TÜRK KÜLTÜRÜNDE ATALAR KÜLTÜ VE ÖLÜLER KÜLTÜ KAVRAMLARI

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 75 - 89, 24.06.2023

Seyit Gezer

https://doi.org/10.54566/turas.1279267

Cited By: 1

Öz

Toplumsal araştırmalarda elde edilen verilerin yorumlanabilmesi için kullanılan terimler vardır. Bu terimler arasında anlamca aralarında bağ olanların araştırmacılar tarafından kullanılırken birbirine yerine kullanıldığı görülmektedir. Türk kültürü ile ilgili yapılan alan araştırmalarında elde edilen verilerin yorumlanmasında da aynı durumlar yaşanabilmektedir. Özellikle ölüm kültürü çerçevesinde yapılan değerlendirmelerde atalar kültü ile ölüler kültü kavramlarının birlikte kullanıldığı ya da birbirine muadil gibi anlamlandırıldığı görülmektedir. Zira her iki terimde de ölüm gerçeği sonrası uygulanan pratiklerden referans alma ve hadiseyi bu yolla tasvir etme isteği bulunmaktadır. Böylelikle atalar kültü ve ölüler kültü tamlamaları kültür bilimi araştırmalarında sıkça sözleri edilen, özellikle ölüm fenomenini toplum psikolojisinde izah etmek için kullanılan iki kavram haline gelmiştir. Fakat bu iki kavram birbirinden farklıdır. Bu farklılık bazen ayırt edilmemekte ve iki terim birbiri yerine kullanılabilmektedir. Bu da araştırmacıları bilimsel yorumlama yaparken yanlışa düşürmektedir. İki kavramın terim anlamında net çizgilerle ayrıldığı gerçeğinden hareket edilerek, atalar kültü ve ölüler kültünün temelinde yatan anlamın verilmesi olası terim karmaşasını önleyecektir.

Anahtar Kelimeler

Terim, atalar kültü, ölüler kültü, sosyal bilim.

Kaynakça

• Altın Yıldız, Kübra (2018), Türk Kültüründe Atalar Kültü, (Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bayat, Fuzuli (2012), Türk Mitolojik Sistemi 2 -Kutsal Dişi, Mitolojik Ana, Umay Paradigmasında İlkel Mitolojik Kategoriler, İyeler ve Demonoloji-, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Çeribaş, Mehmet (2021), ”Türk Kültüründe Kut İnancı ve Kut Aktarma Yolları”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, C.14, S.36, 1185-1206.
• E. Hall, B.Hegeman (2016), The Archaeology of Ancestors Death, Memory, and Veneration, Universıty Press Of Florida.
• Eliade, Mircea (2005), Dinler Tarihi, (Çev. Mustafa Ünal), Serhat Kitabevi, Konya. Ergin, Muharrem (2000), Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.