Almanca Öğretmenlerine Yeni İş Olanakları Yaratılmasına Yönelik Eğitime Dayalı Çözüm Önerileri

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 183 - 191, 31.12.2018

Emel Erim

Öz

Eğitim Fakültelerinin Almanca Öğretmenliği Anabilim Dallarından mezun olanlar Milli Eğitim Bakanlığı tarafından sınırlı sayıda Almanca öğretmeni olarak atanmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre, 2015 yılı Şubat döneminden 2017 Temmuz dönemine kadar atanan toplam 118.494 öğretmenden sadece 708’i Almanca öğretmenidir. Almanca öğretmenlerinin sayısı toplam atanan öğretmen sayısının yüzde birine bile denk gelmemektedir. 24 Temmuz 2018 yılında açıklanan yeni dönem sözleşmeli öğretmen alımında ise, toplam 85 branşa yönelik 20.000 atama yapılmıştır. Bu atama döneminde de Almanca öğretmenlerine ayrılan kontenjan 98 ile sınırlı kalmıştır. Bu durum, Almanca öğretmenlerinin devlet okulları içinde ne kadar sınırlı istihdam olanağına sahip olduğunun bir göstergesidir. Son yıllarda Almanca öğretmenliği mezunları için diğer bir istihdam yolu da özel okullarda çalışmaktır. Ancak günümüzde özel okulların artan sayısına paralel olarak ikinci yabancı dil olarak Almanca eğitimi veren okulların sayılarında bir artış görülmemektedir.
Bu çalışmada Almanca Öğretmenliği mezunlarının sınırlı istihdam olanaklarından yola çıkılmış ve mezunların mesleki donanımlarına uygun olarak başka iş olanaklarına sahip olup olamayacakları ele alınmıştır. Bu olanaklardan birisi, Almanya’da yaşayan Türk öğrencilere Türkçe öğretmeleridir. İhtiyaçtan doğan bu proje ile Hacettepe Üniversitesi’nde Eğitim Fakültesinin Almanca Öğretmenliği ve Türkçe Öğretmenliği Bölümleri arasında bir protokol imzalanmıştır. Bu doğrultuda Milli Eğitim Bakanlığı’nda ilgili birimler ile görüşülerek yeni program ile ilgili beklentiler ve hedefler dile getirilmiştir. 2018-2019 ders yılı itibaren başlatılan Almanca -Türkçe Öğretmenliği Çift Anadal programından mezun olanlar gerek yurtiçinde gerekse yurtdışında Türkçe öğretmeni olarak da istidam edebilecektir.
Milli Eğitim Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından Almanya‘da görevlendirilen Türkçe ve Türk Kültürü öğretmenleri bu program mezunlarından tercih edilebilir. Böyle bir uygulama pek çok açıdan daha verimli olabilir ve olumlu sonuçlar ortaya çıkarabilir.

Anahtar Kelimeler

Almanca Öğretmenliği, Türkçe Öğretmenliği, Almanca öğretmenliği mezunlarına yeni iş olanakları, Almanca-Türkçe Öğretmenliği Çift Anadal Programı

Lösungsvorschläge für neue Berufsmöglichkeiten der Deutschlehrer beruhend auf einem Studienprogramm

