Çocuk Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerin Liderlik Özellikleri ve Aile Merkezli Bakım Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 98 - 110, 27.05.2019

Döne Aksu Rana Yiğit

Öz

Özet

Amaç:
Bu çalışmada çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin liderlik özellikleri ile
aile merkezli bakım arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem:
Araştırma, Çukurova Bölgesi’nde (Mersin, Adana, Hatay, Osmaniye) yer alan
üniversite ve kamu hastanelerinin çocuk kliniklerinde Ekim 2016/Ocak 2017
tarihleri arasında tanımlayıcı olarak yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini;
çalışmanın yapıldığı kliniklerde çalışan 631 hemşire oluşturmuştur.
Araştırmanın örneklemini, olasılıklı olmayan gönüllü örnekleme ile çalışmaya
katılan 528 hemşire oluşturmuş ve evrenin %83.7’sine ulaşılmıştır. Araştırma
verileri “Demografik Bilgi Formu”, “Liderlik Yönelimleri Ölçeği” (LYÖ) ve “Aile
Merkezli Bakım Anketi” (AMBA) kullanılarak toplanmıştır.

Bulgular:
Araştırmaya katılan 528 hemşirenin %89.8’i kadın,
%10.2’si erkek ve yaş ortalaması 30.9±6.5’tir. Eğitim düzeyi arttıkça liderlik
yönelimleri ölçek puanının arttığı belirlenmiştir. Lise mezunu hemşirelerin
AMBA puanı diğer hemşirelere göre daha yüksek bulunmuştur. LYÖ toplam puanı ile
AMBA puanı arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki
saptanmıştır.

Sonuç: Hemşirelik
bakımında liderlik davranışlarının sergilenmesi, aile merkezli bakım uygulama
oranının artmasını ve çocuğa daha kaliteli bakım verilmesini sağlamaktadır.
Hemşirelerin liderlik düzeylerinin arttırılması için hemşirelik eğitim
müfredatında liderlik konularına yer verilmesi, kurumlarda konu ile ilgili
hizmet içi eğitimlerin verilmesi; aile merkezli bakımın kurum politikası olarak
benimsenmesi ve buna yönelik düzenlemelerin yapılması önerilebilir.

Anahtar kelimeler:
Çocuk hemşireliği, liderlik, aile merkezli bakım, çocuk.

Anahtar Kelimeler

Çocuk hemşireliği, liderlik, aile merkezli bakım, çocuk

Kaynakça

• 1- Avcı, U., Topaloğlu, C. (2009). Hiyerarşik kademelere göre liderlik davranışlarını algılama farklılıkları: otel çalışanları üzerinde bir araştırma. KMU İİBF Dergisi, 11(16), 1-20.
• 2- Yiğit, R. (2018). Hemşirelikte liderlik. Adana: Çukurova Nobel tıp kitabevi.
• 3- Eyal, O., Roth, G. (2011). Principals’ leadership and teachers’ motivation, Self-determination theory analysis. Journal of Educational Administration, 49(3), 256-275.
• 4- Erkan, E., Abaan, S. (2006). Devlete ve özel sektöre bağlı hastanelerde çalışan servis sorumlu hemşirelerinin işe ve insana yönelik liderlik yönelimlerinin incelenmesi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1-13.
• 5- Curtis, E. A., Vries, J. Sheerin, F. K. (2011). Developing leadership in nursing: exploring core factors, British Journal of Nursing, 20(5),306-309.6- Törüner, E., Büyükgönenç, L. (2012). Çocuk sağlığı temel hemşirelik yaklaşımları. Ankara: Göktuğ Yayıncılık.
• 7- Cooper, L. G., Gooding, J. S., Gallagher, J., Sternesky, L., Ledsky, R., Berns, S. D. (2007). Impact of a family-centered care initiative on NICU care, staff and families. Journal of Perinatology,27, 32–37.
• 8- Kuşaklı-Yılmaz, B., Bahçecik, N. (2012). Yönetici hemşirelerin duygusal zeka yetenekleri ve liderlik davranışları. İ.Ü.F.N. Hemşirelik Dergisi, 20(12), 112-119.
• 9- Serinkan, C., İpekçi, İ. (2005). Yönetici hemşirelerde liderlik ve liderlik özelliklerine ilişkin bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 281-294.
• 10- Brown, K., Mace, S. E., Dietrich, A. M., Knazik, S., Schamban, N. E. (2008). Patient and family–centred care for pediatric patients in the emergency department. Canadian Journal of Emergency Medicine,10, 38-43.
• 11- Boztepe, H., Çavuşoğlu H. (2009). Bir üniversite hastanesindeki uygulamaların aile merkezli bakım yönünden incelenmesi. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 11–24.
• 12- Armstrong, F. D. (2006). Neurodevelopment and chronic illness: mechanisms of disease and treatment. Mental Retardation and developmental disabilities research reviews, 12(3), 168-173.
• 13- American Academy of Pediatrics Committee on Hospital Care. (2003). Family-centered care and the pediatrician’s role. Pediatrics, 112(3), 690-697.
• 14- Özdemir Özkan, N., Akın, S., Durna, Z. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin liderlik yönelimleri ve motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 1, 51-61.
• 15- Güldaş, K. (2009). Yönetici hemşirelerin yaratıcılık düzeyleri ve liderlik tarzlarının belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• 16- Kerim, N. (2010). İstanbul İli Avrupa Bölgesinde Kamu ve Özel Hastanelerinde Çalışan Yönetici Hemşirelerin Liderlik Davranış Özellikleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• 17- Gülkaya, G. (2012). Servis Sorumlu Hemşirelerinin Transformasyonel Liderlik Davranışları ve Birlikte Çalıştıkları Hemşirelerin Motivasyon Durumları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• 18- Harrison, T. M. (2010). Family-centered pediatric nursing care: state of the science. Journal of Pediatric Nursing, 25, 335-343.
• 19- Gooding, J. S., Cooper, L. G., Blaine, A. I., Franck, L. S., Howse, J. L., Berns, S. D. (2011). Family support and family-centered care in the neonatal intensive care unit: origins, advances, impact. Semin Perinatol, 35 (1), 20-28.
• 20- Doğan, B. (2010). Hastanede yatan çocuğun bakımına ebeveynlerin katılımı konusunda hemşirelerin, doktorların ve ebeveynlerin görüşleri ve beklentileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
• 21- Akdeniz Uysal, D., Yiğit, R. (2017). Evaluation of the association of level of self-efficacy of nurses and contribution of inclusion of parents in the care of patients by the nurses. HealthMED, 11(3), 112-123.
• 22- Okunola, I., Olaogun, AA., Adereti, SC., Bankole, A., Oyibocha, E., Ajao, O. (2017). Peadiatric parents and nurses perception of family – centered nursing care in Southwest Nigeria. International Journal of Caring Sciences, 10(1), 67-75.
• 23- Petersen, M. F., Cohen, J., Parsons, V. (2004). Family-centered care: do we practice what we preach? Journal of Obstetric Gynecologic and Neonatal Nursing, 33 (4), 421-427.
• 24- Gill, F., Pascoe, E., Monterosso, L., Young, J., Burr, C., Tanner, A., Shields, L. (2014). Parent and staff perceptions of family-centered care in two australian children’s hospitals. European Journal for Person Centered Healthcare, 1(2): 317-325.