TRANSFERRING EXAMPLES OF IRONWORK PRODUCTS IN SAFRANBOLU OLD BAZAAR REGION TO FUTURE GENERATIONS THROUGH A DIGITAL LIBRARY

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 593 - 607, 12.12.2023

Ege Kaya Köse Halime Gözlükaya

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1403889

Öz

This study presents an ongoing research project aimed at contributing to the sustainability of local crafts
through design. By approaching the sustainability of craft production knowledge between the designer and
the craftsman from a unique perspective, the study generates knowledge applicable in industrial production
workshops, particularly in cases where implicit knowledge cannot be easily transferred. Also, the research
seeks answers to questions regarding the transfer of the knowledge of ironworking, which is the last active
guild in Safranbolu, to future generations through designs or areas where designs can contribute. The study
was carried out as a scientific research project in cooperation with Karabuk University and Safranbolu
ironmasters. The research process commenced with background research on Safranbolu ironworks and
continued with the determination of the study area with examples of ironwork. In the application step, three
ironwork samples determined after the craftsman interviews were modelled using a three-dimensional
modelling program. These are examples of door knocker, door ring, door latch. The models were digitally
archived.

Anahtar Kelimeler

Craft, Cultural sustainability, Digital library, Safranbolu, Ironwork

SAFRANBOLU ESKİÇARŞI BÖLGESİNDE DEMİRCİLİK ZANAATI ÖRNEKLERİNİN DİJİTAL KÜTÜPHANE İLE GELECEK NESİLLERE AKTARILMASI

Öz

Bu makale, tasarım aracılığıyla yerel zanaat bilgisinin sürdürülebilirliğine katkıda bulunmak amacıyla devam
eden bir araştırma projesini sunmaktadır. Çalışma tasarımcı ve zanaatkar arasında zanaat üretim bilgisinin
sürdürülebilmesini bir başka çerçeveden ele alarak, örtük bilginin aktarılamadığı durumlarda endüstriyel
üretim atölyelerinde geliştirilebilecek bir bilgi yaratmayı ele almaktadır. Araştırma Safranbolu’da günümüzde
aktif olarak devam eden son lonca olan demir işçiliği bilgisinin tasarım aracılığıyla/tasarımın katkıda
bulunabileceği alanlarda gelecek nesillere nasıl aktarabileceği sorusuna yanıt aramaktadır. Çalışma bilimsel
bir araştırma projesi olarak Karabük Üniversitesi ve Safranbolu demir ustaları iş birliğinde gerçekleştirilmiştir.
Araştırma süreci öncelikle Safranbolu demir işçiliğine dair bir geçmiş bilgi araştırmasıyla başlamıştır. Demir
işçiliği örnekleriyle çalışma sahasının belirlenmesiyle devam etmiştir. Uygulama adımında üç boyutlu
modelleme programı kullanılarak zanaatkar görüşmeleri sonrasında belirlenmiş üç demir işçiliği örneği
modellenmiştir. Bunlar kapı tokmağı, kapı halkası ve kapı mandalı örnekleridir. Modeller dijital olarak
arşivlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zanaat, Kültürel sürdürülebilirlik, Dijital kütüphane, Safranbolu, Demir işçiliği

