Günümüz Sinemasında Geleneksel Anlatı: Marslı (2015-Ridley Scott) Filminin Dramatik Yapısı

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 1, 125 - 147, 21.06.2018

Nuray Hilal Tuğan

Öz

1915 yılından itibaren özellikle Hollywood
sinemasında belirli bir öykü anlatma biçimi yerleşmeye başlamıştır. Bu öykü
biçimine Geleneksel Anlatı (Klasik Anlatı) adı verilmektedir. Günümüzde sinema
filmlerinin anlatı yapısı çok daha gelişmiş ve farklılaşmıştır. Ancak
Geleneksel Anlatı hala Hollywood sinemasının en çok kullandığı öykü anlatma
tekniği olarak varlığını sürdürmektedir. Bu çalışmanın amacı Geleneksel
Anlatının ya da Geleneksel Dramatik yapının kültürel, teknolojik ve toplumsal
değişimlere rağmen hala en temel öykü anlatma biçimi olarak kullanılmasının günümüz
sinema anlatısı içerisindeki yerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda
2015 yapımı bir bilimkurgu filmi olan Marslı (Ridley Scott) filminin anlatı yapısı
Geleneksel Anlatı açısından, Tzvetan Todorov’un denge üzerine kurulu yapısalcı
anlatı analiz yöntemine göre çözümlenmiş ve filmin anlatı yapısının Geleneksel
Dramatik Yapının ana karakter üzerine kurulu çatışma, doğrusal öykü anlatımı ve
neden-sonuç ilişkisine sıkı sıkıya bağlı olay örgüsü gibi temel özelliklerini
içerdiği, ayrıca Todorov’un Aristoteles’in yapı anlayışına dayandırdığı anlatı
dizilimi unsurlarını taşıdığı saptanmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Anlatı Yapısı, Geleneksel Anlatı, Günümüzde Geleneksel Anlatı

Kaynakça

• Abisel, N. vd. 2005. Çok Tuhaf Çok Tanıdık: Vesikalı Yârim Üzerine. İstanbul: Metis Yayınları.
• Abisel, N. 2007. Sessiz Sinema. Ankara: Deki Yayınları.
• Akyürek, F. ve Orhon, N. 2007. Dizi Film Senaryosu Yazmak. İstanbul: Mediacat Kitapları.
• Altundağ, C.S. 2006. Türk Sinemasında Anlatı-Kurgu İlişkisi: 9 ve Yazı-Tura Filmlerinin Anlatı-Kurgu Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo Tv-Sinema Anabilim Dalı.
• Aristoteles. 2009. Poetika. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Armer, A. A. 2010. Sinema ve TV İçin Senaryo Yazmak, çev: Vedat T. Erdamar, Es Yayınları.
• Barnwell, J. 2011. Film Yapımının Temelleri, Çev. Gülengül Altıntaş. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Bayram, N. 2013. Sinemada Anlatı, Film ve Video Kültürü içinde (Editör Prof. Dr. Nedim Gürses). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bordwell, D. ve Thompson, K. 2009. Film Sanatı, Ankara: Deki Yayınevi.
• Edgar-Hunt, R., Marland J., Richards, J. 2012. Senaryo Yazımı. Çev. Gülengül Altıntaş, İstanbul: Literatür Yayınları.
• Edgar-Hunt, R., Marland J., RawlE, S. 2012. Film Dili. Çev. Gülengül Altıntaş, İstanbul: Literatür Yayınları. Field, S. 2012. Senaryo-Senaryo Yazımının Temelleri, Çev. Şerif Erol. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Foss, B. 2009. Sinema ve Televizyonda Anlatım Teknikleri ve Dramaturji, Çev: Mustafa K. Gerçeker, Hayalbaz Kitap, İstanbul.
• Kenning, J. 2006. How to be Your Own Script Doctor? London: The Continuum International Publishing Group Ltd.
• Miller, W. 1993. Senaryo Yazımı, Eskişehir: Eskişehir Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Miller, W. 2009. Senaryo Yazımı, Sinema ve Televizyon için, çevirmenler: Ertan Yılmaz, Nesrin Esen, Yalçın Demir. İstanbul: Hayalbaz Kitap.
• Mutlu, E. 1998. İletişim Sözlüğü, Ankara: Ark Yayınları.
• Oluk, A. 2008. Klasik Anlatı Sineması, İstanbul: Hayalet Kitap.
• Parkan, M. 2004. Brecht Estetiği ve Sinema. İstanbul:Donkişot Yayınevi
• Randall, W. 1999. Bizi Biz Yapan Hikâyeler. Çev. Şen Süer Kaya. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü, http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts, (Erişim Tarihi: 20.03.2017). Wright, K. 2004. Screenwriting is Storytelling: Creating an A-List Screenplay that Sells!. Tarcher Perigee Books.
• Yaren, Ö. 2016. Sinemada Anlatı Kuramı, Sinema Kuramları 2 Beyazperdeyi Aydınlatan Kuramcılar içinde, Derleyen: Zeynep Özarslan, Su Yayınevi.