Öz

Die Absolventen der Abteilung der Deutschlehrerausbildung an den Erziehungswissenschaftlichen Fakultäten werden vom Erziehungsministerium nur in begrenzter Anzahl als Deutschlehrer eingestellt. Nach Angaben des Erziehungsministeriums wurden von Februar 2015 bis Juli 2017 von insgesamt 118.494 Lehrern lediglich 708 als Deutschlehrer angestellt. Diese Situation zeigt, dass die eingestellten Deutschlehrer nicht einmal ein Prozent der Gesamtzahl der beamteten Lehrer ausmachen. Gemäβ der Information des Erziehungsministeriums vom 24 Juli 2018 wurden insgesamt 20.000 vertragsangestellte Lehrer für 85 Berufsbranchen beauftragt. Die Anzahl der angestellten Deutschlehrer davon ist nur auf 98 begrenzt. Diese Angaben weisen auf die begrenzte Möglichkeit, als Deutschlehrer eine Anstelle an öffentlichen Schulen zu finden. Eine andere Arbeitsmöglichkeit für Absolventen der Abteilung für Deutschlehrerausbildung ist die Betätigung an Privatschulen. Trotz der großen Zunahme der Anzahl von Privatschulen ist kein paralleler Zustand an der Lehrkraftanzahl für Deutsch als zweite Fremdsprache festzustellen.
In dieser Studie wurde ausgehend von den begrenzten Arbeitsmöglichkeiten der Absolventen der Abteilungen für Deutschlehrerausbildung als Deutschlehrer dargestellt, ob die Absolventen entsprechend ihrer beruflichen Ausstattung andere Arbeitsmöglichkeiten erlangen können. Eine dieser Möglichkeiten besteht darin, den in Deutschland lebenden türkischen Schülern Türkisch beizubringen.
Mit diesem Projekt wurde ein Protokoll zwischen der Abteilung für Deutschlehrerausbildung und der Abteilung für Türkischlehrerausbildung der Erziehungswissenschaftlichen Fakultät der Hacettepe Universität unterzeichnet. In diesem Zusammenhang wurde mit den zugehörigen Abteilungen des Erziehungsministeriums Kontakt aufgenommen, Erwartungen und Ziele bezüglich dieses Studienprogramms Deutsch-Türkischlehrerausbildung zur Sprache gebracht. Studierende, die ab dem Studienjahr 2018-2019 an diesem Studienprogramm teilnehmen und absolvieren, können die Möglichkeit finden, im In- und Ausland auch als Türkischlehrer zu arbeiten.
Die Absolventen dieses Programms können als Türkisch- und türkische Kulturlehrer bevorzugt werden, die das Amt des Erziehungsministeriums für Europäische Union und Außenbeziehungen in Deutschland einsetzt. Eine solche Verfahrensweise könnte sich in vielerlei Hinsicht effektiv auswirken und positive Folgen haben.

Anahtar Kelimeler

Deutschlehrerausbildung, Türkischlehrerausbildung, neue Berufschancen für Deutschlehrer, Studienprogramm für Deutsch-Türkischlehrerausbildung

Kaynakça

• Çakır, Mustafa / Yıldız, Cemal (2016): “Almanya’daki Türk Öğretmenlerin Türkçe ve Türk Kültürü Dersine İlişkin Görüşleri”, International Journal of Languages’ Education and Teaching, Volume: 4, Issue: 3, s. 217-257. Doi: 10.18298/ijlet.627.
• Temizyürek, Kâmil / Derelioğlu, Yasemin (2004): “Üniversite Öğrencilerinin Çift Anadal-Yandal Programlarına İlişkin Tutumları”, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, s. 1-9.
• MEB (2018): Yurtdışında görevlendirilecek öğretmenlerin mesleki yeterlilik sınavı ve temsil yeteneği başvuru kılavuzu. Ankara (https://yyegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_01/12174605_KYlavuz_2018.pdf; erişim tarihi: 23.12.2018)
• YÖK (2010): Yükseköğretim kurumlarında ön lisans ve lisans düzeyindeki programlar arasında geçiş, çift ana dal, yan dal ile kurumlar arası kredi transferi yapılması esaslarına ilişkin yönetmelik, T.C. Resmi Gazete, 27561, 24 Nisan 2010 (http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/-/journal_content/56_INSTANCE_rEHF8BIsfYRx/10279/18082; erişim tarihi: 23.12.2018)
• https:// www.hacettepe.edu.tr [erişim tarihi 20.06.2018]
• https:// www.osym.gov.tr [erişim tarihi 10.08.2018]
• https:// www.ozelokuldanismanlik.com/ozel-liseler-ankara-tum-ilceler [erişim tarihi 29.08.2018]
• http//[e-mail] [erişim tarihi 15.08.2018]
• http//yok.gov.tr [erişim tarihi 20.06.2018]