Kaynakça

• Acar, M. (2006). Geçmişten Günümüze Ekonomik ve Ticari Hayata Bakış Safranbolu El Sanatları, Kent Araştırmaları: Safranbolu.
• Adamson, G. (2007). Thinking through craft. Oxford: Berg.
• Aksoy, M. and Kuş, A. (1999). Müze Kent Safranbolu, Safranbolu Hizmet Birliği Kültür Yayını no:1, 4. Baskı.
• Alpman, N. and Sezgin, T. (2009). Ustadan Çırağa Dededen Toruna Anadolu’nun Elleri (1.Basım), İstanbul: Halk Bankası Yayıncılık.
• Barlas, U. (2004). Safranbolu Kültür Tarihi Araştırmaları, İstanbul:Senfoni Matbaa.
• Baudrillard, J. (2011). Üretimin Aynası ya da Tarihi Materyalist Eleştiri Yanılsaması, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 88-97.
• Becker H. S. (1978), Arts and Crafts, American Journal of Sociology, 83 (January), 862–89.
• Borges, A. (2015). Craft revitalisation as a change agent in Latin America, Making Futures Journal Vol 3 ISSN 2042-1664.
• Brown, J. (2014). Making it local: What does this mean in the context of contemporary craft? London: Crafts Council, 2-12.
• Canbulat, İ. (2022). Safranbolu’nun Son Ustalarından Cumhuriyet’in İlk 80 yılında Çarşı, Safranbolu Çarşı’sı Bir Küçük Anadolu Şehrinin Sosyoekonomisi, 380-417.
• Chatterjee, A. (2016). Can Our Future be Handmade!, Journal of Heritage Management 1(1) 1–11
• Craftsman Interview (2022a). Craftsmen (Kazım Madenoğlu) Interview Notes in Safranbolu, Author’s personal archive.
• Craftsman Interview (2022b). Craftsmen (Hüseyin Özdemir) Interview Notes in Safranbolu, Author’s personal archive.
• Çal, H. (1999). Osmanlı Kapı Halkaları ve Kapı Tokmakları, in Osmanlı Kültür ve Sanat. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 275-284.
• Çelikel, S. B. (2015). Endüstriyel Tasarımda Paradigma Kaymaları: Bruno Latour’a Özel Bir İygiyle, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
• Dağı, F. and Çelik, Ö. (2020). Safranbolu’da Meslek Folkloru Bağlamında Demircilik. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1): 26-38.
• Deniz, T. and Çelik, Ö. (2020), Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcıları:Safranbolu El Sanatları Ustaları Üzerine Bir İnceleme. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(43), 123-138.
• Dormer, P. (1994). The Art of the Maker: Skill and Its Meaning in Art, Craft, and Design, Thames and Hudson Ltd.
• Fersan, N. (1976). Safranbolu Mimari Değerleri ve Folkloru Haftası’nın Getirdikleri, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, Sayı 54/333 Temmuz-Ağustos 1976.
• Göktaş-Kaya, L. (2010). Geleneksel Kapı Halka ve Tokmakları: Safranbolu, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 12, 2010, ss. 341–369 (ZKU Journal of Social Sciences, Volume 6, Number 12, 2010, pp. 341-369).
• İnce, Y. (1976). Safranbolu Tarihsel Kent Dokusunun Korunması, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, Sayı 54/333 Temmuz-Ağustos 1976.
• Kaya Köse, E. and Akbulut, D. (2018). The Engagement of Tradition, Industry, and Tourism: The Case of Safranbolu Ironworking. The International Journal of Design in Society Volume 12, Issue 4, 2018, http://doi.org/10.18848/2325-1328/CGP/v12i04/13-27
• Nugraha, A. (2010). Transforming Tradition for Sustainability Through ‘TCUSM’ Tool. SYNNYT/ORIGINS, 3, 20-36.
• Pamuk, F. (2010). Safranbolu Evlerinde Metal ve Ahşap Süslemeler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Pieraccini, M., Guidi, G. and Atzeni, C. (2001). 3D digitizing of cultural heritage. Journal of Cultural Heritage, 2 (2001) 63−70.
• Polanyi, M. (1966). The Tacit Dimension, The University of Chicago Press, Chicago, 1-6.
• Reubens, R. (2015). To Craft, By Design, For Sustainability: Deconstructing craft as an input into constructing sustainability design. In: Making Futures, 2015; Vol. 4.
• Risatti, H. (2007). Theory of Craft: Function and Aesthetic Expression. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
• Sennett, R. (2012). Beraber (Second Ed.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sennett, R. (2008). The Craftsman, Yale University Press.
• Tung, F.-W. (2012). Weaving with Rush: Exploring Craft-Design Collaborations in Revitalizing a Local Craft. International Journal of Design, 6(3), 71-84.