlı düzeyde daha fazla olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Otizm, Asperger Sendromu, TEACCH Programı, HANEN Programı, PEP-R

Kaynakça

• American Psychiatric Association APA (1994). DSM IV Tanı Ölçütleri El Kitabı .(Çev. Ertuğrul Köroğlu). Ankara: Hekimler Yayın Birliği. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
• American Psychiactric Association, APA (2000) DSM IV-TR Tanı Ölçütleri El Kitabı (Çev. Ertuğrul Köroğlu). Ankara: Hekimler Yayın Birliği. (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
• Atasoy, S., & Varır, D (2005). Otistik çocuklarda TEACCH programının gelişimsel düzeye etkisi: olgu sunumu. Poster I. İzmir Uluslararası Özel Eğitim ve Otizm Sempozyumunda sunulmuş bildiri, İzmir.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Deneysel desenler. Ankara : Pegema Yayıncılık
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara : Pegema Yayıncılık
• Chiang, H.M., & Lin, Y.H. (2007). Mathematical ability of students with Asperger syndrome and high-functioning autism: A review of literature [Electronic version]. Autism, 11, 547-556
• Fışıloğlu, A., & Fışıloğlu, H. (1995). Aile sistemi içinde işitme engelli birey: Bir uygulamalı çalışma. Workshop notları. Ankara.
• Ghaziuddin, M. & Mountain-Kimchi, K. (2004). Defining the intellectual profile of Asperger syndrome: comparison with high-functioning autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34, 279–284.
• Girli, A. (2004). Pep-R ölçeği ile değerlendirilen ve TEACCH programı uygulanarak eğitilen iki otistik çocuğun gelişimlerinin incelenmesi: İki Olgu Sunumu. Poster Gelişimsel Nöropsikiyatri Toplantıları Uluslararası II. İstanbul Otizm Sempozyumunda sunulmuş bildiri, İstanbul.
• Girli, A., & Atasoy,S. (2000). PEP-R güvenirlik ön çalışması 11. Ulusal Psikoloji Kongresi’nde sunulmuş bildiri, İzmir.
• Girli, A., Atasoy, S., & Mutlu, B. (2003). Otistiklerin değerlendirilmesinde kullanılan PEP-R (Psiko-Eğitimsel Profil) ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması Poster Gelişimsel Nöropsikiyatri Toplantıları I. Uluslararası Otizm Sempozyumunda sunulmuş bildiri, İstanbul
• Girli, A., & Atasoy, S. (2006). The study of the Turkish autistic children’s (2-6 year) progress trough TEACCH and HANEN programme, Poster II. World Autism Congress- Autism Safari Kongresinde sunulmuş bildiri, Cape- Town.
• Gray, C. (2000). Writing Social Stories with Carol Gray. Texas: Future Horizons,
• Harris, S. L., & Handleman, J. S. (2000). Age and IQ at intake as predictors of placement for young children with autism: A four- to six- year follow-up (Electronik Dergi). Journal of Autism and Developmental Disorders, 30 (2), 137–142.
• Howlin, P., Baron-Cohen, S., & Hadwin, J. (2003). Teaching children with autism to mind-read, A practical guide. (6th Ed.). West Sussex- England: John Wiley & Sons Inc.
• Jordan, R., Jones, G., & Murray, D. (1998). Educational intervention for children with autism: A literature review of recent and current research, School of Education, University of Birmingham, Research Report No:77. retrieved 28 July, 2004, from http:// www. dfes. gov.uk/ research/ data/ uploadfiles/RB77.doc
• Ka-ting Lam, M., & Rao, N. (1993). Developing a Chinese version of the psycho-educational profile (CPEP) to assess autistic children in Hong Kong. Journal of Autism and Developmental Disorders, 23(2), 273-279.
• Korkmaz, B. (2003). Asperger Sendromu. İstanbul : Adam Yayınları.
• Kırcaali-İftar, G. (2005). Otistik özellik gösteren çocuklara iletişim becerilerinin kazandırılması. İstanbul: Ya-Pa Yayınları
• Kikas, E., & Haidkind, P. (2003). Developing an Estonian version of the psycho-educational profile-revised (PEP-R). Journal of Autism and Developmental Disorders, 33 (2), 217.
• Mesibov, G.B., & Schopler, E. (1983). The development of community based programs for autistic adolescents. Children's Health Care, 12, 20-24.
• Mesibov, G.B. (1997). Formal and informal measures of effectiveness of the TEACCH programme. Autism, 1, 25-35.
• Mesibov, G.B., & Shea, V. (2003). TEACCH. Yayınlanmamış workshop metni. Gelişimsel Nöropsikiyatri Toplantıları I. Uluslararası Otizm Sempozyumu, İstanbul.
• Mesibov, G.B., Shea, V., & Schopler, E., (2005). The culture of autism. The TEACCH approach to autism spectrum disorders (pp19-32). New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
• Muris, P., Steerneman, P., & Ratering, E. (1997). Brief report interrater reliability of the psychoeducational profile (PEP). Journal of Autism and Developmental Disorders, 27 (5), 621-626.
• Mutlu, B. (1998). TEACCH with Turkish children with autism. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. California State University, San Bernardino.
• Myles, B. S. (2004) An overview of asperger syndrome. J. E. Baker (ed.), Social Skills Training (9-15). Kansas: Autism Asperger Publishing Co.
• NAS (1997). Approaches to Autism. London: The National Autistic Society.
• Ozonoff, S., & Cathcart, K. (1998). Effectiveness of a home program intervention for young children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 28 (1), 25-32.
• Penarai, S., Ferrante, L., & Caputo, V. (1997). The TEACCH strategy in mentally retarded children with autism: a multidimensional assessment. Pilot study. Journal of Autism and Developmental Disorders, 2 (3), 345-347.
• Penarai, S., Ferrante, L., & Zingale, M. (2002). Benefits of the treatment and education of autistic and communication handicapped children (TEACCH) programme as compared with a non-specific approach. Journal of Intellectual Disabilities, 46 (4), 318-327.
• Persson B. (2000). Brief report: a longitudinal study of quality of life and independence among adult men with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, Volume 30 (1), 61- 66.
• Schopler, E., Mesibov, M. & Baker, A. (1982). The effect of treatment structure on development of autistic children. Archives of General Psychiatry, 24, 415-421.
• Schopler, E., Reichler, R. J., Bashford, A., Lansing, M., & Marcus, L. (1990). Individualized assessment and treatment for autistic and developmentally disabled children: Vol. I. Psychoeducational profile-revised (PEP-R). Austin, Texas:Pro-ed.
• Schopler, E., Lansing, M. D., & Waters, L. (1983). Individualized assessment and treatment for autistic and developmentally disabled children. Vol.III. Teaching activities for autistic children. Baltimore: University Park Press.
• Schopler, E. (1986). A new approach to autism. Social Science, 71, 183-185.
• Schopler, E., & Mesibov, G.B. (1994). Behavioral issues in autism. New York: Plenum Press.
• Shek. D.T.L., Tsang, S.K.M., Lam, L.L., Tang, F.L.Y., & Cheung, P.M.P. (2005). Psychometric Properties of the Chinese Version of the Psycho-educational profile- revised (PEP-R) [Elektronik versiyon]. Autism, 35(1), 37-44.
• Siaperas, P., & Beadle- Brown, J. (2003). The Effectiveness of the TEACCH approach program for people with autism in Greece. TEACCH UK Conference 2003. retrieved February 16, 2005, from http://www. TEACCH. com/ TEACCH i. htm.
• Steerneman, P., Muris, P., Merckelbach, H., & Willems, H. (1997). Brief Report: Assessment of development and abnormal behaviour in children with pervasive developmental disorders. Evidence for the reliability and validity of the revised psychoeducational profile. Journal of Autism and Developmental Disorders, 27 (2), 177-185
• Sucuoğlu, B. (2003). Otizm ve otistik bozukluğu olan çocuklar. A. Ataman (Ed.), Özel eğitime giriş (392-412). Ankara: Gündüz Yayınları
• Sussman, F. (1999). More than words. Canada: Beacon Herald Press
• Tsang, S.K.M., Shek, D.T.L., Lam, L.L., Tang, F.L.Y., & Cheing, P.N.P. (2006). Brief report : Application of the TEACCH Program on Chinese Pre-School Children with autism – does culture make difference [Elektronik versiyon]. Developmental Disorders, 37, 390-396.
• Turner, L.M., Stone, W.L., Pozdol, S.L., & Coonrod, E.E. (2006). Follow-up of children with autism spectrum disorders from age 2 to age 9 [Elektronik versiyon]. Autism, 10, 243- 265.
• Van Berckelaer-Onnes, I., & Van Dujin, G. (1993). A comparison between the handicaps behavior and skills schedule and the psychoeducational profile. Journal of Autism and Developmental Disorders, 23, 263-272.
• Van Bourgondien, M.E., Reichle, N.C., & Schopler, E. (2003). Effects of model treatment approach on adults with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 33, 131-140.
• Wing, L. (2005). Otizm rehberi, (Çev: S. Kunt). İstanbul: Doğan Kitap. (Orijinal eserin yayın tarihi 1996).